Nashrga tayyorlash markazi k. B. Us mo nov

4.6-rasm. Kesish tezligi (a) va surish (b) ning kesish haroratiga ta’siri.
Okchashlar asosida kesish haroratini kesish chuqurligi, surish, kesish tezligi, plandagi asosiy burchak va turli asboblar bilan ishlashda boglovchi ifoda hosil qilingan:
0 = C₍₎ (sirup)"”". (4.4)
Formuladagi C_|( kocffitsiyent ishlov berilayotgan materialning mexanik xossalari, asbobning geometrik parametrlari va qolla- nilgan moylash-sovitish muhitiga bogkiq. Ishlov berishning istalgan turlarida nu n va q ko'rsatkichlarning kattaligi bir xil emas: m > n > <, ya’ni kesish haroratiga kesish tezligi eng ko’p ta'sir okkazadi, keyin surish, kesish chuqurligi, eng kam ta'sir esa plandagi asosiy burchak ta’siridir.
Yo'nishda surish va kesish chuqurligi kesilayotgan qatlamning qalinligi va kengligi singari kesish haroratiga jadal ta’sir ko’rsatadi. Demak, kesilayotgan qatlam kesimining muayyan maydonida haroratni pasaytirish uchun iloji boricha katta t/Snisbatlarda ishlash kerak. Muayyan kesish chuqurligida va surishda keskich plandagi asosiy burchakni kichravtirish yo'li bilan kesish haroratini pasay­tirish mumkin. Bu harorat pasayganda b/a nisbat o’sish bilan bogkiq. Issiqlik manbalari kuchi doimiy bo'lganda, detal va asbobga issiqlikni jadal haydash yo'li bilan kesish haroratini pasaytirish mumkin. Bunga zagotovka. qirindi, asbobni moylash-sovitish muhiti oqimi bilan sovitish orqali erishiladi.
5-BOB I Kesuvchi asbobning yeyilishi va turg‘unligi

1. 
   Kesuvchi asbobning yeyilishi
   

Kesish jarayonida kesuvchi asbob yeyiladi. Asbobning yeyilishi uning ish xususiyatining asosiy va muhim ko'rsatkichi hisoblanadi. Biroq, yeyilishning fizik tabiati asbobning old va orqa yuzalarida yuz beruvchi uzluksiz jaravonlarning oka murakkabligi tufayli hali yetarli darajada o'rganilgan emas.
Kesish sharoitlariga bogkiq ravishda yeyilishning ko'zga tashlanuvchi belgilari asbob tig'ining old va orqa yuzalarida kuzatiladi (5.1-rasm) Odatda, yeyilish yuzasi ning eng katta miqdori h_o orqa okish yuzasida yoki asosiy tigkning yordamchi tig’ga o'tish joyida kuzatiladi. Old yuza boshqacha yeyiladi. Tushayotgan qirindining ta’sirida unda / kenglik va chuqurlikdagi yeyilish kemtigi hosil boiadi. Asbobning kesish tezligi bilan bog'liq ravishda kemtik cheti bilan asosiy tig¹ o'rtasidagi masofa o'zgaradi, ya’ni kemtik kattalashgan sari masofa qisqarib boradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi



5.1-rasm. Keskichning yeyilish turlari:
/_Rva //_t — old yuzadagi kemtikning kengligi va chuquriigi:
— orqa yuza bo'vlab maydoncha kengligi: f— faska.
Bu asosiy tni’ga yopishib turuvchi old yuza qismini qirindining siyqalovchi ta'siridan himoya qiluvchi o'simtaga bogHiq.
Asbobning yeyilish darajasi sifatida chiziqli va massa yeyilishlar xizmat qiladi. Chiziqli yeyilishni ko'rsatkich sifatida qabul qilib, orqa yuzaning yeyilishi haqida yeyilish maydonchasi kengligining ho eng katta miqdori bo'yicha, old yuza yeyilishi haqida yeyilish kemtigining eng katta /; chuquriigi bo'yicha xulosa chiqariladi. Aniq olfehamli ishlov berishda asbobning yeyilishini chiziqli olr^ham h_x yeyilishi bilan baholash maqsadga muvofiq (5.2-rasm). Mazkur yeyilish asbob tig"i orqa vuzalarining yeyilishi oqibatida asbob cho'qqisi yoki o'tuvchi tig’ning ishlov berilgan yuzaga perpen- dikular yo'nalishda joyini o'zgartirishini tavsiflaydi. O'Icham yeyilish kattaligini asbob yeyilib borgan sari ishlov berilayotgan detal o'Icliamining kattalashuvi yoki kichrayishi belgilaydi. Agar asbob­ning yeyilish olehovi sifatida chiziqli yeyilish qabul qilinsa, unda uning faqat eng yuqori kattaligi ollchanadi, eng yuqori darajadagi yeyilislining asbob tig"idagi o^lrni ham, uning ishlashi jarayonidagi asbob materialining ayrim qismlarining uvalanib tushishi natijasida eng yuqori darajadagi yeyilish tig' bo'vlab siljishi mumkinligi ham hisobga olinmaydi. Eng yuqori chiziqli yeyilish sanoatda v°'l qo'yiluvchi yeyilish me'yorlari va asbobni qayta charxlash uchun sarflar me'yorlarini ishlab chiqishda ishonchli xarakteristika boUsl^ii mumkin. Asboblarning fizik tabiatini tadqiq etish uchun esa massa yeyilish eng obyektiv xarakteristikadir. Massa yeyilish asbob yoyilgan qismining mg da ifodalangan massasi bo'lib, u asbob materialining yeyilish mahsulotiga aylanishi uchun sarflangan ishqalanish kuchlari ishiga proporsionaldir.
K csuvchi asboblar yeyilishiiiing li/ik tabiatiiii tushuntiruvchi bir qalor nazari- yalar oldinga surilgan. Mazkur nazariya- larga ko‘ia asbob tutashuv yuzalarinmg ycyilishiga olib keluvchi asosiy sabablar quyidagilar: a) abraziv yeyilish: b) adge- ziou yeyilish; d) dilll>zhon yeyilish; e) isliqor ta'siridan yeyilish.