«Научный импульс» Октябрь, 2022 428 O’qituvchining kasbiy pedagogik faoliyati, kasbiy mahorati, pedagogik qobiliyati sharapova Dildora Baxtiyarovna
Yüklə 96,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Научный импульс » Октябрь , 2022 432 Haddan tashqari xayolparastlik teskari reaktsiyaga olib kelishi mumkin: haddan tashqari talabchanlik – itoatsizlikka, haddan ortiq bo’ysunmaslik – qo’pollikka sabab bo’ladi. Pedagogik mahoratni shaxsiy faoliyat nuqtai nazaridan tushunishga harakat qilamiz hamda uni kasbiy faoliyatni tashkil etishni yuqori saviyada amalga oshirilishini ta’minlaydigan shaxsiy kompleks xususiyatlar yig‘indisi degan tushuncha nu qtai nazaridan yondashishga harakat qilamiz. Bunday muhim xususiyatlarga faoliyatning insonparvarlik yo‘nalishi, o‘z kasbiy bilimi, pedagogik qobiliyati v a pedagogik texnika kiradi. Bu tarifda biz uchun eng muhimi quyidagilardir. Birinchidan: pedagogik mahorat - shaxs tuzilishida bu o‘z - o‘zini tashkil etuvchi tizim bo‘lib, bu o‘rinda sistema bunyod etuvchi omil bo‘lib insonparvarlik yo‘nalishi hisoblanadi. Chunki uning faoliyati pedagogik jarayonni, ijtimoiy tuzum talabi darajasida yo‘lga qo‘yishga qaratilg an. Ikkinchidan: pedagog kasbiy mahoratining asosi bo‘lib, uning chuqur, tushunib, anglab etadigan pedagogik bilim muhim hisoblanadi. Yo‘naltirilgan kasbiy bilim, yaxlit o‘z - o‘zini tashkil etuvchi yuqori kasbiy faoliyat asosini tashkil etadi. Uchinchidan: pedagogik qobiliyat, pedagogik mahoratning tezroq takomillashuvini ta’minlaydigan omildir. To‘rtinchidan: bilim va qobiliyatga tayanadigan texnika, barc ha vositalarni maqsad bilan mustahkam bog‘lashga yordam beradi va bu bilan pedagogik faoliyat struktur asini kengaytiradi. Shunday qilib, pedagogik mahorat tizimida yuqoridagi barcha elementlar bir-biri bilan o‘zaro bog‘liq holda, uning tashqi ta’sir yordamida o‘sishigina emas, balki o‘z - o‘zini rivojlantirishga ham asos bo‘la oladi. Muvaffaqiyatning muhim s harti qobiliyat yaxlitlik beruvchi vosita: yo‘naltiruvchanlik va natijaning o‘zaro bog‘liqligini ta’minlovchi pedagogik texnika hisoblanadi. O‘qituvchi shaxsining insonparvarlik yo‘naltirilganligi tarbiyachining butun faoliyati pedagogik dramalardan iborat (turli fikrlar to‘qnashuvi, o‘z nuqtai nazari to‘g‘riligini isb otlash uchun kurash). Mahorat qanchalik yuqori bo‘lsa, ziddiyatlar shunchalik aniq ko‘rinadi, chunki ijodkor o‘qituvchi tomonidan tavsiya etilayotgan yangicha tizim, yeskicha qarovchilar tomon idan qarshilikka uchraydi. Shaxsning yo‘naltirilganligini nima t ashkil etadi? Oliy maqsad, qiziqishlar, qimmatli fikrlar. Ana shu masalani aniqlash mavzu mohiyatini tashkil etadi. Har bir o‘qituvchi shaxsining pedagogik yo‘naltirilganligi ko‘p qirrali hisoblanadi. Uning qimmatli yo‘nalishida quyidagilar alohida ko‘zga tashlanadi: 1. O’z - o‘ziga ishonch, ya’ni, «mening misolimda, bilimdon, talabchan, haqiqiy o‘qituvchini ko‘rishsin». 2. Pedagogik ta’sir vositalariga ega bo‘lishi. 3. O‘quvchilarga, bolalar jamoasiga tayanish. 4. Pedagogik faoliyat maqsadiga - insonparvarlik strategiyasiga, vositalarni ijodiy o‘zgartirib faoliyat obyektiga yo‘naltirilgan bo‘lish i kerak. |