часть
1
«
Научный импульс
»
Октябрь
, 2022
430
ilg'or rivojlanishi amalga oshiriladi. Har bir insoniyat jamiyati pedagogik faoliyatning ijobiy
natijalaridan manfaatdor. Agar uning a'zolari tanazzulga uchrasa, hech bir jamiyat to'liq
rivojlana olmaydi.
Uchinchidan, pedagogik faoliyatni kasbiy bilimlar asosida maxsus tayyorlangan va
tayyorlangan mutaxassislar amalga oshiradilar. Bunday bilimlar insonni tarixan shakllangan
va doimiy rivojlanib boruvchi hodisa sifatida bilishga yordam beradigan gumanitar, tabiiy,
ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa fanlar tizimidir. Ular bizga uning ijtimoiy hayotining turli
shakllarini, tabiat bilan munosabatlarini tushunishga imkon beradi. Kasbiy bilimdan
tashqari, kasbiy mahorat ham muhim rol o'ynaydi. O'qituvchi bilimlarni amaliy qo'llashda
doimo takomillashmoqda. Aksincha, u ularni faoliyatdan tortib oladi.
–
“Bu yerga kel”
deyishni o‘n besh
-
yigirma rangda aytishni o‘rganganimdagina haqiqiy usta
bo‘ldim, –
deb
tan oldi A.S. Makarenko.
To`rtinchidan, pedagogik faoliyat ijodiydir. Bir hil sinfni yoki guruhni topish mumkin
bo'lmaganidek, uning yo'nalishining barcha mumkin bo'lgan variantlarini dasturlash va
bashorat qilish mumkin emas.
Pedagogik faoliyatning asosiy turlari.
Pedagogik faoliyatning asosiy turlariga an'anaviy ravishda o'quv ishlari, o'quv, ilmiy-
uslubiy madaniy, ma'rifiy va boshqaruv faoliyati kiradi.
Tarbiyaviy ish
–
ta'lim muhitini tashkil etishga qaratilgan pedagogik faoliyat, maktab
o'quvchilarining ta'limini jamiyat tomonidan belgilangan maqsadlarga muvofiq tashkil
etilgan, maqsadli boshqarish shaklidir.
Ta'lim ishlari har qanday tashkiliy shakl doirasida amalga oshiriladi, maqsadga
bevosita erishishni ko'zlamaydi, chunki uning natijalari unchalik aniq sezilmaydi va,
masalan, o'quv jarayonida o'zini tez ochib bermaydi. Ammo pedagogik faoliyat shaxsiy
rivojlanish darajalari va fazilatlari qat'iy belgilangan xronologik chegaralarga ega bo'lganligi
sababli, o'quvchilar ongida ijobiy o'zgarishlar - hissiy reaktsiyalar, xatti-harakatlar va
faoliyatlarda namoyon bo'ladigan tarbiyaning nisbatan yakuniy natijalari haqida ham
gapirish mumkin.
Ta'lim berish
–
har qanday tashkiliy shakl (dars, ekskursiya, individual mashg'ulot,
tanlov va boshqalar) doirasida amalga oshiriladigan o'quv jarayonida kognitiv faoliyatni
boshqarish qat'iy vaqt chegaralari, qat'iy belgilangan maqsad va erishish variantlariga ega.
O'qitish samaradorligining eng muhim mezoni o'quv maqsadiga erishishdir.
Zamonaviy mahalliy pedagogika nazariyasi ta'lim va tarbiyani birlikda ko'rib chiqadi.
Bu ta'lim va tarbiyaning o'ziga xos xususiyatlarini inkor etishni emas, balki tashkilotning
funktsiyalari, vositalari, shakllari va usullarini chuqur bilishni anglatadi. Didaktik jihatdan
ta'lim va tarbiyaning birligi shaxsni rivojlantirishning umumiy maqsadi, o'qitish,
rivojlantiruvchi va tarbiyaviy funktsiyalar o'rtasidagi haqiqiy munosabatlarda namoyon
bo'ladi.
Ilmiy-
uslubiy faoliyat. Ta’lim olim va amaliyotchini o'zida birlashtiradi: ol
im u malakali
tadqiqotchi bo'lishi va bu bilimlarni qo'llash ma'nosida bola, pedagogik jarayon va amaliyot