Navoiy davlat konchilik instituti konchilik fakulteti «Konchilik elektr mexanikasi»

Egiluvchan kabellarning tok yuklamalari KGE-6

Soni va jilaning nominal ko’ndalang kesimi, mm			Kabelning nominal tashqi diametri mm	Uzok vakt mumkin bo’lgan tok, A
asosiy	Yerga ulangan	yordamchi		kge, kge-t	kget	kge-xl
3 x 10	1x6	1x6	41,2	82	94	91
3 x 16	1x6	1 x 6	43,8	106	121	117
3 x25	1 x 10	1 x 6	46,4	141	161	157
3x35	1 x 10	1x6	50,2	170	195	189
3x50	1 x 16	1 x 10	53,9	213	242	235
3x70	1 x 16	1 x 10	63,3	260	296	288
3x95	1 x25	1 x 10	66,5	313	256	346
3 x 120	1 x 35	1 x 10	72,0	367	417	403
3 x 150 3 x 180	1 x50 1 x 60	1 x 10 1 x 16	77,6 83,7	413 670	470 714	458 705

Kommutatsion qurilmalar tanlash.
Barcha yuqori kuchlanish qurilmalari nominal parametrlariga va qizishga chidamliligiga qarab tanlanadi.
Masalan, uzgichlar nominal kuchlanish va tokka qarab tanlanadi:
U_nom U_ish;

Bu yerda: Tanlangan uzgichdan tok qabul qiladigan qurilmaning nominal kuchlanishi.
U_nom-Tanlangan uzgichning nominal kuchlanishi, qiymatni tanlangan uzgichning tehnik ma’lumotnomasidan olamiz;
U_ish- tanlangan uzgichdan tok qabul qiladigan qurilmaning ishchi kuchlanishi;
I_ish - tanlangan uzgichdan tok qabul qiladigan qurilmaning ishchi toki;
I_nom - tanlangan uzgichning nominal toki, qiymatni tanlangan uzgichning tehnik ma’lumotnomasidan olamiz;
Bundan keyin tanlangan qurilmani qizishga chidamliligini tekshiramiz:
I_max I_y
Bu yerda: I_max – Tanlangan uzgich uchun tehnik ma’lumotnomadan olinadigan mumkin bo’lgan tokning qiymati;
I_y – Yuqorida qiymati topilgan zarbdor tok kuchi;
O’chirgichlar - quvvatlar nisbatiga ham tekshiriladi.
Bu yerda S_otk– Tanlangan uzgichning tehnik ma’lumotnomasidan olinadigan, o’chirgichning o’chish quvvati qiymati;
S_k.z – yuqorida topilgan qisqa tutashuv quvvatiy qiymati;
Barcha shartlar muvofiqliklaridan so’ng kerakli qurilmani tanlab olamiz.
Shu sxema asosida bizga kerak bo’ladigan hamma yuqori kuchlanish qurilmalarini tanlab olamiz.
Uzgichlar nominal tok va kuchlanishlar orqali tanlab olinadi:
U_nom U_pab;
Magistral tizim uchun quyidagi tipdagi uzgichni tanlab olamiz: = =412 А

RNDZ.X-35/630 UXL1 U_n=35kV, i I_n=630 A.

EUT1 (LEP1) uchun uzgich tanlab olamiz:

EUT2 (LEP2) uchun uzgich tanlab olamiz:

EUT3 (LEP3) uchun uzgich tanlab olamiz:

EUT4 (LEP4) uchun uzgich tanlab olamiz:

Barcha tizimlar uchun RVZ-10/1000 UHL2 tipidagi uzgichlarni tanlaymiz

Nominal kuchlanish, kV	10
Nominal tok, A	1000; 1000
Uzatma	PR-10

Mexanik ustaxona, suvni chiqarib tashlash moslamasi, SBSh-250MN (SBSH-250MN) qurilmalarini kuchlanishni ko'tarilib ketishidan oldini olish uchun o’chirgichlarni tanlab olamiz:
SBSh-250MN (SBSH-250MN) uchun:

VA55-41/1000 tipdagi maslali o’chirgichni tanlaymiz:

Nominal top, kV	380/660
Nominal tok, A	1000

Mex.ustaxona uchun:

VA55-41/1000A tipdagi avtomatik o’chirgichni tanlaymiz:

Nominal kuchlanish, V	400/660
Nominal tok, A	1000

Suvni chiqarib tashlash moslamasi uchun:

VA55-41/1000A tipidagi maslali o’chirgichni tanlaymiz:

Nominal kuchlanish, kV	400/660
Nominal tok, A	1000

Tex. Kompleks uchun:

VMG-10/1000-20 tipidagi maslali o’chirgichni tanlaymiz:

Nominal kuchlanish, kV	10
Nominal rok, A	630/1000

Rele himoyasi uchun rele qurilmasini hisoblash
Ushbu qismda hisoblashni soddalashtirish maqsadida faqat bitta dvigatel va UET (LEP) uchun himoya hisoblanadi. Rele himoyasi uchun rele qurilmasini hisoblashni oxirgi nuqtadan boshlaymiz. Bu holda dvigateldan:
Elektrodvigatel himoyasi
1000 V yuqori kuchlanishda ishlaydigan dvigatellar uchun rele himoyasi qo’llaniladi, ular quyidagi nosozliklarni oldini oladi:

1. 
   Cho’lg’am statoridagi hamda uning tarmoqlanib chiqish joyidagi ko’p fazali qisqa tutashuv;
   
2. 
   Cho’lg’am statorining yer bilan tutashuvi;
   
3. 
   Bir fazada vintli tutashuv;
   
4. 
   Nominal qiymatdan yuqori bo’lgan toklardan hosil bo’luvchi dvigatelni qizib ketishi;
   
5. 
   Minimal kuchlanishdan himoya;
   

1. 
   Fazalar o’rtasidagi qisqa tutashuvni oldini olish uchun dvigatelni ishga tushurish toklarini hisobga olgan holda ma’lum vaqt saqlab turishsiz himoya qo’llaniladi:
   

I_s.z – quyidagi formuladan topiladi:

I_{s.z .}= 1.2 I_pus
I_pus = (5-7)I_nom
I_nom — dvigatelning nominal toki, pasport ma’lumotnomasidan olinadi yoki quyidagi formula orqali topiladi:

P_nom.dv. - dvigatelning nominal quvvati, kVt;
cos , — tegishli ravishda quvvat koefitsienti va tarmoq dvigatelining pasportda ko’rsatilgan F.I.K. qiymati;
U_nom— tarmoqning nominal kuchlanishi;

2. 
   Ishga tushirish va qayta yoqish holatlardagi murakkab sharoitlarda yoki tehnik nosozliklar paydo bo’lishi mumkin bo’lgan vaqtda ortiqcha zo’riqishlardan himoya vositalari o’rnatiladi:
   

3. 
   Minimal kuchlanishdan himoya:
   

U_sr.z. U_kr=-5% ot U_nomU_sr.z= 0,6-0,7(U_nom)


Dvigatelga keladigan elektro-energiya tarmog’i himoyasi
Himoya quyidagi asosiy ko’rinishdagi vositalarni o’z ichiga oladi:

1. 
   Asosiy himoya vositalaridan biri bu maksimal tok himoyasidir;
   
2. 
   Tokni uzilishidan (tokovaya otsechka);
   

Barcha uch nuqtadagi himoyalarni aniqlaymiz (K1, K2, K3).

1. 
   Asosiy himoya vositalaridan biri bu maksimal tok himoyasidir.
   

Himoyaning ishga tushish tokini quyidagi formuladan topamiz:
) /k_n*k_t.t.
Bu yerda I_rab.max. – tarmoqning hisob toki;
K_n= 0/01 – relening qaytarish koeffitsiyenti;
K_t.t=
I_nom.t.t. – Tok transformatorlarining birlamchi g’altaklaridagi standart qator toklarining eng yaqin katta qiymati, elektr dvigatelining nominal tokiga nisbiy;
Eng ko’p qo’llaniladigan tok transformatorlarining birlamchi g’altaklaridagi standart qator toklarining eng yaqin katta qiymatlari: 50, 100, 150, 200, 300, 400, 600, 800, 1000.

EKG-8I ekskavatoridagi fazalar o’rtasidagi qisqa tutashuvdan himoya uchun I_s.z ni quyidagi formuladan topamiz:
I_{с.з .}= 1.2 I_пус=1,2*530=636А
I_пус = (5-7)I_nom=5*106=530А

EKG-4.6B ekskavatoridagi fazalar o’rtasidagi qisqa tutashuvdan himoya uchun I_s.z ni quyidagi formuladan topamiz:
I_{s.z .}= 1.2 I_pus=1,2*195=234 A
I_pus = (5-7)I_nom=39*5=195 A

ESh-15/70 ekskavatoridagi fazalar o’rtasidagi qisqa tutashuvdan himoya uchun I_s.z ni quyidagi formuladan topamiz:
I_{s.z .}= 1.2 I_pus=1,2*1810=2172 A
I_pus = (5-7)I_nom=362*5=1810 A

EKG-8I ekskavatoridagi I_s.z toklarining ortiqcha ortib ketishidan himoyalash uchun I_s.z ni quyidagi formuladan topamiz:

EKG-4.6B ekskavatoridagi I_s.z toklarining ortiqcha ortib ketishidan himoyalash uchun I_s.z ni quyidagi formuladan topamiz:

Esh 15/70 ekskavatoridagi I_s.z toklarining ortiqcha ortib ketishidan himoyalash uchun I_s.z ni quyidagi formuladan topamiz:

Minimal kuchlanishdan himoya quyidagi formula orqali topiladi:
U_sr.z. U_nomU_sr.z= 0,6-0,7(U_nom) dan U_kr=5%
U_sr.z= 0,6-0,7(U_nom) =0,6*6=3,6kV
U_kr=U_nom *5%=6*0,05=0,3kV
Ushbu qiymatlar U_sr.z. shartini qoniqtiradi.
Dvigatelga keladigan elektro-energiya tarmog’i himoyasi
EUT1 (LEP1) uchun maksimal tok himoyasini aniqlaymiz:



EUT2 (LEP2) uchun maksimal tok himoyasini aniqlaymiz:



EUT3 (LEP3) uchun maksimal tok himoyasini aniqlaymiz:



EUT4 (LEP4) uchun maksimal tok himoyasini aniqlaymiz:




Yer bilan ulanish (zazemlenie) himoyasini hisoblash
Yer bilan ulanish himoyasining hisoblashdan maqsad - yerga ulangan simlar kesimini va yerga ulangan elektrod qarshiliklarini aniqlash. Karyerdagi simyog’ochlar yordamida yuqoridan keladigan elektr tarmoqlari uchun magistral yer bilan ulash simlari sifatida, statsionar qurilmalar uchun – bir simli po’lat va po’latalyuminli simlar, ko’chma qurilmalar uchun – alyuminli va po’latalyuminli simlar ulanishi maqsadga muvofiqdir. Magistral yerga ulash simlari bir simli po’latdan bo’lsa – diametri 6 mmdan kam bo’lmasligi kerak, ko’p simli po’lat simlar kesim yuzasi esa – 35 mm² dan kichik bo’lmasligi shart.
Katta kuchlanishda ishlaydigan karyer elektr qurilmalarida qo’llaniladigan yerga ulash qarshiligi 4 Omdan baland bo’lmasligi shart. Shu bilan birga yerga ulash simlarining uzunliklari 2 kmdan oshmasligi shart.
1 kV gacha va undan yuqori kuchlanishda ishlaydigan qurilmalar uchun qo’llaniladigan yerga ulashning qarshiligini quyidagi formuladan aniqlanadi:
(3)
Bu yerda I_r — yer bilan tutashish toki;
Yer bilan tutashish toki (A) taxminan quyidagi tenglama orqali topilishi mumkin:
Bu yerda: L_v va L_k— yuqoridan keladigan tarmoqlarning umumiy uzunligi yig’indisi va yer bilan tutash nuqtasigacha bo’lgan kabel tarmoqlari uzunligi, km;
k_v,k_k— empirik koeffitsiyentlar (yuqori tarmoqlar uchun k_v=300-400, kabel tarmoqlar uchun k_k=1).