Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»

GLOSSARY 
Qo’shilgan qiymat 
Added value 
Добавленная 
стоимост 
– ishlab chiqarilgan 
mahsulot qiymatidan 
sotib olingan va unumli 
iste’mol qilingan xom 
ashyo va materiallar 
qiymati chiqarib 
tashlangandan keyin 
qolgan qismining bozor 
qiymati. 
Yalpi talab 
Aggregate 
demand 
Совокупный спрос 
– barcha iste’molchilar, 
ya’ni aholi, korxonalar 
va davlat tomonidan 
narxlarning muayyan 
darajasida turli tovarlar 
va xizmatlarni sotib olish 
mumkin bo’lgan milliy 
iqtisodiyotdagi real pul 
daromadlari hajmi. 
Agrar inqirozlar 
Agrarian crises 
Аграрные кризисы 
– qishloq xo’jaligida ro’y 
beradigan iqtisodiy 
inqirozlar bo’lib, siklli 
tavsifga ega bo’lmaydi 
va sanoat sikllariga 
qaraganda ancha uzoq 
davr davom etadi. 
Agrar 
munosabatlar 
Agrarian 
relations 
Аграрные отношения 
– yerga egalik qilish, 
tasarruf etish, undan 
foydalanish va ishlab 
chiqarish natijalarini 
o’zlashtirish jarayonida 
vujudga keladigan 
munosabatlar. 
Qishloq xo’jaligi 
ishlab chiqarish 
infratuzilmasi 
Agricultural 
production 
infrastructure 
Селскохозяйственная 
производственная 
инфраструктура 
– bevosita qishloq 
xo’jalik ishlab 
chiqarishiga xizmat 
ko’rsatuvchi sohalar. 
Agrosanoat 
majmuasi 
Agro-industrial 
complex 
Агропромышленный 
комплекс 
– qishloq xo’jalik 
mahsulotlarini 
yetishtirish, uni saqlash, 
qayta ishlash va 
iste’molchilarga yetkazib 
berish bilan bog’liq 
xo’jalik tarmoqlarining 
birligi. 
O’rtacha mahsulot Average product Средний продукт 
– jalb qilingan barcha 
ishlab chiqarish 
omillarining bir birligiga 
to’g’ri keladigan 
mahsulot hajmi.
Bank 
Bank 
Банк 
– iqtisodiyotning 
me’yorda amal qilishi 

---

uchun zarur bo’lgan pul 
massasi harakatini 
tartibga soluvchi moliya-
kredit muassasasi. 
Bank 
Bank 
Банк 
– kredit munosabatlariga 
xizmat qilib, kredit 
tizimining negizini 
tashkil qiluvchi maxsus 
muassasalar. 
Bank krediti 
Bank loan 
Банковский кредит 
– pul egalari (banklar va 
maxsus kredit 
muassasalari) tomonidan 
qarz oluvchilarga 
(tadbirkorlar, davlat, uy 
xo’jaligi sektori) 
beriluvchi pul ssudalari. 
Bank operasiyalari Bank operations Банковские операсии 
– mablag’larni jalb qilish 
va ularni joylashtirish 
bo’yicha amalga 
oshiriladigan 
operasiyalar. 
Bank foydasi 
(marja) 
Banking profit 
(margin) 
Банковская прибыл 
(маржа) 
– olingan va to’langan 
foiz summalari 
o’rtasidagi farq. 
Bank foyda 
normasi 
Banking profit 
margins 
Банковская норма 
прибыли 
– bank sof foydasining 
uning o’z kapitaliga 
nisbatining foizdagi 
ifodasi.
Byudjet taqchilligi 
Budget deficit 
Бюджетный дефисит 
– davlat byudjeti 
xarajatlarining 
daromadlardan 
ortiqchaligi. 
Tadbirkorlik 
faoliyati 
Business 
activities 
Предпринимателская 
деятелност 
– shakli va sohasidan 
qat’iy nazar foyda 
olishga va undan 
samarali foydalanish 
maqsadiga qaratilgan 
iqtisodiy faoliyat. 
Iqtisodiy sikl 
Business cycle 
Економический сикл 
– ishlab chiqarishning bir 
iqtisodiy inqirozdan 
ikkinchisi boshlangunga 
qadar takrorlanib 
turadigan to’lqinsimon 
harakati. 
Yuksalish 
Climb 
Подъём 
– iqtisodiy siklning 
iqtisodiyotda to’liq 
bandlikka erishilishi, 
ishlab chiqarishning 
inqirozdan oldingi 
darajadan ham ortib 
ketishi va to’lovga 
layoqatli talabning 
kengayib borishini 

---

tavsiflovchi fazasi. 
Tijorat krediti 
Commercial 
credit 
Коммерческий кредит 
– korxonalar, 
birlashmalar va boshqa 
xo’jalik yurituvchi 
subyektlarning asosan 
to’lovni kechiktirish 
yo’li bilan tovar shaklida 
bir-biriga beradigan 
kreditlari.
Tovar birjasi 
Commodity 
exchange 
Товарная биржа 
– oldindan belgilangan 
qoidalar asosida ulgurji 
savdoni tashkil etish 
shakli.
Qiyosiy narx 
Comparable 
prices 
Сопоставимые сены 
– ishlab chiqarishning 
natijalari ma’lum yil 
(bazis yil) asosida 
hisoblanuvchi va boshqa 
yillar bilan 
taqqoslanuvchi narx. 
Raqobat 
Competition 
Конкуренсия 
– bozor subyektlari 
iqtisodiy manfaatlarining 
to’qnashuvidan iborat 
bo’lib, ular o’rtasidagi 
yuqori foyda va ko’proq 
naflilikka ega bo’lish 
uchun kurash.
Kapitalning 
to’planishi 
Concentration of 
capital 
Консентрасия 
капитала 
– qo’shimcha 
qiymatning bir qismini 
jamg’arish 
(kapitallashtirish) 
natijasida kapital 
hajmining oshishi.
Ishlab 
chiqarishning 
to’planishi 
Concentration of 
production 
Консентрасия 
производства 
– ishlab chiqarish 
vositalari, ishchi kuchi 
hamda mahsulot ishlab 
chiqarish hajmining yirik 
korxonalarda to’planishi. 
Iste’mol krediti 
Consumer credit Потребителский 
кредит 
– xususiy shaxslarga, 
avvalo, uzoq muddat 
foydalanadigan iste’mol 
tovarlari sotib olish 
uchun ma’lum muddatga 
beriluvchi qarz 
mablag’lari. 
Iste’mol sarflari 
Consumer 
spending 
Потребителские 
расходы 
– aholi daromadlarining 
tirikchilik ne’matlari va 
xizmatlar uchun 
ishlatiladigan qismi. 
Iste’mol 
Consumption 
Потребление 
– ehtiyojlarni qondirish 
maqsadida mahsulot va 
xizmatlarning ishlatilishi 
jarayoni.
Iste’mol 
Consumption 
Потребление 
– jamiyat iqtisodiy 

---

ehtiyojlarini qondirish 
maqsadida ishlab 
chiqarish natijalari va 
omillaridan foydalanish 
jarayoni. 
Tadbirkorlik 
sektori 
corporate sector Предпринимателский 
сектор 
– iqtisodiyotning 
daromad (foyda) olish 
maqsadida amal qiluvchi 
birlamchi bo’g’ini.
Kredit 
Credit 
Кредит 
– bo’sh turgan pul 
mablag’larini ssuda 
fondi shaklida to’plash 
va ularni takror ishlab 
chiqarish ehtiyojlari 
uchun qarzga berish. 
Valyuta birjasi 
Currency 
exchange 
Валютная биржа 
– milliy valyutalar 
kurslari bo’yicha 
ularning erkin oldi-
sotdisi amalga 
oshiriladigan, rasmiy 
jihatdan tashkil etilgan 
bozori shakli. 
Joriy narx 
Current prices 
Текущие сены 
– yil davomidagi ishlab 
chiqarish natijalari 
hisoblashda 
qo’llaniluvchi amaldagi 
narx.
Siklik ishsizlik 
Cyclical 
unemployment 
Сиклическая 
безработиса 
– iqtisodiy siklning 
inqiroz fazasi bilan 
bog’liq ravishda vujudga 
keladigan ishsizlik. 
Ishchi kuchi talabi 
Demand for 
labor 
Спрос на рабочую 
силу 
– muayyan vaqtda ish 
haqining tarkib topgan 
darajasida turli ish 
beruvchilar tomonidan 
ishchi kuchi miqdori va 
sifatiga bildirilgan talab.
Amortizasiya 
normasi 
Depreciation 
rate 
Норма амортизасии 
– amortizasiya 
ajratmalari yillik 
summasining asosiy 
kapital qiymatiga 
nisbatining foizdagi 
ifodasi. 
Turg’unlik 
(depressiya) 
Depression 
Депрессия 
– ishlab chiqarishning bir 
joyda depsinib turishini 
anglatuvchi hamda 
iqtisodiy faollik 
jonlanishi uchun shart-
sharoitlarning vujudga 
kelishiga imkon 
yaratiluvchi iqtisodiy 
sikl fazasi. 
Bevosita usullar 
Direct methods Прямые методы 
– iqtisodiyotni tartibga 

---

solishning taqiqlash, 
ruxsat berish va majbur 
qilish tavsifidagi 
ma’muriy vositalari. 
Ixtiyorida bo’lgan 
daromad 
Disposable 
income 
Располагаемый доход 
– barcha soliqlar 
to’langandan keyin 
qolgan daromad, ya’ni 
shaxsiy iste’mol va 
jamg’arma maqsadlarida 
foydalanish mumkin 
bo’lgan daromad. 
Mulkni tasarruf 
etish 
Disposal of 
property 
Распоряжение 
собственностю 
– mol-mulk taqdirini 
mustaqil hal qilish. 
Taqsimot 
Distribution 
Распределение 
– ishlab chiqarish 
omillari va uning 
natijalarini 
iqtisodiyotning turli qism 
va subyektlari o’rtasida 
taqsimlash jarayoni. 
Diversifikasiya 
Diversification 
Диверсификасия 
– ishlab chiqarishning 
samaradorligini oshirish, 
mahsulot va xizmatlarni 
sotish bozorlarini 
kengaytirish maqsadida 
tarmoq va korxonalar 
faoliyat sohalarini 
kengaytirish, mahsulot 
va xizmatlar 
assortimentlarini 
ko’paytirish, ularning 
sifatini takomillashtirish.
Iqtisodiy 
kategoriya 
Economic 
categories 
Економические 
категории 
– doimo takrorlanib 
turadigan, iqtisodiy 
jarayonlar va real 
hodisalarning ayrim 
tomonlarini ifoda etuvchi 
ilmiy-nazariy tushuncha.
Iqtisodiy inqiroz 
Economic crisis Економический 
кризис 
– ishlab chiqarish 
hajmining keskin tushib 
ketishi. 
Iqtisodiy 
rivojlanish 
Economic 
development 
Економическое 
развитие 
– ko’p qirrali jarayon 
bo’lib, jamiyatning 
ijtimoiy, iqtisodiy 
taraqqiyotida o’z 
ifodasini topadi. 
Iqtisodiy 
muvozanat 
Economic 
equilibrium 
Економическое 
равновесие 
– iqtisodiy jarayonlar, 
hodisalarning ikki yoki 
bir necha tomonining 
bir-biriga mos kelish 
holati. 
Iqtisodiy 
o’sishning 
ko’rsatkichlari 
Economic 
growth 
Показатели 
экономического роста 
– iqtisodiy o’sishni 
aniqlashda 
foydalaniladigan qiymat, 

---

ijtimoiy naflilik va 
natural (jismoniy) 
ko’rsatkichlar tizimidan 
iborat. 
Iqtisodiy qonun 
Economic laws Економические 
законы 
– iqtisodiy hayotning 
turli tomonlari, iqtisodiy 
hodisa va jarayonlar 
o’rtasidagi doimiy, 
takrorlanib turadigan, 
barqaror sabab-oqibat 
aloqalari, ularning o’zaro 
bog’liqligi. 
Iqtisodiy yoki sof 
foyda 
Economic or 
pure profit 
Економическая или 
чистая прибыл 
– yalpi pul tushumidan 
barcha xarajatlar 
chiqarib tashlangandan 
keyin qolgan qismi. 
Iqtisodiy 
mutanosiblik 
Economic 
proportionality 
Економическая 
пропорсионалност 
– iqtisodiyotning turli 
tomonlari va sohalari 
o’rtasida miqdor va sifat 
o’lchamlarning mos 
kelishlik darajasi. 
Iqtisodiy 
islohotlar 
Economic 
reforms 
Економические 
реформы 
– iqtisodiyotda tub 
o’zgarishlarni amalga 
oshirishga qaratilgan 
iqtisodiy chora-tadbirlar 
majmui. 
Iqtisodiy 
jamg’arish 
Economic 
savings 
Економическое 
сбережение 
– milliy daromadning bir 
qismining asosiy va 
aylanma kapitallarni, 
shuningdek, ehtiyot va 
zahiralarni ko’paytirish 
uchun sarflanib borishi. 
Iqtisodiy uklad 
economic 
structure 
Економический уклад 
– turli mulkchilikka 
asoslangan xo’jalik 
yuritishning shakllari va 
turlari. 
Iqtisodiy tizim 
economic 
system 
Економическая 
система 
– mavjud iqtisodiy 
munosabatlar 
majmuasining 
iqtisodiyotni tashkil 
qilish shakllari, xo’jalik 
mexanizmi va iqtisodiy 
muassasalar bilan 
birgalikdagi tizimi. 
Iqtisodiy bitimlar 
Economic 
transactions 
Економические 
сделки 
– qiymatning har qanday 
ayirboshlanishi, ya’ni 
tovarlar ko’rsatilgan 
xizmatlar yoki aktivlarga 
mulkchilik huquqining 
bir davlat rezidentlaridan 
boshqa davlat 
rezidentlariga o’tishi 
bo’yicha kelishuvlar. 

---

Iqtisodiyotni 
barqarorlashtirish 
economy 
Stabilizing 
Стабилизасия 
экономики 
– tanglik holatlariga 
barham berish asosida 
makroiqtisodiy 
muvozanatlikni saqlash 
va ishlab chiqarishni 
yuksaltirish uchun shart-
sharoitlarni vujudga 
keltirish. 
Emigrasiya 
Emigration 
Емиграсия 
– fuqarolarning o’z 
mamlakatlaridan boshqa 
mamlakatlarga doimiy 
yashash uchun ko’chib 
o’tishi. 
Birja 
exchange 
Биржа 
– namuna (yoki 
standart)lar asosida 
ommaviy tovarlarning 
muntazam savdo-sotiq 
ishlarini o’tkazuvchi 
tijorat muassasasi.
Ayirboshlash 
Exchange 
Обмен 
– jamiyat a’zolarining 
iqtisodiy faoliyat turlari 
yoki ishlab chiqarish 
natijalari bo’yicha o’zaro 
almashish jarayoni. 
Valyuta kursi 
Exchange rate 
Валютный курс 
– bir mamlakat 
valyutasining boshqa 
mamlakat valyutasida 
ifodalangan narxi. 
Eksport 
Export 
Експорт 
– tovarlarni chet ellik 
mijozlarga sotish bo’lib, 
bunda mazkur 
mamlakatda ishlab 
chiqarilgan tovarlar 
mamlakatdan tashqariga 
chiqariladi. 
Kengaytirilgan 
takror ishlab 
chiqarish 
Extended 
reproduction 
Расширенное 
воспроизводство – 
– ishlab chiqarish 
miqyoslarini muntazam 
ravishda oshirib borishga 
asoslangan holdagi 
takrorlanishi. 
Ekstensiv 
iqtisodiy o’sish 
Extensive 
economic 
growth 
Екстенсивный 
экономический рост 
– ishlab chiqarishga 
qo’shimcha iqtisodiy 
resurslarni jalb qilish 
orqali ishlab chiqarish 
hajmining ortib borishi. 
Faktoring 
factoring 
Факторинг 
– boshqa iqtisodiy 
subyektlarning 
qarzdorlik buyicha 
majburiyatlarini sotib 
olish yoki qayta sotish 
munosabatlari.
Iqtisodiy o’sish 
omillari 
Factors of 
Economic 
Факторы 
экономического роста 
– iqtisodiy o’sishga ta’sir 
ko’rsatishda o’z o’rniga 

---

Growth 
ega bo’lgan va uni 
aniqlab beruvchi talab, 
taklif va taqsimlash 
omillarini bildiradi. 
Pirovard mahsulot 
Final product 
Конечный продукт 
– ishlab chiqarish 
jarayoni yakunlangan, 
shaxsiy va unumli 
iste’mol qilishga tayyor 
bo’lgan mahsulotlar. 
Moliya 
Finance 
Финансы 
– pul mablag’larining 
harakati, ya’ni ularning 
shakllanishi, 
taqsimlanishi va 
foydalanilishi bilan 
bog’liq ravishda vujudga 
keladigan munosabatlar. 
Moliyaviy siyosat 
financial policy Финансовая политика 
– davlatning o’z 
vazifalarini amalga 
oshirish uchun moliyani 
tashkil etish va 
foydalanish bo’yicha 
chora-tadbirlar majmui.
Moliyaviy 
munosabatlar 
financial 
relations 
Финансовые 
отношения 
– davlat, mintaqalar, 
tarmoqlar, korxona va 
tashkilotlar hamda 
alohida fuqarolar 
o’rtasida pul mablag’lari 
fondlarining harakati 
bilan bog’liq holda 
vujudga keluvchi 
iqtisodiy munosabatlar 
majmui. 
Moliya tizimi 
Financial system Финансовая система 
– moliyaviy 
munosabatlar va turli 
darajada ularga xizmat 
qiluvchi moliyaviy 
muassasalar majmuasi. 
Fiskal (soliq-
byudjet) siyosati 
Fiscal (fiscal) 
policy 
Фискалная (налогово-
бюджетная) политика 
– davlat tomonidan 
iqtisodiyotga ta’sir 
ko’rsatish maqsadida 
soliqqa tortish va davlat 
sarfi tarkibini 
o’zgartirish bo’yicha 
qo’llaniluvchi chora-
tadbirlar.
Forfeyting 
forfeiting 
Форфейтинг 
– uzoq muddatli 
faktoring munosabatlari.
Friksion ishsizlik 
Frictional 
unemployment 
Фриксионная 
безработиса 
– malakasiga mos ish 
qidirayotgan va ish 
o’rinlar bo’shashini 
kutayotganlarni 
namoyon etuvchi 
ishsizlik. 

---

Umumiy 
muvozanatlik 
general 
equilibrium 
Общее равновесие 
– iqtisodiy jarayonlar, 
hodisalarning ikki yoki 
bir necha tomonining, 
eng avvalo yalpi talab va 
yalpi taklifning bir-biriga 
teng kelgan holati.
Davlat krediti 
government 
credit 
Государственный 
кредит 
– davlat qarz oluvchi 
yoki kreditor sifatida 
maydonga tushadigan 
barcha moliyaviy-
iqtisodiy munosabatlar 
yig’indisi. 
Davlat krediti 
government 
credit 
Государственный 
кредит 
– kredit 
munosabatlarining o’ziga 
xos shakli bo’lib, bunda 
davlat pul mablag’lari 
qarzdori, aholi va 
xususiy biznes esa 
kreditorlari bo’lib 
chiqadi.
Davlat sektori 
Government 
sector 
Государственный 
сектор 
– o’z oldiga foyda 
olishni maqsad qilib 
qo’ymagan, asosan 
iqtisodiyotni tartibga 
solish vazifasini amalga 
oshiradigan turli byudjet 
tashkilotlari va 
muassasalarining 
majmui. 
Yalpi ichki 
mahsulot (YaIM) 
Gross domestic 
product (GDP) 
Валовой внутренний 
продукт (ВВП) 
– yil davomida mamlakat 
hududida ishlab 
chiqarilgan pirovard 
mahsulot va 
xizmatlarning bozor 
narxlaridagi qiymati. 
Yalpi milliy 
mahsulot (YaMM) 
Gross national 
product (GNP) 
Валовой насионалный 
продукт (ВНП) 
– milliy iqtisodiyotda bir 
yil davomida vujudga 
keltirilgan va bevosita 
iste’molchilarga borib 
tushadigan pirovard 
mahsulot va 
xizmatlarning bozor 
narxlaridagi summasi. 
Uy xo’jaliklari 
Households 
Домашние хозяйства 
– iqtisodiyotning 
iste’mol sohasida 
faoliyat ko’rsatuvchi 
asosiy tarkibiy birlik.
Immigrasiya 
Immigration 
Иммиграсия 
– xorijiy fuqarolarning 
doimiy yashash uchun 
mamlakatga ko’chib 
kelishi. 
Import 
Import 
Импорт 
– chet ellik mijozlardan 
tovarlar (xizmatlar) sotib 

---

olib, ularni mamlakatga 
kiritish. 
Aholi daromadlari 
Incomes 
Доходы населения 
– aholining ma’lum vaqt 
davomida pul va natural 
shaklda olgan 
daromadlari miqdori. 
Bilvosita usullar 
Indirect methods Косвенные методы 
– iqtisodiyotni tartibga 
solishning iqtisodiy 
vosita va dastaklari. 
Inflyasiya 
Inflation 
Инфлясия 
– qog’oz pul birligining 
qadrsizlanishi. 
Inflyasion farq 
inflation gap 
Инфлясионный 
разрыв 
– yalpi sarflarning sof 
milliy mahsulot 
hajmidan ortiqcha 
bo’lgan miqdori. 
Intensiv iqtisodiy 
o’sish 
Intensive 
economic 
growth 
Интенсивный 
экономический рост 
– ishlab chiqarish 
omillarini rivojlantirish 
va ulardan foydalanish 
samaradorligini oshirish 
orqali mahsulot ishlab 
chiqarish hajmining 
ko’payib borishi. 
Oraliq mahsulot 
intermediate 
Промежуточный 
продукт 
– ishlov berish, qayta 
ishlash va qayta sotish 
maqsadlarida sotib 
olingan mahsulotlar. 
Davlat ichki qarzi 
Internal debt 
Внутренний 
государственный долг 
– davlatning mamlakat 
ichida qimmatli 
qog’ozlarini chiqarish, 
turli nobyudjet 
fondlaridan olgan qarzi.
Xalqaro kredit 
international 
credit 
Международный 
кредит 
– ssuda kapitalining 
xalqaro iqtisodiy 
munosabatlar sohasidagi 
harakati.
Xalqaro valyuta 
tizimi 
International 
monetary system 
Международная 
валютная система 
– xalqaro valyuta 
munosabatlarining 
davlatlararo bitimlarda 
huquqiy jihatdan 
mustahkamlangan shakli. 
Investisiya 
Investments 
Инвестисии 
– ishlab chiqarishni va 
xizmat ko’rsatish 
sohalarini 
kengaytirishga, ya’ni 
asosiy va aylanma 
kapitalga pul shaklidagi 
qo’yilma.
Aksiyadorlik 
jamiyati 
Joint-stock 
company 
Аксионерное 
общество 
– ko’proq foyda olish 
maqsadida aksiyalar 
chiqarish orqali mehnat, 
mehnat qurollari va 
boshqa ishlab chiqarish 
vositalari hamda pul 

---

resurs (kapital)larini 
birlashtirgan uyushma. 
Mehnat birjasi 
Labor exchange Биржа труда 
– ishchilar va 
tadbirkorlar o’rtasidagi 
ishchi kuchini oldi-sotdi 
bitimini tuzishda 
vositachilikni amalga 
oshiruvchi va ishsizlarni 
ro’yxatga oluvchi 
muassasa. 
Mehnat 
predmetlari 
labor Objects 
Предметы труда 
– bevosita mehnat ta’sir 
qiladigan, ya’ni mahsulot 
tayyorlanadigan narsalar. 
Ishchi kuchi 
taklifi 
Labor supply 
Предложение рабочей 
силы 
– muayyan vaqtda ish 
haqining tarkib topgan 
darajasida ishga 
yollanishga tayyor 
bo’lgan mehnatga 
layoqatli ishchi kuchi 
miqdori. 
Laffer egri 
chizig’i 
Laffer curve 
Кривая Лаффера 
– davlat byudjeti 
daromadlari va soliq 
stavkasi o’rtasidagi 
bog’liqlikning 
tasvirlanishi. 
Lizing 
leasing 
Лизинг 
– odatda ishlab chiqarish 
vositalari va boshqa 
moddiy boyliklarni 
keyinchalik 
foydalanuvchilar 
tomonidan muntazam 
ravishda haq to’lab 
borib, sotib olish sharti 
bilan uzoq muddatli 
ijaraga berishdan iborat 
kreditning pulsiz shakli.
Iqtisodiyotni 
erkinlashtirish 
liberalization of 
the economy 
Либерализасия 
экономики 
– bu xo’jalik hayotining 
barcha sohalaridagi 
to’siq hamda 
cheklovlarni, 
shuningdek, davlat 
nazoratini keskin 
ravishda qisqartirish yoki 
bekor qilishga 
yo’naltirilgan chora-
tadbirlar tizimi. 
Lorens egri 
chizig’i 
Lorenz curve 
Кривая Лоренса 
– daromadlar tengsizligi 
darajasini miqdoriy 
jihatdan ifodalovchi 
geometrik egri chiziq. 
Makroiqtisodiyot Macroeconomics Макроекономика 
– moddiy va nomoddiy 
ishlab chiqarish 
sohalarini yaxlit bir 

---

butun qilib birlashtirgan 
milliy iqtisodiyot va 
jahon xo’jaligi 
darajasidagi 
iqtisodiyotdir. 
So’nggi 
qo’shilgan 
mahsulot 
marginal product Пределный продукт 
– eng so’nggi qo’shilgan 
omil (kapital yoki ishchi 
kuchi) evaziga o’sgan 
mahsulot hajmi. 
Bozor 
Market 
Рынок 
– ishlab chiqaruvchilar 
va iste’molchilar 
(sotuvchilar va 
xaridorlar) o’rtasida pul 
orqali ayirboshlash 
jarayonida bo’ladigan 
munosabatlar yig’indisi. 
Bozor iqtisodiyoti Market economy Рыночная экономика 
– tovar ishlab chiqarish, 
ayirboshlash va pul 
muomalasi qonun-
qoidalari asosida tashkil 
etiladigan va 
boshqariladigan iqtisodiy 
tizim.
Bozor 
infratuzilmasi 
market 
infrastructure 
Инфраструктура 
рынка 
– bu bozor aloqalarini 
o’rnatish va ularning bir 
maromda amal qilishga 
xizmat ko’rsatuvchi 
muassasalar tizimidir.
Bozor mexanizmi 
market 
mechanism 
Рыночный механизм 
– bozor iqtisodiyotining 
faoliyat qilishini tartibga 
solishni va iqtisodiy 
jarayonlarni 
uyg’unlashtirishni 
ta’minlaydigan dastak va 
vositalar. 
Bozor obyekti 
market Objects 
Обекты рынка 
– ayirboshlash 
munosabatlariga jalb 
qilingan iqtisodiy 
faoliyat natijalari va 
iqtisodiy resurslar, tovar, 
pul va unga 
tenglashtirilgan 
moliyaviy aktivlar. 
Bozor subyekti 
market