Navoiy innovatsiyalar instituti

NAVOIY INNOVATSIYALAR INSTITUTI
Maktabgacha ta’lim yo’nalishi
1-bosqich 11-guruh talabasi
Zoirova Nafisaning
Yetti yosh inqirozi
mavzusida tayyorlagan
TAQDIMOTI
Bajardi: N.Zoirova
Tekshirdi: __________________
7 yosh va inqirozi va uning sabablari va alomatlari
6 yoshida bolada o'rganishga tayyorlik paydo bo'ladi. L. S. Vygotskiy 6-7 yillik inqirozni ajratib ko'rsatdi. L. S. Vygotskiyning tadqiqotlariga ko'ra, katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bola xulq-atvori, injiqligi, o'ziga xosligi, sun'iy xatti-harakati bilan ajralib turadi. Bolada o'jarlik, negativlik namoyon bo'ladi. L. S. Vygotskiy xarakterning bu xususiyatlarini o'rganar ekan, ularni bolalarning o'z-o'zidan yo'qolib borayotganligi bilan izohladi. Bu davrda insonning o'z kechinmalarida ham mazmunlilik paydo bo'ladi. Bolaga to'satdan uning o'z tajribalari borligi ayon bo'ladi. Bola ular faqat unga tegishli ekanligini tushunadi, tajribalarning o'zi u uchun ma'no kasb etadi. Bu juda o'ziga xos neoplazma bilan bog'liq - tajribani umumlashtirish, ya'ni bolaning atrofidagi dunyoga munosabati o'zgaradi.
Ko‘pchilikning nazarida o‘tish davri inson hayotining faqatgina o‘smirlik qismida sodir bo‘ladi. Ammo unday emas. Balki biz umrimiz davomida 7-8, ba’zan 10 marotabagacha o‘tish bosqichlarini boshdan kechiramiz. Qaysi davr bo‘lmasin, ularning har birida murakkab emotsional holat yuzaga kelishi mumkin. Bunda inson bolasining o‘zi va atrofidagilar bilan munosabati o‘zgaradi, turli kasalliklar, stress, surunkali holsizlik va asabiylik, organizmda gormonal va boshqa fiziologik evrilishlar kuzatiladi. Mazkur maqolada inson hayotining dastlabki bosqichidagi eng muhim, diqqat va e’tibor qaratish lozim bo‘lgan o‘tish davri inqirozlari sanab o‘tilgan.
Yangi tug‘ilgan go‘dakdagi inqiroz. Go‘dak dunyoga kelar ekan, tabiiyki, ma’lum muddat organizmining mutlaqo notanish muhitga moslashish jarayonini boshdan kechiradi. Ya’ni, issiqqina, xavf-xatarlardan holi ona qornidan yorug‘ dunyoga qadam ranjida qiladi. Bu paytda nafas olish va ovqatlanishdan tortib, ko‘rish, harakatlanish va boshqa ko‘plab fiziologik jarayonlar butunlay o‘zga bir shaklga almashinadi. Psixotahlilchilarning so‘zlariga qaraganda, bu paytda olingan har qanday tan jarohati insonga umr bo‘yi hamrohlik qiladi.