diffuzion maydon Yedif yoʼnalishiga mos keladigan tashqi elektr maydon Yetash berilganda zaryad tashuvchilardan kambagʼallashgan soha kengayadi. Bu p-n o’tishning teskari siljish holatiga mos keladi. Teskari siljishli r-n-oʼtishga P quvvatli va chastotali ѐrugʼlik oqimi taʼsir qilishini koʼrib chiqamiz. Yorugʼlik oqimlari tushganda, h energiyali fotonlar uch holatda yutilib, elektron-kovak juftligini hosil qilishi mumkin: 1. zaryad tashuvchilardan kambagʼallashgan sohada yutilish; 2. p-sohada yutilish; 3. n-sohada yutilish 2.5 Birinchi holatda elektron-kovak juftligi zaryad tashuvchilardan kambagʼallashgan sohada hosil boʼladi va kuchli elektr maydon taʼsiri natijasida juftliklar boʼlinib, oʼzlarini elektrodlariga, yaʼni elektronlar n-sohaga, kovaklar r-sohaga harakat qiladi. Tashuvchilarni hosil boʼlishi va harakati tuzilishdagi oʼrnatilgan muvozanatni buzadi. Uni tiklash uchun tashqi yopiq zanjir orqali Ryu-yuklama qarshiligidan elektr toki oqib oʼtadi. Ikkinchi va uchinchi holatlarda elektron-kovak juftligi r-va nsohalarda hosil boʼladi. Bu sohalarda elektr maydon amalda mavjud emas, natijada tashuvchilarni oʼtishga harakati asosan faqatgina diffuziya hisobiga boʼlishi mumkin. Аgar p-n-oʼtishgacha boʼlgan masofa diffuziya uzunligidan katta boʼlsa, unda zaryad tashuvchilardan kambagʼallashgan sohaga borishga ulgurib yetmay, hosil boʼlgan juftliklar rekombinatsiyalanib boʼladi. Аgar bu masofa kichik boʼlsa, katta ehtimollik bilan juftliklar zaryad tashuvchilardan kambagʼallashgan sohaga yetib boradi va kuchli elektr maydon taʼsirida elektron (ѐki kovak) tezda zaryad tashuvchilardan kambagʼallashgan soha orqali boshqa sohaga qarab harakat qiladi, kovak (yoki elektron) p-(yoki n-) sohada qoladi. Tashuvchilar p-n- oʼtishni kesib oʼtganda ham muvozanat buziladi, oqibatda Ryu orqali oqib oʼtuvchi elektr toki hosil boʼladi. Shu tarzda hv energiyali ѐrugʼlik kvantining yutilishidan diodni tashqi zanjiri boʼylab elektr toki impulьsi oqib oʼtadi. Аgar har bir yutiladigan kvant elektron-kovak juftligini hosil qilsa va tok tashuvchilari p-n-oʼtish tekisligini kesib oʼtsa, Рyu orqali oqib oʼtuvchi I elektr tokining oʼrtacha qiymati quyidagicha aniqlanadi:
III..O`lchash qurilmasi yordamida o`lchngan natijalarni qayta ishlash 12-variantda o`lchash qurilmasi sifatida multimetr ko`rsatilgan bo`lib , unda o`zgarmas tok kuchlanishini o`lchaymiz. O`lchash jarayonini 20 marta bajaramiz. Bunda har safar har xil natija qayd etiladi. O`lchash jarayonida turli xil xatoliklar mavjud bular absolyut xatolik, qo`pol xatolik,nisbiy xatolik,tasodifiy xatoliklar . Biz natijlar yordamida bu xatoliklarni hisoblab chiqamiz. 1-natija=221 V 2-natija=220,34 V 3-natija=220,56 v 4-natija=219,9 V 5-natija=220,12 V 6-natija=219,46 V 7-natija=219,68 V 8-natija=219,46 V 9-natija=219,02 V 10- natija=219,68 V 11-natija=218,8 V 12-natija=221 V 13-natija=219,45 V 14-natija=220,55 15-natija=219,02 V 16-natija=220,11 V 17-natija=218,58 V 18-natija=219,67 V 19-natija=218,58 V 20-natija=219,9 V
IV. XULOSA Fotodiodlar yassi diodlar singari ishlash xususiyatiga ega bo‘lgan yarim o‘tkazgichli asbob hisoblanadi.Ular p-n o‘tish xususiyatiga ega.Diodlar bir tomonlama o‘tkazish xususiyatiga ega.Ya‘ni faqat to‘g‘ri yo‘nalishdagi toklarni o‘tkazadi .Teskari kuchlanish berilganda tok o‘tishi deyarli nolga teng.Diodlardan stabilitronlargina teshilish sohasiga ega.Ularning volt amper xarakteristikasi ham teskari .Fotodiodlar umuman olganda diodlar asosan kremniy, germaniy, arsenid galliydan tayyorlanar ekan. Fotodiodlar fotodiod yuzasiga yorug‘lik tushishi bilan ishlaydi. O`lchash jarayonida turli xil xatoliklar mavjud bular absolyut xatolik, qo`pol xatolik,nisbiy xatolik,tasodifiy xatoliklar . Biz natijlar yordamida bu xatoliklarni hisoblab chiqamiz. Ushbu xatoliklarni osonroq va katta aniqlikda bo`lishi uchun excel 2013 dasturida hisoblab olamiz. Excel 2013 dasturiga olingan 20 ta natijaning barchasi kiritilib formulalarga asosan hisob kitob qilinadi. Diod fotovoltaik rejimda yoritilganda uning chiqishida foto EYK hosil bo‘ladi. Quyosh nuri energiyasini elektr energiyaga o‘zgartiruvchi o‘zaro ulangan o'zgartgichlar elektr manba sifatida kosmik kemalarda va yer ustidagi avtonom elektr energiya qurilmalarida ishlatilib kelinmoqda.