Navoiy kon-metallurgiya kombinati

Mashq va o‘rgatish metodlari. Mashq bolalar faoliyatini oqilona, maqsadga muvofiq ravishda va har tomonlama tashkil qilish, ularni axloq mezonlari va xulq- atvor qoidalarini bajarishga odatlantirishdir. Odatlar bolalikda tarkib topadi va keyin mustahkamlanib boradi.0‘qituvchilar, ota-onalar bolalarda ijobiy odatlar shakllanishini kuzatib borishlari kerak.0‘quvchilar odatlarni yaqinlaridan meros qilib olmaydi, balki ular orqali hosil qiladi.Odat ehtiyojga aylanadi.Mashq muayyan xatti-harakatlarni ko'p marotaba takrorlashni o‘z ichiga oladi. Mashq va odatlantirish o‘quvchi uchun ongli, ijodiy jarayondir.Mashq natijasida ko'nikma, odat, yangi bilimlar hosil qilinadi, o'quvchining aqliy qobilivati rivojlanadi, axloqiy tajribasi kengayadi.Odatsiz tarbiya-poydevorsiz binoga o‘xshaydi, odat esa muntazam mashq orqali mustahkamlanadi.0‘rgatish-ijtimoiy xulq-atvorning odatiy shakliga aylantirish maqsadida tarbiyalanuvchilarning bajarishlari uchun rejali va izchil tarzda tashkil qilinadigan turli harakatlar, amaliy ishlardir.0‘rgatish bir necha izchil harakatlar уig‘indisidir. 0‘qituvchi bu harakatlarni ko‘rsatib berishi, tushuntirishi, kuzatishi.Tarbiya amaliyotida mashq qilishning turli xillari mavjud: faoliyatda mashq qilish.
0‘z-o‘zini tarbiyalash metodlari. 0‘quvchida o‘z-o‘zini tarbiyalashga ehtiyoj, ya’ni o‘z ustida ongli, batartib ishlashga ehtiyoj paydo bolgandagina tarbiya jarayonini samarali deb hisoblash mumkin. 0‘quvchilarni, ayniqsa, o‘rta va katta yoshdagilarni o‘z bilim va malakalarini mustaqil oshirishlariga yollash kerak.0‘quvchilarning o‘z-o‘zini idora qilish organlari faoliyatida qatnashishlari, ularning ijtimoiy-faollik mavqeyini shakllantirishning ta’sirchan vositasidir.
0‘quvchilar o‘qishda, tarbiyada, dam olishda o‘z-o‘zini tarbiyalash metodlaridan foydalanadilar,
o‘z-o‘zini tarbiyalash tashabbuskorlik va mustaqillikka undaydi.
0‘z-o‘zini tarbiyalash sifatlari bola bunga tayyor bolganda, u o‘zini shaxs deb anglay boshlagach, amaliy ishlarda mustaqillik ko‘rsata boshlagan vaqtda paydo boladi.0‘z-o‘zini tarbiyalashda (axloqiy, jismoniy, hissiy-irodaviy va intelektual) maslahat va ko‘rsatmalar berilishi lozim.Bunda o‘quvchining o‘z xatti-harakatlariga tanqidiy munosabatda bo`lishga o‘rgatish juda muhimdir. 0‘quvchilar o'zlari muayyan vaqtda belgilangan vazifalarni baholash uchun majburiyat oladilar va ularni kun tartibiga yozib qo‘yadilar.Shundan keyin vaqti-vaqti bilan o'zlari va ota-onalari oldida olgan majburiyatlarini bajarilishi haqida hisobot beradilar. Bu esa ularning o‘z xatti-harakatlari uchun javob berishga, mas’uliyatlarni his etishlari uchun yordam beradi.0‘z-o‘zini tahlil qilish.0‘z shaxsini tahlil qilishga.xatti- harakatlari haqida o‘ylashga o'rgatadi.0‘z-o‘zini nazorat qilish uchun o'quvchi o‘zining yurish-turishi, intizomi, ijobiy xislatlarini ortib borish va aksincha, salbiy odatlami kamayib borishi haqida muntazam ravishda kundaligiga yozib boradi.