Naxçivan” universiteti Fakültə : İdarəetmə Kafedra: İdarəetmə İxtisas: Biznesin təşkili və idarəedilməsi Şöbə :Əyani Kurs: II

Konsern – bu müstəqil müəsissələrin kapitalda maliyə əlaqələrində investorların mənafe birliyi haqqında, müqavilələrlə şəxsi birliklərdə ,patent-lisenziya sazişlərində,sıx istehsal əməkdaşlığında iştirak sistemi vasitəsi ilə bağlı birləşma formasıdır.
Konsernin əsas xüsusiyyətləri:
-şirkətlərin kifaət qədər sərt olması
-istehsal xarakterli birlikdir
-bura daxil olan şirkətlər səhmdar cəmiyyəti və ya təsərrüfat yoldaşlıq formasında nominal müstəqil hüquqi şəxs olartaq qalır
-konsernin baş şirkəti bir qayda olaraq holdinq şirkəti şəklində və ya üstünlük təşkil edən və asılı (assosiativ) cəmiyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsi şəklində olur.

Nəticə
Biznes mütləq qaydada öz sahibkarı tərəfindən idarə edilməlidir. Bu heçdə o demək deyil ki,şirkətdə icraçı direktor olmalı deyil,sadəcə biznesin sahibi mütləq və mütləq öz biznesinin nəzarətini əlində saxlayır.Məcazi mənada desək “iplər öz əlində olmalıdır ” . Səbəb?
Bir sahibkartın sözləri ilə desək :
İlkin biznes insan kimidir,daim özünə diqqət tələb edir.əgər sən ondan diqqətini çəksən o da səndən küsəcək və sənə pul qazandırmayacaq.Daim biznesdə qazandığının bir hissəsini biznesə qaytarmalısan, belə olmasa hiss edəcəklsən ki,biznes səndən tam qaçı gedib.
Biznesi idarə edən menecerlər təkcə biznes sahibinin deyil, həm də biznesin fəaliyyətində digər maraqlı tərəflərin (steykholderlərin) mənafeyini nəzərə almalıdır. Steykholderlər biznesin fəaliyyətində hər hansı marağı olanşəxslərdir.. Bunlara biznesin sahibləri, müştərilər, işçilər, təchizatçılar, dilerlər, kredit təşkilatları, dövlət və hökümət təşkilatları, cəmiyyət və s. daxildir.
Biznes – istehlakçıların tələbatının ödənilməsi və mənfəətin (gəlirin) əldə edilməsi məqsədilə təşəbbüskar insanlar arasında işgüzar münasibətlərin məcmusudur.
Bəzi iqtisadçılar biznesə müəyyən struktur çərçivəsində təşkil edilən, məqsədi və nəticəsi gəlir götürmək olan konkret iqtisadi fəaliyyət növü kimi baxırlar.
Biznes anlayışı genişdir,biznesə təkcə fəaliyyət prosesi kimi deyil, həm də mülkiyyət obyekti kimi baxılır, hansı ki, satmaq, girov qoymaq, sığortalamaq, vəsiyyət etmək olar. Bu halda biznes saziş, əmtəə obyektinə çevrilir.
Hüquqi şəxs yaratmadan vətəndaşların sahibkarlıq fəaliyyəti kommersiya təşkilatları təsərrüfat yoldaşlıq,təsərrüfat cəmiyyət istehsal kooperativi, unitar müəssəsi XXI əsrə qədər ki, cəmiyyət və yoldaşlıq öz əmlakının mülkiyyətçisidir, onların təsisçilərinin cəmiyyətə münasibətə görə yalnız məcburi xarakterli hüququ vardır.Hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan vətəndaş öz öhdəliklərinə görə bütün əmlakı ilə cavabdehdir.
Beləliklə, biznesin xarakteri, fəaliyyət miqyası, maliyyə imkanları, həmçinin hər bir konkret halda sahibkarlığın müxtəlif formalarının üstün və nöqsan cəhətləri nəzərə alınmaqla ən sərfəli təşkilati-hüquqi formanı seçmək mümkündür.
Biznes fəaliyyətində istifadə olunan kapitalın və sahibkarın intellektual potensialının artması təsərrüfat yoldaşlıq yaratmaqla təmin edilə bilər ki, bunun da iki növü olur. tam şərikli ,payçı və şərikli
Şərikli (tam ortaqlı) müəssisə-azı iki fiziki və hüquqi şəxs tərəfindən müqavilə əsasında təsis edilir.Payçı və şərikli (komandit ortaqlıqlar) müəssisə-azı bir şərik və payçı tərəfindən təsis edilir
Təsərrüfat cəmiyyətlərinin 3 növünü qeyd etdik
Məhdud məsuliyyətli cəmiyyət – ilkin kapitalı iştirakçıların müəyyən pay şəklində təqdim etdikləri vəsaitlə formalaşan korporasiyadır. İştirakçılar qoyduqları həmin pay çərçivəsində məsuliyyət daşıyırlar.
Səhmdar cəmiyyəti- təsərrüfat fəaliyyətini həyata keçirmək məqsədilə nizamnamə fondunu səhm buraxmaq yolu ilə formalaşdıran fiziki və hüquqi şəxslər tərəfindən könüllü saziş əsasında yaradılan müəssisədir. Səhmdar cəmiyyəti qapalı, yaxud açıq tipli səhmdar cəmiyyəti formasında yaradılırş
İstehsal kooperativi- birgə istehsal, yaxud digər təsərrüfat fəaliyyətini həyata keçirmək üçün üzvlük əsasında vətəndaşların könüllü şəkildə birləşməsidir.
Biznesin təşkilati mütərəqqi formalrı
Korporasiya – bir neçə şirkətinümumi məqsədlərini və ya üstünlüklərini mühafizə etmək üçün fəaliyyətlərini birləşdirdiyi səhmdar cəmiyyətdir
Konsorsium- müstəqil şirkətlərin kordinasiya olunmuş sahibkar fəaliyyətinin müxtəlif məqsədi ola bilən müvəqqəti ittifaqdır
Konsern – bu müstəqil müəsissələrin kapitalda maliyə əlaqələrində investorların mənafe birliyi haqqında müqavilələrlə şəxsi birliklərdə ,patent-lisenziya sazişlərində.sıx istehsal əməkdaşlığında iştirak sistemi vasitəsi ilə bağlı birləşma formasıdır.