Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 137 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
və 456  yerli və  Səlmasla  Xoy  erməniləri),  Badamlı  (34  azərbaycanlı və  101  yerli 
və Səlmas erməniləri); 
Mənbədə hər üç kənddə yerli ermənilərin və köçkünlərin ümumi sayı verilib. 
Ona  görə  də  yerli  ermənilərin  sayının  nə  qədər  olması  barədə  konkret  rəqəm 
göstərmək mümkün deyil. 
4.  Đran  erməniləri  yuxarıda  göstərilən  kəndlərdən  əlavə  aşağıdakı  kəndlərdə 
məskunlaşdırılmışdı. 130 nəfər azərbaycanlı yaşayan Tumbulda 430 nəfər erməni, 
Yamxanada  (324  nəfər  azərbaycanlı  və  Đran  ermənisi).  23  nəfər  azərbaycanlı 
yaşayan  Qaraxanbəylidə  440  nəfər  erməni,  122  nəfər  azərbaycanlı  yaşayan 
Hacivarda  102  nəfər  erməni,  Şəkərqayada  139  nəfər,  aşağı  Hacıvarda  100  nəfər, 
Qulubəydüzündə  136  nəfər,  Kərimbəydüzündə  52    nəfər,  Kültəpədə  330  nəfər, 
Kərimxanmirzədə 156 nəfər, Əliabadda 136 nəfər, Xəlilabdda 88 nəfər, 157 nəfər 
azərbaycanlı  sakini  olan  Aşağı  Uzunobada  65  nəfər,  68  nəfər  azərbaycanlı  sakini 
olan Yuxarı Uzunobada 95 nəfər, 102 nəfər azərbaycanlı sakini olan Ayqavarda 15  
nəfər,  55  nəfər  azərbaycanlı  sakini  olan  Nəzərabadda  (yaxud  Dəmirazandan)  198 
nəfər,  21  nəfər  azərbaycanlı  sakini  olanXalxalda  223,  Hicazorda  54  nəfər, 
Qemurda  50  nəfər,  Arınçda  91  nəfər  Đran  ermənisi  məskunladırılmışdı.  Şeyx 
Mahmudda 448 nəfər azərbaycanlı və Đran ermənisi var idi.  
Bu  kəndlərin  mütləq  əksəriyyəti,  elə  onların  adlarından  da  göründüyü  kimi, 
azərbaycanlıların  kəndləri  olub.  Hətta  adı  erməni  adına  oxşayan  kəndlərin 
mülkədarlarının azərbaycanlılar olması sənəddə qeyd edilib. 
Bəs  həmin  kəndlərin  azərbaycanlı  sakinləri  ev-eşikləri,  suvarılan  əkin 
sahələri, dəyirmanları və s. ola-ola öz  kəndlərini niyə və nə zaman tərk etmişdilər?  
Qriboyedov  yazmışdır  ki,  Sədərək  sakinləri  qarmaqarışıq  idarəçilik  və  ağır 
vergi ucbatından Đrana mühacirət etmişlər.  
Qriqoryevdə  belə  bir  məlumat  var  ki,  ikinci  Rus-Đran  müharibəsi  zamanı 
Təzəkənddən  25,  Nehrəmdən  81,  Güznüşdən  45,  Camalləddindən  10  ailə  Đrana 
qaçmışdı.  

---