Nazariy qism: Jismoniy harakatning yurak va qon tomir tizimiga taʼsirini oʻrganish

Qoʻshimcha havoni aniqlash. Silindr qopqogʻidan probka olinib, ichki silindr qoʻl bilan 3000 ml belgisigacha koʻtariladi. Tekshiriluvchi bir necha marta tinch nafas olgandan keyin biroz nafasni toʻxtatadi, mundshtukni ogʻziga olib spirometrdan chuqur nafas oladi. Ichki silindr necha belgigacha pastga tushgani belgilanadi va 3000 dan olib tashlanadi. Ayirma qoʻshimcha havo boʻlib hisoblanadi.
Nafas havosini aniqlash. Spirometr “0” holatiga keltiriladi. Tekshiriluvchi mundshtukni ogʻziga olib, tinch holatda havoni burun orqali olib, nafasni spirometrga chiqaradi. 5-6-marta shunday qaytarilib, olingan sonlarning oʻrtachasi aniqlanadi.
Rezerv havoni aniqlash. Spirometr “0” holatiga keltiriladi. Bir necha marta tinch nafas olgandan keyin nafasni chiqarib, biroz toʻxtagandan keyin mundshtukni ogʻziga olib, mumkin qadar qattiqroq nafasni spirometrga chiqaradi. Shkaladagi son rezerv havo hajmini koʻrsatadi. Ishning oxirida qoʻshimcha, rezerv va nafas havolarini qoʻshib, avvalgi aniqlangan tiriklik sigʻimi miqdori bilan solishtiriladi. Natijalar farqi 10% dan oshmasligi kerak.


Nazorat savollari:
1. Oʻpkaning tiriklik sigʻimi deganda nimani tushunasiz?
2. Oʻpkaning tiriklik sigʻimini qaysi asbob yordamida oʻlchanadi?
3. Normada oʻpkaning tiriklik sigʻimi ayollarda qancha?
4. Normada oʻpkaning tiriklik sigʻimi erkaklarda qancha?
5. Oʻpkaning tiriklik sigʻimini katta- kichikligi nimalarga bogʻliq boʻladi?


Topshiriqlar:

1. 
   1 minutdagi arterial pulsingizni sanang va jadvalni toʻldiring.
   

1 minutdagi arterial pulslar soni (normal 72– 85tа)					Jismoniy nagruzkadan soʻng
1- marta	2- marta	3- marta	Oʻrtacha	Guruh oʻrtachasi	Shaxsiy	Guruh oʻrtachasi

2. Spirometr yordamida oʻpkaning tiriklik sigʻimini oʻlchab jadvalni toʻldiring va normaga solishtiring.

Havo turi	Havo miqdori (ml)
	Natija	Norma (o’rtacha)
Nafas olish havosi		500
Qoʻshimcha havo		1500
Rezerv havo		1500
Oʻpkaning tiriklik sigʻimi		3500