Ne-He lazeri ishlash prinsiplari Reja: Kirish

N_m  Ne ^. Ni / (k + Ne) (2.4..2)
Maxrajdagi K - kattalik spontan nurlanish xisobi dam buladigan metastabil satxdagi relaksasion xisobga olinishini bildiradi.
Ne - esa elektron bilan tuknash xisobidan xosil bulgan relaksasion (2) dan (b) prosess orkali aniklanuvchi damlash tezligi kuyidagi kurinishda ifodalanadi.
(2.4.3)
ammo metastabil satxdagi yemirlish (raspad) kupincha spontan nurlanish xisobidan bulmay, elektronlar bilan tuknashish xisobdandir (ya’ni K << Ne) bundan esa yana degan xulosaga kelamiz. Shunday kelib, yuqorida aytgandek xamma 3 ta prosess xam, lazer satxdagi jolashishga uz xissasini kushar ekakn.
Xakikatda yuqorigi satxdagi 23 - 50% joylashishlar (v)- kaskadli prosess orkali xosil buladi.
Xulosa qilib kursak yuqorigi lazer satxini yashash davri  10^-8s uchun kiska yashash davriga (10^-9s) ega bulgan radiasion utishli pastki lazer satxi (45) asosiy satx bilan boglangan. Bu paytda t= 3000 k temperaturada chiziq doplercha kengligi ₀ = 3500 mGs teng (xakikatdan elektr maydoni razryadi yordamida tezlatiladigan ion juda issik buladi)
Gaz razryad trubkada yuqori tok zichligi xosil buladi natijada Ar⁺ ionlari katotga karab siljiydi, buni kompensasiya qilib turush uchun gazorazryad trubkasining konstruksiyasiga kushimcha trubka urnatilgan. Bu trubka gazni orkaga serkulyasiya bo`lib turishini taminlaydi. Aylanib (serkulyar) bo`lib turishi uchun bu urgatilgan kushimcha strukturasining uzunligi razryad trubkasining uzunligidan uzun bo`lishi kerak, chunki agar teng yoki kalta bulsa razryad bu kushimcha trubkada xosil buladi.
Bu trubkaning texnologik jixatdan yomon tomoni yuqori tok zichligida ishlashidir, bu xolda T  3000 K atrofida bo`lib ionlarni trubka devori bilan tuknashishi natijasida trubkani yemirilishi imkoniyati payoda buladi. Shuning uchun gazorazryad trupka doimiy magnit maydoni ichiga joylashtiriladi. Bu maydonni yunalishi trubkaning ukiga parallel buladi.
Trubkada plazma razryadiga xosil bulgan Lorens kuchi elektronlarni kamaytiradi. Bu xolda trubkaning markazida erkin elektronlar soni kupayadi, bu esa uz navbatida damlanish prosessini tezlashiga, demak chikish quvvatini oshiga olib keladi.
Elekt razryadini magnit maydoni yordamida trupka markazida tutib turish xam trupkaning yemirilish imkoniyatini kamaytiradi. Bu lazerlarda kuchayish geliy - neon lazerinidan farkli bo`lib u trubkaning ichki diametriga boglik emas chunki metastabil satxlarni joylashi inversion joylashishni kamaytirishga olib kelmaydi. Sanoatda ishlab chikiladigan lazerlar generasiyani TEMoo moda olish uchun va tok zichligini kamaytirish maksadida trubkaning diametri birnecha milimetr qilib olinadi.
Agar quvvatini oshirish kerak bulsa trubkaning diametri katta qilib olindi bu xolda trubka devorlarini yemirilishi xam kamayadi.
Ar<sup>+</sup> - larning bir nechta tulkin uzunliklariga generasiyalanadi eng katta intensivligi  = 5/4,5 km (yashil) tulkin uzunliklarga tugri keladi.
Ar<sup>+</sup> lazeriga yoki umuman ionli lazerlari muxim xususiyatlaridan yana bir turdagi chikish quvvati razryad tokini oshishi bilan oshadi.
Argon lazerini Geliy - Neon lazeridan farkli tomoni shundaki chikish quvvati uygotish quvvatini oshirish bilan oshadi. Buning sababi inversiyani tuyinish prosessi tok zichligi yetarligi katta bulganda erishadi. Shuning uchun Ar<sup>+</sup> lazerlarini (200 Vatt) 200 Vt gacha buladi lekin. Bu lazerni Foydali ish koeffisiyenti uncha katta emas (< 10<sup>-3</sup>)
Argon lazerlari buyokli lazerlarda uygotuvchi vazifasida, turli ilmiy tekshirish ishlarida (masalan lazer nurlarini moddalar bilan tasirlashishini urganishda) lazerli xirurgiya va boshqa ishlarda qo`llaniladi.

Xulosa
Hozirgi zamonning ajoyib belgilaridan biri bu mikrozarralarning majburiy nurlanish berish jarayoni asosidagi lazerlarning yaratilishi va ularning kogerent nurlanishi asosida sanoatda turli maqsadlarga moʼljallangan lazerli qurilmalarning va texnologik komplekslarning yaratilishiga olib keldi. Ushbu kunda xalq xoʼjaligining turli tarmoqlarida lazerlar va lazerli texnologiyalari ishlatilmoqda. Xususan, sanoatda turli-tuman materiallarni kesishda, payvandlashda va mexanizmlarni mustahkamligini oshirishda, tibbiyot sohasida lazer nuri yordamida tashxis qoʼyish va murakkab operatsiyalarni qilishda va davolashda,optik kabelli aloqa tizimida maʼlumot elituvchi sifatida, fan va texnika sohasida oʼlchash va tashxis qoʼyish vositalari sifatida hamda oʼquv jarayonida kogerent nurlanishning toʼlqin va zarracha xususiyatlarni namoyon etishda keng foydalanilmoqda. Shu sabab, zamonaviy texnikalar takomillashib keng ko’lamda foydalanmoqda va shbu lazerlar qurilmalarini, ular asosidagi qurilmalarni tushunadigan va effektiv ishlata oladigan, ularni takomillashtira oladigan hamda xalq xoʼjaligining turli sohalariga tadbiq eta oladigan oliy toifali mutaxassislarga talab ortib bormoqda, shu sababli men bu mustaqil ishimda lazerlar texnologiyasi va ishlash prinsiplarini taxlil qilib o’rgandim.