Ne zaman durum ciDDİDİr ve ne zaman mutlaka doktora

BEL AĞRISI

HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ

www.seah.gov.tr

Bu broşür, 

hastaları bilgilendirmek için şu anki bilgilere göre 

genel uygulamaları içerecek şekilde hazırlanmıştır.

Daha fazla bilgi için 

doktorunuzla görüşünüz.

TC. 

SAĞLIK BAKANLIĞI

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ

EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

ilaçlardır. Bu ilaçları doktor önerisi dışında kullanmak, özel-

likle sindirim sistemi üzerinde oluşturabileceği yan etkilerin-

den dolayı uygun değildir. Bu ilaçları doktorunuzun önerdiği 

sürede  ve  dozda  kullanmakta  yarar  vardır.  Unutulmaması 

gereken en önemli nokta, bel ağrısı için yapılan bütün tıbbi 

tedavi yöntemleri ağrı kaynağını ortadan kaldırmaz, ağrının 

hissediliş  derecesini  azaltır.  Vücudumuzun  tamir  mekaniz-

maları 6 haftaya kadar ağrı kaynağı olan dokuyu onarabi-

lirse bel ağrısı geçer.

« 

NE ZAMAN DURUM CİDDİDİR VE

   NE ZAMAN MUTLAKA DOKTORA

   GİTMEK GEREKİR?

•  6 hafta geçmesine rağmen geçmeyen bel ve/veya bacak 

ağrısı

•  Bacakta güç kaybı hissedilmesi

•  İdrar yapmakta veya tutmakta güçlük

•  Makat bölgesini içeren uyuşukluk hissi

•  Kısa  mesafe  yürüyüşlerde  bile  her  iki  veya  tek  bacakta 

gelişen uyuşukluk, yorgunluk hissi

Özellikle idrar yapma güçlüğü veya makat bölgesinde uyu-

şukluk  yakınmaları  geliştiği  zaman  veya  bacakta  belirgin 

güç kaybı gelişirse, acil cerrahi girişim endikasyonu vardır. 

Bu durumlarda sinir dokusu basısı ciddi boyutlarda olduğu 

için, erken dönemde yapılacak cerrahi girişim yakınmaların 

düzelmesini sağlayabilir. Zaman geçtikçe yakınmaların kalı-

cı olma olasılığı yükselir. 

Geçmeyen  bel  ve  bacak  ağrısı  yakınması  ile  başvurduğu-

nuz hekiminiz yaptığı muayenesinde kuvvet kaybı bulmazsa, 

radyolojik  incelemelerin  ışığında  size  cerrahi  girişim  dahil 

olmak  üzere  çeşitli  tedavi  yöntemleri  önerecektir.  Ağrının 

şiddetine, yaşamınızı etkileme boyutuna göre bu tedavi se-

çeneklerinden birisine karar verilecektir.

« BEL AĞRISI

Belimiz 5 adet omurgadan ve omurga aralarında disk de-

nilen yastıklardan oluşan bir yapıya sahiptir. Gövdemizden 

gelen  yükü  kalçaya  bacaklara  aktarma  ve  postürümüzü 

(duruşumuzu) sağlama görevleri vardır. Gövdemize destek 

olarak  dik  durmamızı  sağlarken,  aynı  zamanda  her  yöne 

eğilme hareketleri yapmamıza izin verir. Omurlar birbirine 

disk yastıkları ve faset eklemi denilen eklemler ile bağlıdır. 

Bu ana bağlantıların yanı sıra omurların çevresinde destek 

bağ ve kas dokusu sayesinde omurlar birbirine sıkıca bağlı 

halde durur. Tüm bu yapılar uyum içerisinde gövdenin yükü-

nü taşıyıp, dik pozisyonda durmamızı sağlarken belirli ha-

reketlerimize izin verir. Tüm yapıları sağlıklı bir bel, ağrıya 

yol açmaz 

Bel ağrısı erişkinlerde çok yaygın görülen bir hastalıktır. Tüm 

erişkinlerin yaklaşık %80’i yaşamları boyunca en az bir kez 

bel ağrısı atağı geçirirler. Yaşamın belirli bir kesitinde tüm 

erişkinler aynı anda sorgulanabilse %15’in bel ağrısı olduğu 

görülür. Bel ağrısı travma, ağırlık kaldırma veya yapılan ters 

bir harekete bağlı oluşabilirken, bilinen bir neden olmadan 

da meydana gelebilir. Ağrı aniden veya şi deti giderek artan 

bir  şekilde  başlayabilir.  Bel  ağrısı  derinden  gelen  bir  sızı, 

yanma şeklinde olabilir. Bel ağrısına tek taraflı veya çift ta-

raflı kalçaya veya uyluğa yansıyan ağrı eşlik edebilir.

Şekil: 

Bel omurgamızın 

normal yapısı

« BEL AĞRISININ NEDENİ NEDİR?

Bel ağrısının gerçek kaynağını bulmak zordur. Diskin kendi-

si, çevredeki bağ ve kas dokusu, faset eklemleri ve ligament-

leri, kıkırdak yapılar ağrı kaynağı olabilir. 

Bel ve bacak ağrısı nedenleri:

•  Omurilik kökenli

•  Multibl skleroz

•  Omurilik tümörleri (epandimom, astrositom)

•  Sinir kökü basısı kökenli

•  Disk hernisi, lomber stenoz, spondilolistezis

•  Spondiloartropati

•  Metabolik (osteoporoz, Paget hast)

•  Omurga tümörleri (metastaz, primer)

•  Omurga  dışı  tümörler  (nörofi  brom,  meningiom,  epan-

dimom)

•  İnfeksiyonlar (brusella, osteomyelit, diskit, tüberküloz)

•  Travma

•  Konjenital (perinöral kist, gergin omurilik send)

•  Alt karın içi kökenli

•  Abdominal tümör

•  Retroperitoneal hematom / infeksiyon

•  Pelviste kırık

•  Bacağa giden sinir kökenli

•  Diabetus mellitus

•  Travma

•  Tuzak nöropatileri

•  Tümör

En sık bel ağrısı nedeni disk kökenli ağrılardır. Yaşlanma ile

beraber diskin içeriğinde su oranı azalır. Yapı değişikliği-

ne bağlı çevreye yansıttığı yüklerin dağılımı değişir. Sonuç 

olarak küçük travmalar ile zayıfl ayan anulus fi brosus ta-

bakasında yırtık oluşur. Tüm bu değişikler disk kaynaklı ağ-

rıya  yol  açar.  Diskin  yapısındaki  bozukluk  bir  bütün  yapı 

olan omurga segmentinin diğer yapılarında da bozulmaya 

yol açabilir. Bu durumda diğer yapılardan kaynaklı ağrıda 

gelişebilir. Bu süreç diskin kendini onarması ile sonuçlana-

bileceği gibi, iç tabakanın sinirlere doğru taşması şeklinde 

tanımlanabilecek  disk  hernisine  ya  da  kemik  yapının  kuv-

vet  dağılımındaki  bozulmaya  bağlı  olarak  yapı  değişikliği 

göstermesinden dolayı lomber dar kanal veya bel kayması 

olarak tanımlanan hastalıklara yol açabilir.

« BEL AĞRISI NE KADAR SÜRER?

Bel ağrısı atağı, ağrı kaynağı neresi olursa olsun, belli bir 

süre  sonra,  dokunun  kendisini  onarmasına  bağlı  olarak 

kendiliğinden geçer. Bel ağrılarının yaklaşık %50’si 2 hafta, 

%80’i  6  hafta  içerinde  azalarak  geçer.  Bir  kez  bel  ağrısı 

atağı geçiren kişilerin %30’unda bel ağrısı tekrarlayabilir ve 

kronikleşebilir. Altı hafta geçmesine rağmen geçmeyen bel 

ağrısı kronikleşmiş sayılır.

« NE YAPMALI?

Nadir  de  olsa  bel  ağrısı  başka  bir  hastalık  belirtisi  olarak 

başlayabileceği için, bel ağrısı atağı geçiren kişinin bir heki-

me başvurmasında yarar vardır. Ağrıyla beraber seyreden 

ateş, terleme, kilo kaybı gibi belirtilerin olup olmadığı hekim 

tarafından değerlendirilir.

Bel ağrısının doğal seyri kendiliğinden iyileşmektir. Fakat bu 

ağrılı dönemin daha rahat geçirilmesi için hekim bazı öne-

rilerde bulunabilir. Kısa süreli (4 gün) yatak istirahatı, ağrı 

kesici ve adale gevşetici ilaçlar bu önerilerden bazılarıdır. Bu 

süreçte hekimin saptadığı başka hastalık belirtisi yoksa direk 

grafi, manyetik rezonans görüntüleme gibi radyolojik incele-

melere gerek yoktur. Altı hafta geçmesine rağmen bel ağrısı

devam ederse radyolojik inceleme yapılır.

Akut ağrı atağında kısa süreli yatak istirahatı, belin üzerine 

binen yükü azaltacağı için yararlıdır. Ancak yatak istirahatı 

4 günü geçerse, omurganın etrafında bulunan destek kasları 

zayıfl  ayacağından,  yaradan  çok  zarar  verebilir.  Sanıla-

nın aksine sert bir zeminde yatak istirahatı uygun değildir. 

Önemli olan yatağın konduğu zeminin sert olmasıdır. Günü-

müzde  kullandığımız  hemen  hemen  bütün  yatak  modelleri 

bu özelliği taşımaktadır. Bel ağrı tedavisinde önerilen ağrı 

kesici ilaçlar genellikle yangı giderici, yani ağrı hissine ne-

den olan bazı kimyasal mekanizmaları engellemeye yönelik