―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik

Nazorat savollari 
1. Benzin va kerosin fraksiyalari tarkibida oltingugurt miqdori xom 
ashyoga nisbatan qanday miqdorda bo‗ladi? 
2. Termogazoylning asosiy sifat ko‗rsatgichlarini izohlang? 
3. Tovar surkov moylari odatda turli distillyat va qoldiq fraksiyalardan 
olingan moy komponentlari bilan aralashtirib olinadimi? 
4. Surkov moyini olish uchun qancha miqdorda va qaysi moy 
komponentlaridan olinishi maxsus texnika talablarida qayd qilinadi? 
5. Plastik moylar harorat o‗zgarishi bilan o‗zlarining surkov qobiliyatini 
yo‗qotishi mumkinmi? 
6. Yuqori harorat ta‘sirida moyning sifati o‗zgarishi mumkinmi? 
7. Respublikamizda Olti-Ariq neftni qayta ishlash zavodida termik 
kreking jarayoni mavjudmi? 
8. Yuqori harorat va qiska vaqtli jarayon xomashyoni ko‗proq 
parchalashga va past harorat hamda uzoq muddatli jarayon xomashyoni ko‗proq 
quyuq va qattiq holatda ushlab turishi mumkinmi? 
9. Kreking-qoldiqni og‗ir kreking gazoyl bilan aralashtirib bug‗ qozonlari 
uchun tovar yoqilg‗isini tayyorlash mumkinmi? 
10. Gazlar va benzin bug‗lari aralashmasi kondensatorda sovutiladimi?
 
 
 
 

 
 
 

---

201 
V – bob. TERMIKDISTRUKTIV JARAYONLAR 
5.1. Visbreking qurilmasining texnologik sxemasi 
Visbreking qurilmasining texnologik sxemasi birinchi navbatda jarayon 
vazifasini tavsiflaydi. Maksimal qiymatda qozonxona yonilg‗isini minimal 
qiymatli gaz va benzin bilan olish imkonini beruvchi sxemalar mavjud. Dizel 
yonilg‗isi shaklidagi yengil distillyatlarni ko‗p miqdorda ishlab chiqarishni 
ta‘minlovchi sxemalar ham mavjud. Jarayon oddiy texnologik ko‗rinish bilan 
ajralib turadi. Sanoatda asosan ikki ko‗rinishdagi visbreking qo‗llaniladi: tashqi 
(5.1-rasm) reaksion kameradan (soker-kameradan) va isitgichdan (5.2-rasm) 
foydalaniladigan.