―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik

12.2-jadval 
Distillyatli va qoldiq xom-ashyoni fil‘trlash harorati ma‘lumotlari (°С): 
Distillyat xom-ashyosi 
Qoldiq xom-ashyo 
I-chi pog‗ona
II-chi pog‗ona 
III-chi pog‗ona 
—25÷—28 
—5÷—10 
0÷—5
—23÷—25 
—3÷—5 
+5÷+8 

---

483 
12.5. Moyli rafinatlarni chuqur parafinsizlashtirish qurilmasi 
Chuqur parafinsizlashtirish qurilmasi sekin qotuvchi moylarni olish uchun 
mo‗ljallangan, lekin bu jarayon oddiy parafinszlashtirish jarayonidan farq 
qiladi, eng so‗nggi bosqichdagi sovutish xladagent sifatida suyultirilgan etandan 
foydalaniladi [10]. Jarayon keton eritmasida olib boriladi-toluol eng so‗nggi 
sovutish va fil‘trlash -62 dan-64 °С
Xomashyo sifatida rafinatning past qaynaydigan moyli fraksiyasi xizmat 
qiladi. Maqsadli mahsulot-parafinsizlantirilgan moy qotish harorati - 45-55°С 
gacha, qo‗shimcha mahsulot-gach. Xomashyodan parafinsizlantirilgan moyni 
chiqishi 55-65% (massasiga)ni tashkil qiladi. Jarayonning natijasida 
parafinsizlantirilgan moyning ko‗rsatgichi oddiy parafinsizlashtirishga nisbatan 
keskin o‗zgaradi.
Qurilmaning asosiy bo‗limlari quyidagilar: kristallizatsiyalash, fil‘trlash, 
parafinsizlangan moy va gachning eritmalaridan eritgichni regeneratsiyalash. 
Eritgichni regeneratsiyalash bo‗limi xuddi shunga o‗xshash parafinsizlashtirish 
qurilmalaridan farq qilmaydi. Kristallashtirish va fil‘trlash bilimlari spetsifik 
xususiyatga ega bo‗lib, ko‗pincha ikkita xladagentlardan foydalaniladi: 
xomashyo eritmasini sovutish uchun 33-34°Сgacha bo‗lgan suyultirilgan 
ammiakdan va 58-60°Сgacha (fil‘trlash harorati) sovutish uchun etandan 
foydalaniladi. Qurilmaning texnologik sxemasi (kristallizatsiya va fil‘trlash 
bo‗limlar) 12.3-rasmda keltirilgan. 
Xomashyo-rafinat nasos (9) yordamida suvli sovutgich (10) orqali 
birinchi 
guruhdagi 
regenerativ 
kristallizatorlarga 
(13,14) 
beriladi 
(kristallizatorlarning soni qurilmaning o‗tkazish ko‗rsatgichiga bog‗liq), u yerda
I-chi pog‗onali fil‘trlashdan olinib fil‘trat bilan sovutiladi.
Xomashyoga ikki nuqtada eritgichlar qo‗shiladi-kristallizatorlardan 
chiqishda (13 va 16), kristallizatordan (19)- II-chi pog‗onali fil‘tratdan keyin. 
Eritgich (quruq va nam) nasos (25 va 11) yordamida quruq va ho‗l eritgichlarni 
qabul qilgichlar orqali uzatiladi (sxemada ko‗rsatilmagan). Birinchi guruhdagi 
xomashyo 
regenerativ 
kristallizatorlarni 
suspenziyasi 
ammiakli 

---

484 
kristallizatorlarga (16 va 17) kirib keladi, u yerda qabul qilgichdan (15) kirib 
keladigan xladagentni bug‗lanishi hisobiga (ammiak yoki propan) 30-32°Сgacha 
совитилади.