―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik



Yüklə 15,32 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə248/312
tarix14.12.2023
ölçüsü15,32 Mb.
#178130
1   ...   244   245   246   247   248   249   250   251   ...   312
Neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi 1-qism

Neft fraksiyasi 
 
 
 
 
RAFINAT 
 
 
 
DEPARAFINLANGAN MOY 
 
 
МОЙ КОМПОНЕНТИ
13.1-rasm. Neft fraksiyalaridan moylar olish sxemasi 
 
Yoqilg‗i fraksiyalarini tozalash 
Shu sababli, neft fraksiyalaridan sifatli moylar olish uchun, 
fraksiyalarning tarkibidagi yuqori molekulali - qattiq aromatik va parafin 
uglevodorodlaridan tozalanadi. Surkov moylarining kimyoviy tarkibi asosan 
naftenlardan, qisman parafindan va aromatik uglevodorodlardan iboratdir. 
Dastlab kerosinni sul‘fat kislotasi va ishqor bilan tozalab uning tutashini 
kamaytirilgan. Kreking benzindagi to‗yinmagan birikmalarni ham shu usul bilan 
tozalashgan. Benzinni tarkibidagi merkaptandan (juda past kislota xossasiga 
Tanlaberituvchi yordamida tozalash 
Denparafinlash 
Qo‘shimcha tozalash 
erituvchi 
fenol 
Erituvchi
toluol 
Aromatik 
ekstrakt 
Qattiq 
parafinlar 


500 
ega) ishqor yordamida tozalash mumkin, yoki hidi aytarli sezilmas disul‘fidlarga 
aylantirish mumkin ( meroks jarayoni). 
Keyinchalik benzin va dizel yoqilg‗ilarini tozalashda gidrotozalash
jarayonlari keng qo‗llanilmoqda. 
Neft moylari 
Neft fraksiyalardan bir necha xil moylar olinib, ular xalq xo‗jaligining 
hamma sohalarida ishlatiladi. 
Neft moylari asosan surkov moylari sifatida ishlatiladi. Bundan tashqari 
gidravlika tizimida ishchi organ sifatida, transformator va kondensatorlarda 
izolyatsiya xizmatini bajaradi, prisadkalar tayyorlashda va boshka sohalarda 
keng ishlatiladi. 
Neft moylarining turlari 
Olinish texnologiyasi bo‗yicha
: distillat moylari, qoldiq moylari. Ularni 
aralashtirilib kerakli surkov moylari olinadi. Moylarga polimer birikmalar 
qo‗shib quyuq surkov moyi olinadi. 
Iste‘mol qilish bo‗yicha: surkov, konservatsiya, elektroizolyatsiya, 
gidravlika. texnologik, vakuum. meditsina va parfyumeriya (oq) moylarga 
bo‗linadi. 
Moy fraksiyalarini tozalash usullari 
Neft moylarini olish bundan 100 yil ilgari, D.I.Mendeleyevning 
rahbarligida amalga oshirilgan. Neft distillyatlarini sul‘fat kislotasi bilan 
ishlanganda, uning tarkibidan smola va yonboshida kalta parafin zanjiri bo‗lgan 
aromatik uglevodorodlar chiqib ketadi. Keyin ishqor eritmasi yoki maxsus 
tuproqlar yordami ishlov berilgan. 
1930-yillardan boshlab moy olish texnologiyasi takomillasha boshlagan. 


501 

Yüklə 15,32 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   244   245   246   247   248   249   250   251   ...   312




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin