Nizomiy nomidagi toshkent davlat

MUSTAQIL TA’LIM MAVZULARI VA HAJMI

(1-2-semestr)

№		Mustaqil talim mavzulari	Ajratilgan vaqt (soatda)
Modul		1-2-Semestr
EKOLOGIYA	1	Ekologiya va atrof muhit muhofazasi fanining maqsad-vazifalari va tadqiqot metodlari, bо‘limlari	2
	2	Ilmiy texnika revolyusiyasining tabiatga ta’siri.	2
	3	Tabiat va jamiyat orasidagi munosabatlar.	2
	4	Biologik xilma-xillikni saqlash muammolari	2
	5	Chiqindilar muammosi va uni hal etish yo‘llari.	2
	6	О‘rta Osiyolik allomalarning ekologik merosi	2
	7	Muhit va ekologik omillar.	2
	8	Asosiy ekologik omillar va organizmlarning ekologik guruhlari.	2
	9	Muhitga organizmlarning moslashishi	2
	10	Suv muhitiga organizmlarning moslashishi	2
	11	Organizmlarning muhitga moslashuvi.	2
	12	Tuproq muhitiga organizmlarning moslashishi	2
	13	Tirik organizmlarning hayotiy shakllari.	2
	14	О‘simlik va hayvonlardagi sutkalik, oylik va yillik maromlari.	2
	15	Populyatsiyalarning asosiy xususiyatlari.	2

	16	Populyatsiya tuzilmalari (yosh, jins, hulqiy, fazoviy).	2
	17	Biotsenoz, biogeotsenoz xususiyatlari.	2
	18	Biosfera haqida Vernadskiy ta’limoti. Noosfera.	2
	19	Biosferada modda va energiya almashinuvi	2
	20	Matematik modellashtirish metodini tahlili	2
	21	Tirik organizmlarning biokimyoviy xususiyatlari va funksiyalari	2
	22	Ekotizimlarning o‘ziga xos xususiyatlari.	2
	23	Ekotizimda modda va energiya о‘zgarishi.	2
ATROF MUHIT MUHOFAZASI	24	Atmosferaning tarkibi va tuzilishi	2
	25	Muhofazaga olingan hududlar haqida tushuncha.	2
	26	“Qizil kitob” ning ahamiyati
	27	Ekologik madaniyatni shakllantirishning о‘ziga xos xususiyatlari.	2
	28	Barqaror taraqqiyot konsepsiyasi	2
	29	Barqaror tarqqiyotning asosiy omillari.	2
	30	О‘zbekistonda tabiatni muhofaza qilish.	2
		Jami:	60

EKOLOGIYA VA ATROF MUHIT MUHOFAZASI FANIDAN MUSTAQIL TA’LIM MASHG‘ULOTLARI

1-MAVZU: EKOLOGIYA VA ATROF MUHIT MUHOFAZASI FANINING MAQSAD-VAZIFALARI VA TADQIQOT METODLARI, BО‘LIMLARI

1-Topshiriq: Berilgan savollarga yozma tarzda javob tayyorlang.

1. 
   Ekologiya va atrof muhit muhofazasi fanining maqsad- vazifalari.Javobi:Ekosistema komponentlarini aniqlash,evolyusion nazariya asoslari,ekosistemada hayvonlar mavjudligi,ekologik holatlar qatoridagi o'simliklar hayoti mavjudligi,tog',daryo va cho'llarning ekologik xususiyatlari,insonning atrof-muhitga ko'rsatadigan barcha faoliyat jarayonlari va keltirib chiqariladigan salbiy oqibatlar bular maqsadlari.Vazifalari esa sun'iy yaylovlar hosil qilish,qumlarning ko'chishini to'xtatish,tuproq eroziyasiga qarshi kurash,cho'llanishning oldi i olish,sho'rlanishni yo'qotish,chiqindilarni qayta ishlash,tabiat va jamiyat orasidagi muvozanatning buzilishiga yo'l qo'ymaslik kabilar kiradi.
   
2. 
   Ekologiya va atrof muhit muhofazasi fanining tadqiqot metodlari. Javobi:Kuzatish,tajriba(eksperimental),taqqoslash,ekologik modellashtirish metodlari kiradi.
   

2-Topshiriq: Ekologiya bо‘limlariga berilgan tо‘g‘ri tarif bilan juftlang.

1

Autokologiya

A

Yekosistemalarni tadqiq qilishning rivojlanishi

					ushbu talimotni vujudga keltirgan. Ushbu talimot asoschisi Vernadskiy V.I. hisoblanadi.
2	Populyatsion ekologiya		B		Uning manosi «birgalikda» demakdir. Biogeotsenozlarning tuzilishi va xossalarini, ayrim о‘simlik va hayvon turlarining о‘zaro aloqalarini hamda ularning tashqi muhit bilan bо‘lgan munosabatlarini о‘rganadi.
3	Sinekologiya		C		Yunoncha sо‘z bо‘lib «о‘zi» degan manoni bildiradi. Ayrim turlarning ular yashab turgan muhit bilan munosabatlarini turlarning qanday muhitga kо‘proq va uzviy moslashganligini yoritadi.
4	Biosfera		D		«aholi» degan manoni bildiradi. Dinamikasi, malо‘m sharoitda turli organizmlar sonining о‘zgarishi biomassa dinamikasi sabablarini tekshiradi.
Javob :		1-C		2 -D		3 - B	4 - A

2-MAVZU: ILMIY TEXNIKA REVOLYUSIYASINING TABIATGA TA’SIRI

Quyidagi rasmni izohlang 1-Topshiriq

Javobi:Aholi sonini keskin ortishi va o'zlashtiriladigan yerlarning ortishi tufayli Orol dengiziga daryolardan suv kelmay qoldi.Insonlar ekinlarni sug'orish maqsadida Sirdaryo va Amudaryo suvlaridan keragidan ortiq foydalanganligi uchun ularni suvi Orolga kelmay qòydi.

2. 
   Topshiriq
   

Ekologik fojeaning sababi berilgantо‘g‘ri javoblarni juftlari bilananiqlang?

1	Havoning isishi			A	Zavodlarning kо‘pligi
2	Texnikaning rivojlanishi			B	Transportlar turining ortishi
3	Chiqindilarning tо‘planishi			C	Ichimlik suvining kamayishi
4	Orolning qurishi			D	Ozontuynigining ochilishi
Javob :		1-D	2 -B			3 - A	4 - C
Hamma javob tо‘g‘ri

3-MAVZU:TABIAT VA JAMIYAT ORASIDAGI MUNOSABATLAR

Quyidagi tushunchalarni izohlang:

Tushunchalar	Tushunchalar izohi
Parnik effekti
Ozonqatlami
Kislotali yomg‘irlar
Antropogenomillar
Bevosita omillar
Bilvosita omillar
Atmosferani ifloslantiruvchi manbalar
Teri raki kasalligi