Inertsial sanoq tizimlari – shunday sanoq tizimlariki, ulardagi har qanday jism agar unga kuch ta’sir qilmasa yoki umumiy ta’sir etuvchisi nolga teng bo’lsa jism tinch holatini yoki tekis harakatini saqlaydi.
Agar sanoq tizimi tezlanish bilan harakatlansa, ya’ni noinertsial bo’lsa, bunday sanoq tizimiga Nyuton qonunlarini qo’llab bo’lmaydi.
Inertsiya kuchlari
Ipga osilgan jismni og’diruvchi kuch jismlar o’zaro ta’sirlashuv natijasi emas, balki biz jism harakatini tezlanish bilan harakatlanayotgan sanoq tizimiga nisbatan ko’rayotganimiz natijasidir.
1- kuzatuvchi bilan bog’liq tizim – noinertsial.
Inertsiya kuchi – Kariolis kuchi
Kariolis kuchi aylanayotgan sanoq tizimiga nisbatan harakatlanayotgan jismlargagina ta’sir qiladi va jism harakati tezligiga perpendikulyar ravishda yo’naladi.
Inertsiya kuchlari jismlarning o’zaro ta’siri hisobiga emas, balki sanoq tizimining tezlanma harakati hisobiga kelib chiqadi. Noinertsial sanoq tizimidagi istalgan jism uchun inertsiya kuchlari tashqi kuch hisoblanadi, demak, bunda yopiq tizimlar yoq va saqlanish qonunlari ishlamaydi. Inertsial sanoq tizimlarida inertsiya kuchlari yo’q.
Jismga aylanayotgn sanoq tizimiga nisbatan ta’sir qilayotgan kuch.
