Noorganik moddalar

Sulfat kislotasining issiqlik s ig ‘imi 
( 1 . 4 - r a s m ) k o n s e n tra ts iy a o r t i ­
shi b ila n k a m a y a d i va suvsiz su lfat k islo ta u c h u n l , 4 2 J / ( g °C) yoki 
0 ,3 3 8 k a l/( g . °C) m i n i m u m n u q t a b o ‘ladi. S 0 3 (e r k in ) m i q d o r n i n g
o r tis h i b i l a n o l e u m n i n g issiqlik sig 6im i o r t a d i . T e m p e r a t u r a n i n g
ortishi bilan sulfat kislota va o le u m issiqlik sig6im i a n c h a g a c h a o 6sadi.
2. S U L F A T K I S L O T A S I N I I S H L A B C H I Q A R I S H U C H U N
X O M A S H Y O
S ulfat kislo ta sin i ishlab c h iq a r is h u c h u n o ltin g u g u r t k o l c h e d a n i -
d a n , o lt in g u g u r td a n , o ltin g u g u r t t o 6rt oksidli c h i q i n d i g a z la r d a n va 
v o d o r o d s u lf id la r d a n x o m a s h y o sifa tid a f o y d a la n ila d i. B a r c h a t u r
o ltin g u g u r ti b o r x o m a s h y o la r d a n o d d iy k o l c h e d a n va ta b iiy o l t i n g u ­
g u r td a n t a s h q a r i rangli m e ta lla r, k o 6m ir, n e f t v a tab iiy g a z d a n o l i n a ­
d ig a n m a h s u l o t la r q a y ta ishlash n a tija s id a a m a lg a o sh irila d i. X o m ­
a s h y o d a n t o ‘la fo y d a la n ish m u h i m x alq x o ‘ja ligi a h a m i y a ti g a m o lik.
O ltingugurt kolchedani. Oddiy kolchedan 
p irit, k a m m i q d o r d a
m a r k a z it h o l i d a u c h r a y d i, u n in g zichligi m o s ra v is h d a 4 , 9 —
5,1 
va 
4 , 3 —4 ,9 g / s m 3.
T o z a t e m i r sulfidi F e S 2 5 3 ,4 6 m a ss.% S va 4 6 , 5 4 m ass.% F e d a n
ib o rat. A m a l d a k o l c h e d a n d a o l tin g u g u r t 40 d a n 47 m ass.% a tr o f id a
b o 6ladi, q o lg a n la r i S i 0 2, rangli m e t a l l a r su lfid la ri (s in k , m is, nikel
12

---

va b o s h q a ) , C a , Ba su lfa tla r i, k a m m i q d o r d a Se, R h , A u, Ag, As, 
F va b o s h q a l a r d a n ib o rat keraksiz ji n s d e b a ta lu v c h i a r a la s h m a la r d ir .
K o ‘m i r l i k o l c h e d a n 35 d a n 4 0 m a s s . % g a c h a S va 10 d a n
20 m ass.% g a c h a k o ‘m i r d a n ib o ra t b o ‘ladi. T o s h k o ‘m irla rn i b o y i- 
tis h d a c h i q i n d i sifa tid a k o ‘m i r k o l c h e d a n i o lin a d i. K o l c h e d a n t a r ­
k ib id a u g l e r o d n i n g b o 'l i s h i u n in g y o n is h t e m p e r a t u r a s i n i k o ‘ta ra d i 
va k u y d ir ilg a n g a z d a k is lo ro d m i q d o r i n i k a m a y tir a d i.