Noorganik moddalar

M u zla tish usuli. 
Bu usulni h a m ikki t urga b o ‘lish m u m k i n .
2.1. 
H avoni nam likdan issiqlik alm ashtirgichlarda m uzlatib to za ­
lash.
H a v o n i ajrat ish a y r im , a s os a n Li n d e sikli — ikki xil b o si ml i va 
a m m i a k l i sovitish b o ‘y i c ha i shl aydi gan q u r i l m a l a r d a h a v o n i n a m l i k -
7 -
97

---

d a n t o z a l a s h issiqlik a l m a s h t i r g i c h l a r d a h a v o n i sovitib, m uz l a t i s h 
usuli b i l a n a m a l g a o s h i r i l a d i . O d a t d a , h a v o a v v a l a m b o r issiqlik 
a l mas ht ir i gchl ar da havo ajratish q ur i lma s i da n chi qi b k e t ayot ga n kislo­
rod va a z ot b i l a n t a x m i n a n 278 К g a c h a , s o ' n g r a esa q a y n a b t u rg a n 
s u y u q a m m i a k sovuqligi hi sobi ga 2 3 3 —228 К g a c h a sovitiladi. Bu 
v a q t d a suv b u g ‘lari issiqlik a l m a s h t i r g i c h i chki q u v u r l a r i d e v o r l a r i d a
m u z l a b , u s h l an i b q ol adi , deya r l i n a m s i z q u r u q h a v o h a v o ajratish 
q u ri l ma s i b o s h q a a p p a r a t l a r i g a o ‘tib ket adi . K o ‘p i n c h a a m m i a k l i
issiqlik a l m a s h t i r g i c h d a n i kki ta dan o ‘rnatiladi: bittasi h a v o n i sovitish 
u c h u n ishlasa, i kki nchisi er iti sh u c h u n i shlaydi , y a ’ni issiqlik a l ­
m as ht i rg i c h isitilib, n a m l i k m uz i eritilib, b u g ‘ h o l i d a t as hqa r iga t as h-
lab y ubor i ladi . Issiqlik a l m a s h t i r g i c h l ar n i b i r i d a n - b i r i g a a l m a s ht i ri s h 
m a ’l u m b i r vaqt — bir n e c h a s o a t l a r d a n s o ‘ng q u v u r l a r i chidagi 
t e m p e r a t u r a r e ji mi ni o ‘zgarishi, m u z n i n g qalinligi h is obi ga u nd ag i 
gidravlik q a r s h il i k n i ng o r t i b ket is hi ga q a r a b a m a l g a oshiriladi.
2.2. 
H avoni nam likdan regeneratorlarda m uzlatib tozalash.
H a v o n i
ajratish b a r c h a yirik B R - 1 , B R - 5 , B R - 6 , B R - 9 , A K - 1 5 va b o s h q a
s h u n g a o ‘x sh a s h q u r i l m a l a r i d a a t m o s f e r a havosi n a m l i k d a n r e g e n e ­
ra tor la rda mu zl at is h usuli bilan t o z a l a n m o q d a . R e g e n e r a t o r jinslari — 
a l u m i n i y l i t a s m a y o k i b a z a l t l i m a y d a d o n a c h a l a r i n i n g s o v u q
y uz a la r i d a 273 К t e m p e r a t u r a d a h av o da gi suv b u g ‘lari k o n d e n s a t ­
lani b, s u y u q suvga, 243 К t e m p e r a t u r a l a r d a es a o ‘t a sovigan suvga 
k o n d e n s a t l a n i b , u n d a n past t e m p e r a t u r a l a r d a esa s uy u q suv muzl aydi
va r e g e n e r a t o r d a u s h l a n i b q o l ad i . R e g e n e r a t o r l a r h a m i k k i t a d a n
o £r na ti ladi — bi rida suv b u g ‘i mu z l at i b, u s hl a n s a, i kki nc h i s id a h ud d i
s hu v aq t d a isitilib, n a m l i k suv b u g ‘iga ayl ani b, h a v o ga t as h l a b y u b o ­
riladi. Bu usul va t ur l ar d a n s am ar a l i r o g‘i havoni suv b u g ‘idan r e g e n e ­
r a t o r l a r d a t o z a l a s h h i s o b l a n i s h i m u m k i n , c h u n k i b u n d a m a x s u s
a d s o r b e n t l a r tal ab e ti lma yd i va issiqlik a l m a s h i s h r e g e n e r a t o r jinslari 
sirtlari o rq a l i a m a l g a oshi ri ladi , n at i j d a issiqlik u z a ti s h koef fitsienti
ni sb at an k a t t a r o q m i q d o r g a ega b o ‘ladi. S h u n d a y qilib, h a v o n i n a m ­
li kd an t o z a l a s h d a 0 ‘z b e k i s t o n Respubl ikasi k o r x o n a l a r i d a h a m r e ­
g e n e r a t o r d a m u z l a t i s h usuli k eng q o ‘l l a n m o q d a .