"Noosfera: geosiyosat va mafkura" tahsili "Milliy oyaning falsafiy masalalari"



Yüklə 0,84 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə32/71
tarix05.12.2023
ölçüsü0,84 Mb.
#174183
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   71
Karimov I. Noosfera. Geosiyosat va mafkura. o\'quv qo\'llanma. T. 2008.pdf




sodir b lishiga umid bo lash qiyin. Binobarin, yangicha tafakkur va 
turmush tarzini pastdan, quyi tabaqalardan zgartirib borish y iini tutish 
samaraliroq b ladi, deb hisoblash mumkin. Chunki oddiy ishchi, dehqon, 
hunarmand, tadbirkor, qituvchi, shifokor- umuman ziyolilarning barcha 
quyi tabaqalarida hamkor, hamnafas boiib, zaro ishonch asosida yon 
berib murosa-yu madora bilan yashash mayli kuchli. Ana shuning uchun 
ham Noosfera davri mafkurasi avvalo e'tiborni bevosita moddiy va 
ma'naviy boyliklar yaratuvchilar tafakkur tarzini zgartirishga qaratmo i 
maqsadga muvofiqdir. Shunday muhitda tarbiyalangan yosh avlod, siyosat 
va mafkura maydoniga kelgach, geosiyosatda ham jiddiy zgarishlar sodir 
boiishiga umid bogiash mumkin. 
Yuqorida aytilganidek, nazariya masalasidagi jaholatparastlik 
natijasida tabiatni saqlab qolishning birinchi imkoniyati q ldan boy 
berildi. Moddiy va ma'naviy resurslarni ayriinsoniy maqsadlar yoiida 
foydalanishni tanlab olish insoniyat uchun behad kulfatlar, mahrumliklar 
keltirdi. XX asrning 80-yillarida ikki qarama-qarshi lagerga' b linib 
ketgan mamlakatlar birlashib, umummanfaatlar asosida faoliyat 
y nalishini belgilash imkoniyati vujudga keigan edi. M.S.Gorbachevning 
yangicha tafakkur tarzini shakllantirish, qayta qurish, demokratik 
islohotlar tkazish siyosati shunday imkoniyatni voqelikka aylantirishi 
mumkin, degan fikr jahon afkor ommasida qaror topib bormoqda edi. 
Biroq yana " or odamlari"ga xos tafakkur tarzi zining yashovchanligini 
k rsatdi. Aqlni oqilona izga burib yuborishning ikkinchi imkoniyati 
ham q ldan boy berildi. 
Umuman tarixiy xotirani esdan chiqarmasak, tafakkur tarzini 
zgartirish zarurligi t risidagi yuqoridan b ladigan "tashabbus" ne 
cho li jozibador tuyulmasin, ular tor siyosiy maqsadlar iskanjasida y q 
boiib ketishi, amalga oshmasligi tarixiy tajribadan maiumdir. Binobarin, 
Noosfera davriga xos tafakkur tarzini shakllantirish uchun tabiat insonga 
uchinchi, oxirgi imkoniyatni berdi. Bu, endi pastdan boshlanishi, 
"ekologik imperativ", "Axloq imperativi" umumplanetar halokatning 
oldini olib qolish zaruratini keng xalq ommasiga tushuntirish yangicha 
tafakkur tarzini shakllantirish, umumjahon xalq akademiyasi, uning har 
bir mamlakatda umumplanetar milliy uyushmalarini tashkil etishdan 
boshlash maqsadga muvofiqdir, degan fikrlar olimlar tomonidan ilgari 
surilmoqda. Ehtimol, shu bitta maqsad uchun odamlar, xalqlarni 
birlashtiradigan va buning uchun zarur mabla resurslariga ega b lgan 
70 


"jahon hukumati" vujudga kelar, tabiat in'om etgan zini- zi saqlash 
instinktidan foydalanib, XXI asr odamlari, elatlari, xalqlari, millatlari 
murosa biian yashash y liga uzil-kesil tib olsalar, inson faoliyati tufayli 
yopirilib kelayotgan halokatning oldini olib qolish oyasi umumplanetar 
ijtimoiy harakatini vujudga keltirsa, ajab emas. 
Xulosa: a) tabiat bilan jamiyat, jamiyat bilan odamzot rtasida 
ziddiyat Noosfera davrining bosh ziddiyatidir; b) milliy xilma-xillik tabiat 
va uning qonunlari tufayli vujudga kelgan buyuk ne'matdir; v) din 
ijtimoiy-tarixiy hodisa b lib, imon insonga xos abadiy ruhiy hodisa 
ekanini nazarda tutish zarur; g) "g'or odamlariga" xos tafakkur tarzidan 
jamiyatlashgan odamga xos yangicha tafakkur tarziga tish orqali 
Noosfera davri muammolarini hal etish mumkin. 
Kalit s zlar. umumplanetar manfaatlar, antogonistik ziddiyat, 
etnogenez, integrativ jarayonlar, milliylik, umumplanetar birlik, 
umuminsoniy xotira, uquvli odamlar, " or odami"ga hos tafakkur tarzi, 
mulkning davlat monopoloyasi, "Milliy sotsializm" oyasi, tarafkashlik 
siyosati va mafkurasi, umumjahon xalq akademiyasi, "jahon hukumati", 
umumplanetar ijtimoiy harakat, "ekologik imperativ", "Axloq 
imperativi". 
Takrodash uchun savollar 
1. Jahondagi Bosh, Asosiy va noasosiy ziddiyatiar nimani anglatadi? 
2. Yerda odamzotning paydo b Iishi qanday oqibatlarga olib keldi? 
3. Tor manfaatlar nima va ularni qanday qilib umumplanetar manfaatlarga 
b ysundirish mumkin? 
4. Tabiat bilan jamiyat, jamiyat bilan odamzot rtasidagi ziddiyatlarni 
hal etish mumkinmi? 
5. Bifurkatsiya murvati va divergensiya qonuni nima? 
6. Milliy rang-baranglik nimaga kerak? 
7. "Din", "ishonch", "imon" tushunchalaridagi umumiylik va ayrimlikni 
anglash nega juda muhim? 
8. Nega dinlarni siyosiylashtirish ta xavfli? 
9. Noosfera davrida ilm va din ahli, fan va din ittifoqi nega zarurat b lib 
qoldi? 
10. " or odamlari"ga xos tafakkur tarzi nima va uni bartaraf etish 
imkoniyati mavjudmi? 

Yüklə 0,84 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   71




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin