"Noosfera: geosiyosat va mafkura" tahsili "Milliy oyaning falsafiy masalalari"

p 
demokratiyaga qaratilgan geosiyosat yurgizish ma'qul k rinmoqda. 
Bu y lga dastlabki qadamlar q yilmoqda, istiqbolda ushbu odimlar 
izchilligi ta'minlanishiga umid bo lash mumkin. 
Mustaqil zbekiston davlatining ge&siyosati. Faisafa fani nuqtai 
nazaridan olamdagi barcha narsa, hodisa, jarayonlar zaro aloqada, 
bir-biriga ta'sir tkazishda, bir holatdan boshqa holatga tib turadi. 
Dunyoda bir nuqtada qotib qoladigan, zgarmas narsalar y q. Shu 
nuqtai nazardan davlatlarning geosiyosati ham voqelikdagi 
zgarishlarga mutanosib tarzda zgarib boradi. Muayyan davlatning 
tashqi siyosiy y nalishi avvalo z mamlakati oldiga q ygan 
ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy-marifiy maqsadlar bilan belgilanadi. 
Ya'ni tashqi siyosiy va geostrategik maqsadlar mamlakat aholisining 
tinchlik va xavfsizlik sharoitida bunyodkorlik ishlari bilan 
shu ullanishi uchun qulay shart-sharoit yaratishi kerak. 
Islom Karimov boshchilik qilayotgan mustaqil zbekiston 
davlatining geosiyosati jahondagi hamma davlatlar bilan teng huquqli, 
barcha turdagi aloqalar rnatish va zaro manfaatli hamkorlikni 
rivojlantirishga qaratilgandir. U geosiyosat istiqbolda zbekiston 
jahon hamjamiyatida z munosib rniga ega b lishi, tenglar ichida 
teng va erkin faoliyat k rsatishi, istiqbolda porloq, insonparvar 
demokratik huquqiy davlat barpo etishga qaratilgandir. Shundan kelib 
chiqib, Prezidentimiz Islom Karimov zbekiston davlati tashqi 
siyosati tamoyillarini quyidagicha izohlaydi: 
Birinchidan, zining milliy davlat manfaatlari ustun b lgani holda 
zaro manfaatlarni har tomonlama hisobga olish. Bizning mustaqil 
davlatimiz biron-bir buyuk davlatning ta'sir doirasiga tushib qolish 
niyatida emas. zbekiston yana kimgadir b ysunish uchun mustaqil 
bo
s
lgani y q. 
Ikkinchidan, respublika odamlar va davlatlar rtasidagi zaro 
munosabatlarda umumbashariy qadriyatlarni ustun q yib, xalqaro 
maydonda tinchlik va xavfsizlikni mustahkamlash uchun, mojarolarni 
tinch y l bilan hal etish uchun harakat qiladi. zbekiston yadrosiz 
hudud b lib qoladi, tajovuzkor harbiy bloklar va uyushmalarga 
kirmaydi. 
Uchinchidan, respublikaning tashqi siyosati teng huquqlilik va zaro 
manfaatdorlik, boshqa mamlakatlarning ichki ishlariga aralashmaslik 
109 

---

qoidalan asosida quriladi. Mustaqil davlatlar hamd stligida, bugun 
tashqi siyosatda ham bizning shiorimiz - tenglar orasida teng b Iish, 
"katta og'a"ning qosh-qavo iga qarab ish tutishdan uzil-kesil va abadul-
abad xalos b lishdir. 
T rtinchidan, mafkuraviy qarashlardan qafi nazar, tashqi siyosatda 
ochiq-oydinlik tamoyilini r yobga chiqarishga va barcha tinchliksevar 
davlatlar bilan keng tashqi aloqalarni rnatishga intiladi. 
Beshinchidan, zining milliy-huquqiy tizimini vujudga keltirayotgan 
mustaqil zbekiston ichki milliy qonunlaridan xalqaro me'yorlarning 
ustuvorligini tan oladi. Bizning mustaqil davlatimiz z qiyofasini 
y qotmay, jahon hamjamiyatiga kirar ekan, xalqaro talablarga rioya 
qilishga tayyordir. 
Oltinchidan, zbekiston t Ia ishonch tamoyillari asosida ham ikki 
tomonlama, ham k p tomonlama tashqi aloqalarni rnatish va 
rivojlantirish uchun, xalqaro tashkilotlar doirasida hamkorlikni 
chuqurlashtirish uchun harakat qiladi. 
Shu tamoyillardan kelib chiqib, zbekiston davlati MDH tarkibiga 
kirgan davlatlar, Markaziy Osiyo hamda Osiyo va Tinch okeani mintaqasi 
davlatlari, Arab davlatlari, Janubiy-Osiyo davlatlari, arbiy, Markaziy 
va Sharqiy Ovr po davlatlari, Rossiya, AQSh davlatlari bilan hamda 
xalqaro tashkilotlar bilan zaro manfaatdorlik asosidagi aioqalarni 
rivojlantirishga intilmoqda. Ayniqsa, Markaziy Osiyo mintaqasida 
tinchlik va xavfsizlikni saqlab qolish, Tojikiston va Af onistondagi 
fuqarolar urushiga barham berish uchun faol siyosat yurgizdi. Xalqaro 
terrorizm, diniy ekstremizm va narkobiznesga qarshi kurashning oldingi 
saflarida bormoqda. 
Xulosa: a) Markaziy Osiyo mintaqasida xavfsizlikni ta'minlash bu 
lkadagi barcha davlatlar milliy mustaqilligi uchun kafolatdir; b) yirik 
davlatlar mafkuraviy y llar bilan Markaziy Osiyo davlatlarini z 
ta'sirlariga olishdan manfaatdordir; v) Markaziy Osiyo davlatlari 
geosiyosatida mustaqillikni mustahkamlash, mintaqaviy barqarorlikka 
erishish, demokratik islohotlarni amalga oshirish, mintaqaviy 
hamkorlikka birinchi darajali ahamiyat berish ustivor y nalish b lishi 
lozim; g) zbekiston davlati olti tamoyilga asoslanib, z geosiyosatini 
amalga oshirmoqda.