21.15.Pillachilikning iqtisodiy samaradorligini oshirish imkoniyatlari
Ko‘pchilik xo‘jaliklar ham pilla ishlab chiqarish va sotishdan zarar ko‘radilar, ular har bir kg pilla yetishtirish uchun me’yorga nisbatan 1,5-2 marta va undan ortiq tut bargini sarflaydilar. Pillakorlarning mehnat unumdorligi va unga haq to‘lash ham bozor iqtisodiyoti qonunlar talablariga mos kelmaydi.
Ko‘proq, sifatliroq va arzon pilla ishlab chiqarish uchun quyidagi omillar hamda imkoniyatlardan to‘laroq foydalanish zarur:
1.Tut barglarida mavjud kompleks modda va boshqalarni saklash va yanada ko‘paytirish uchun ishlab chiqarish va tayyorlashning progressiv usullaridan foydalanish zarur. Bu maqsadda tut daraxtlarini plantasiya maydonlarida o‘stirilishi, ularni ekologik toza suv bilan yomg‘irlatib sug‘orish, intensiv tehnologiya asosida hosidorligini oshirish lozim. Natijada har kg pillaga ilg‘or mamlakatlar masalan, Yaponiyada, sarflangan ozuqa darajasiga Yerishish mumkin. Oxirgi yillarda Yaponiyada 1kg pillaga O‘zbekistonga nisbatan 2 marta barg kam sarflanadi. Bu o‘ta dolzarb muammoni amalga oshirish mavjud tut daraxti maydonlarini kengaytirmasdan yalpi pilla miqdorini kamida 2 marta ko‘paytirishga imkoniyat yaratadi;
2.Ozuqa resurslari sifatini may-sentyabr oylarigacha ta’minlash 2-3 marta pilla yetishtirishga, tarmoq bilan band mehnat resurslaridan, binolardan va boshqa vositalardan foydalanish koeffisiyentlarini oshiradi;
3.Qurtlarni asta-sekin maxsus binolarda boqishni tashkil qilish ham progressiv jarayon hisoblanadi. Natijada pillachilikda band oilalarning turmush madaniyati yaxshilanadi;
4.SYerhosil va sifatli pilla navlaridan foydalanish, ularni qayta ishlashni qishloq xo‘jaligi korhonalarida yoki qishloq tumanlarida tashkil etish ham aloxida ahamiyat kasb etadi;
5.Pilla va uni qayta ishlash jarayonida mahsulotlarni Erkin, kelishilgan shartnoma baholarida sotish, ishchi va hizmatchilarga garantiyali mehnat haki to‘lashni amalga oshirishga Yerishish.
Dostları ilə paylaş: |
