O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

IV bob. M E H N A T TA’L IM I M E T O D IK A S I, K A SB
I A N L A S H G A Y O 'L L A S H FAN ID A S H A K L , M E T O D VA
V O S1T A L A R
4.1. M ehnat ta’lim i, kasb tanlashga yo'llashni o ‘qitish
shakllari
Reja:
1. M e h n a t t a ’limi, kasb tan l as hga yo'llashni o'qitish shakllari.
2. M eh n a t t a ’limi, kasb t an l as hga yo'llash da rs la ri ni ng tiplari.
Tayanch 
iboralar: 
t a ’lim j arayoni,
t a ’lim 
ishtirokchilari, 
t a ’l i m i n i n g t ashkiliy shakllari, o' qu vc hil ar j amoas i, dars tiplari, 
o'qitish shakllari: nazariy m a sh g ' ul o t , a mal iy va a mal iy l a bo r a­
toriya mashqlari, ishlab chiqar ish korxonasiga ekskursiya, fir- 
malar. xususiy k or xonal ar b a / as i d a mas hg' ul ot , o ' q u vc h i l a r ni n g
m eh n a t g a oid mustaqil ishlari, m e h n a t n i tashkil etish shakllari, 
masofaviy t a’lim.
i. M eh n at t a ’lim i, kasb ta n la sh g a yo'llash n i o'qitish sh a k lla ri.
Ta’lirn j ar a yo ni i shtirokchilari. ya ’ni o ' qi tuvc hi va o ' q u v c h i l a r n i n g
m a ’l um b elgi la nga n t ar t ib d a a ma l ga o s hi ri la di ga n ha rnkor li k-
dagi faol iyat ini ng tashqi k o 'r in is hi m e h n a t t a ’l i m i n i n g t as h ki li y
s ha kl in i a ng lat adi .
U m u m t a ’lim m a k t a b o ' q u v c h i l a r i n i n g o'quv faoliyati turli 
tashki li y s h a k l l a r d a k echadi . M e h n a t t a ’l i m i n i n g tashki li y 
shakll ari d e g a n d a o' quv faoliyati u c h u n o ' q u v ch il a r j a m o a s i n i
t as hki l etish yo'llari. bu faoliyatga r ahba rli k qilish sha kl la ri ,
s h u n i n g d e k , o ' q uv m a s h g ' u l o t l a r i n i n g qur il ish tarkibi t u s h u n i -
ladi. B un d a n az ar iy va a ma l i y m a s h g ' u l o t l a r va ishlab c h i q a -
r ish t a ’l im in i tashki l qi 1 ish n i n e asosiy shakl larini oc h ib beri sh,
ishlab c hi qa ri sh ko rx on al ar ig a sayohat. a yri m h ol la r da m e h n a t
t a ’l imi da masofaviy o'qitishiii ishlab c hi qi s hni , ishlab c h i q a ­
rish t a ’l i m i n i n g m a q s a d va vazifalari. tashki l qilish, o ' t k az i sh ,
r ah ba rl ik cji 1 ish b o ' y i c h a t avsiyalarni ishlab c h i qi s hn i, j amoaviy,
g u r u h l i , y ak k a t ar ti bda gi s h a k l l a r d a n foydal angan holda da rs
i s h l a n m a l a r i n i t ayy o r l as hn i t al ab etadi. A n a shu sababli m e h n a t
t a ’l i m i n i n g t as hki li y shakl la ri ni ishlab chiqish va b os hq ar is h 
m o d el i n i loyihalash zarur.
156

---

M e h n a t t a ’l i m i n i n g t ashkiliy shakll ari d e g a nd a — o' quv-ishlab 
c hiqa ris h faoliyati u c h u n 
0
‘quv c hil ar j a m o a s i n i tashkil etish y o i -
lari, bu faoliyatga rahbarli k qilish shakllari, shuni ng de k, o ‘quv 
m a s h g ‘u l ot la ri n in g qurilish tarkibi t us hu n il adi .
M e h n a t t a ’l i m i n i n g u yoki bu s ha kl in i t a n l a s h d a o ‘quvchil arni
m e h n a t t a ’limi bo' yi cha bilim, k o ' n i k m a va m al a ka la r bilan 
q u r oll an ti ri sh j ar a yo n i da u l a r n i n g mu t laq maq s ad i va yaqin vazi­
falari, m a z m u n h a m d a met odlar i, s h u n in g d e k , m od di y sharoitini 
belgilaydigan asosiy faktor (ko‘rsa tki ch ) la ri ni ng 
11
yoki bu shakl- 
lariga bog'liq.
M e h n a t t a ’limi, kasb tanl as hg a yo'llash m a s hg ' ul o tl a ri n i t a s h ­
kil etish shakllariga quyidagilar kiradi:
1. N a z a ri y mashg' ulotlar.
2. A m a l i y va a ma li y laboratoriya mashql ari .
3. Ishlab chiqarish korxonasiga sayohat.
4. Fi rma la r, xususiy kor xo n al ar ba zas ida mashg' ul ot.
5. O ' q u v c h i l a r n i n g m e hn a tg a oid mustaqil ishlari.
6. M e h n a t n i tashkil etish shakllari.
7. Masofaviy t a' iim.