(13.4-rasm). Siquvchi kuchning qiymati P^ dan kichik boMsa, sterjen birdan- bir to‘g‘ri chiziqli muvozanat shakliga ega boMadi. P = Pb boMganda, sterjen ikki xil: to‘g‘ri chiziqli va egri chiziqli muvozanat shakliga ega. Bunda to‘g‘ri chiziqli muvozanat-noustuvor, egri chiziqlisi - ustuvor hisoblanadi. Kritik
kuchni aniqlash uchun solqilikning differensial tenglamasi- dan foydalanamiz: S ' ™ , / = -**,. (13-1) bu yerda: x - sterjendagi ixtiyoriy nuqtaning koordinati; у - shu nuqtaning solqiligi; E - elastiklik moduli; Jmin - sterjen ko'ndalang kesimining minimal inersi ya momenti; EJmin - steijenning egilishga boMgan minimal bikrligi; M - tashqi kuchlar eguvchi momenti. Bizning holda Mx = Py. Momentning qiymatini (13.1) ga qo‘yamiz M . У = — Py ■^min ^min Quyidagi belgilashni qabul qilsak: P (13.2) tenglama ixchamlashadi y ' + a 1y = 0. (13.3) Mazkur tenglamaning yechimi quyidagi ko‘rinishga ega: у = A sin a x + В cos a x Ixtiyoriy o‘zgarmaslar A va В quyidagi chegaraviy shartlardan topiladi: x = 0 boMganda у =0 hamda x = I boMganda ham у = 0. Birinchi shartdan В = 0 kelib chiqadi. Binobarin sterjen egilgan o‘qining tenglamasi quyidagi ko‘rinishni oladi: y = A s m a x (13.4) Demak, sterjen sinusoida shaklida egilar ekan. Ikkinchi shartdan A sin a l = 0 hosil boMadi. Bu shart quyidagi ikki holga
