O zbek iston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxs*js ta’lim vazirligi o rta m a X su s, kasb-hunar ta’lim I markazi

Obrnzli xotira.
O bra zli xotira t a s a w u r l a r va tu rm u s h
m a n z a r a l a r i , s h u n i n g b ila n b i r g a , t o v u s h l a r , t a ’m l a r ,
ranglar, s h a k l la r b i l a n bogMiq b o l g a n x o tira turidir. Obrazli 
xotira d e b , y a q q o l m a z m u n n i , b i n o b a r i n , n arsa va h o d i- 
s a larning a n i q o b r a z la r i n i , ularning xususiyat va b o g 'la n is h - 
larini e sda q o ld iris h . o n g d a m u sta h k a m la sh h a m d a zaruriyat

---

tu g 'i lg a n d a esga tushirislidan i b o r a t x o tira turiga aytiladi.
P sixologiya fanida obrazli x o t i r a n i n g b ir n e c h ta turi b o r .
Biz u l a m i n g ay rim lariga t o ‘x t a la m iz .
Izchil obrazlar.
S ensor x o t i r a n i n g e n g s o d d a k o ‘r in is h i 
y o k i s h a k l i i z c h i l o b r a z l a r b o l li b h i s o b l a n a d i . I z c h i l
o b ra z la rn in g n a m o y o n b o l i s h h o d isa s i quyidagicha k e c h a d i: 
a g a r shaxsga bir n ec h a daqiqa o d d i y q o ‘z g katuvchi y u borilsa, 
j u m l a d a n , 1 0 — 15 soniya v a y o r q i n qizil t o ‘r t b u r c h a k k a
q a r a b t u r is h ta k l i f etilsa, s o ln g ra te k s h irilu v c h in in g o l d i d a n
t o ‘r t b u r c h a k olib q o ‘yilsa, u qizil t o ‘r t b u r c h a k o ‘rnida x u d d i
s h u n d a y g e o m e t r i k shakl izin i k o ‘r i s h d a d a v o m e t a d i .
A s o sa n , b u shakl k o kk-yashil r a n g d a to v lan ad i. M a z k u r iz 
o ‘s h a z a h o t i , b a 'z a n bir n e c h a s o n i y a d a n keyin p a y d o b o ‘- 
lib, 15 s o n i y a d a n t o 45 — 60 s o n i y a g a c h a o ‘sha o b y e k t d a
saq la n ib t u r a d i , s h u n d a n s o ‘ng u a s t a - s e k i n o q a r a b o s h -
laydi; n atijad a o ‘zining aniq k o n t u r i n i y o ‘q o tadi, k ey in ch a lik
m u tla q o y o 'q o l i b ketadi. G o h o b u t u n l a y y o ‘qolish u c h u n
q a y t a d a n p a y d o b o ‘lishi h a m m u m k i n . O d a m l a r n i n g
individual-tipologik xususiyatlariga q a r a b , izchil o b ra zlarn in g
aniqligi v a davom iyligi turlicha boMishi m u m k in .
O lz i n i n g k e l ib c h i q i s h i , k u c h l i l i g i j i h a t d a n i z c h i l
o b ra z la r salbiy va ijobiy turlarga b o ‘linadi. A gar o d a m izchil 
ravishda qizil rangga qarab turib, s o kn g ra nigohini oq q o g ‘o z g a
k o ' c h i r s a , u h o l d a o b y e k t d a k o ‘k - y a s h i l r a n g p a y d o
boM ganday tu yuladi. Izchil o b r a z l a r n i n g u sh b u turi salb iy
izchil o b r a z l a r d e b ataladi. Bu h o l a t n i y a n a b ir m isol o r q a li
t u s h u n t i r i l s a , q u y id a g i k e t m a - k e t l i k h o d is a s i n a m o y o n
b o l a d i . Q o r o n g ‘i x o n ad a k o ‘z o l d i g a b i r narsa, m a s a l a n ,
q o l y a q in la sh tirilsa , s o ‘ngra q i s q a m u d d a t l i (0,5 s o n iy a ) 
e le k tr c h i r o g ‘i yoqilsa, bu h o l d a c h i r o q o 'c h g a n d a n k e y in
o d a m b i r n e c h a d aq iq a d a v o m i d a n a r s a l a r n i n g a n iq o b -
razlarini k o ‘ris h d a davom e tadi. M a z k u r o b ra z o ‘z ra n g id a
bir q a n c h a m u d d a t saqlanib, s o ‘n g k o ‘z d a n y o ‘qoladi.
Izchil o b r a z l a r xotira j a r a y o n i n i n g s o d d a izlariga m is o l 
b o ' l a o l a d i . U s h b u ru h iy h o l a t n i o n g b i l a n b o s h q a r i b
b o ‘l m a y d i , c h u n o n c h i x o h i s h l a r g a q a r a b u z a y t i r i s h ,
ixtiyoriy ra v is h d a q ay ta tiklash m u m k i n e m as. B in o b a rin ,

---

izchil o b ra z la r u s h b u xotiraning m u r a k k a b r o q tu rla rid a n
a n a shu jih a ti b il a n fa rqlanadi.
Izchil o b r a z l a r n i eshitish, teri orqali s e z is h d a kuzatish 
m u m k i n , le k i n b u v a z i y a t d a izchil o b r a z l a r k u c h l ir o q
n a m o y o n b o l i s h i v a q is q a m ud d at d a v o m etishi kuzatiladi.