Ob’ektning sistematik holali Tip. Xordalilar – Chordata Kenja tip

havo xaltacha
lari bor. Bunga ishonch 
hosil qilish uchun bir uchiga rezina koptok kiygizilgan ingichka shisha naychaning 
ikkinchi uchini hiqildoqqa tiqib, koptok orqali nafas yo’liga havo yuboriladi. 
Birozdan so’ng bo’yin, qo’ltiq atrofi va qorin terisi bo’rtib, shishib chiqadi hamda 
ko’krak qafasi baland ko’tariladida, qush tanasining hajmi ortadi. Demak, qushlarda 
havo xaltachalari bir nechta, shulardan ikkitasi bo’yin, bittasi o’mrov oralig’i, bir – 
ikki jufti ko’krak, eng kattasi esa qorin qismida joylashgan. Havo xaltachalari ichki 
organlar oralig’idan joy olib, ularning tarmoqlari muskullar orasiga, teri ostiga va 
pnevmatik suyaklar ichiga ham tarqalgan. Qushlar havoda uchayotganda, nafas 
olishda va suvda suzayotganda tana solishtinna og’irligining kamayishida havo 
xaltachalarining ahamiyati katta. 
Ichi yorilgan kaptarda ichki organlarining umumiy joylashishi bilan 
tanishgach, quyidagi tartibda ayrim organlar sistemasi o’rganiladi. 
Ovqat hazm qilish sistemasi.
Kaptarda ko’pgina qushlardagidek, ovqat 
hazm qilish sistemasida og’iz bo’shlig’i va halqumidan keyin uzun qizilo’ngachi 
kelib, u keng jig’ildonni hosil qiladi(
41 – rasm
). 
 
41 – rasm. Kaptarning ovqat hazni qilish sistemasi sxeinasi:
A
 – 
umumiy kо'rinishi; 
В
 – 
yorilgan holdagi oshqozoni:
 

---

1 – qizilo'ngach; 2 – jig'ildon; 3 – bezli oshqozon; 4 – muskulli 
oshqozon; 5 – o'n ikki barmoq ichak; 6 – oshqozonosti bezi; 7 – jigar; 8 
– о’t yo‘li; 9 – taloq; 10 – ingichka ichak; 11 – to‘g‘ri ichak, 12 – kloaka; 
13 – ko'richaklari; 14 – muskulli oshqozon kutikulasi; 15 – o‘n ikki 
barmoqli ichakka o'tish yo'li.
 
Jig’ildon tomoq tagiga o’rnashgan bo’lib, ovqatni o’zida vaqtincha saqlaydi. 
Shu bilan birga ovqat bu yerda dastlabki kimyoviy ta’sirga uchraydi. Kaptar 
jig’ildonining devori tuxum ochish davrida "
sut
” deb ataladigan maxsus 
zardobsimon suyuqlik ajratadi, kaptar shu suyuqlik bilan bolalarini boqadi. U 
ko’pchilik hollarda bo’yin terisini kesishda zararlanadi. Qushlar oshqozoni ikkita: 
old qismdagi yupqa devorli bezli oshqozon va keyingi qismdagi qalin devorli 
muskulli oshqozon yoki 
bo’takay
larga bo’linadi. O’n ikki barmoqli ichak bezli 
oshqozon teshigi yonida muskulli oshqozondan boshlanadi va oshqozon osti bezi 
alrofida