Obodonlashtirish va transport

2.18-rasm .
Tokio ko'chalari tagida yer osti injeneiiik tarm oqlarini
joylashtirilishi.
Amerika Q o‘shma S htatlarida yer osti injenerlik tarm oqlarini 
joylashtirish bo'yicha um um davlat m e’yorlari va standartlarida 
ko'plab erkinliklar berilgan. Uning sababi bu mamlakat shaharlari 
hududi jihatidan kattaligi va shakllanishidan m ahobatli bino va 
inshootlam ing o'rni alohida kasb etadi. Xuddi shunday usullardan 
biri Bston shahridagi 
11 
metrlik ko'cha enida joylashgan 
kom m unikatsiyalam ing joylashish shakli 2.19-rasmda ko'rsatilgan 
Bunda quvurlar silsilasi va kabellar ko'chaning transport qatnovi. 
qism ida joylashtiriladi.
66

---

2.19-rasm.
Bo‘ston ko'chasining ko'ndalang kesimida yer osti 
injenerlik tarmoqlarini namunaviy ravishda joylashishi:
1—telefon kollektori; 2—gaz tarm og‘i; 3—oqova suv tarm og‘i;
4—ichimlik suv tarmog'i; 5—yuqori kuchlanishli kabel.
K o'rinib turibdiki, yangi yer osti injenerlik tarmoqlarini 
qadimgi ko'chalarda joylashtirishda «Kim birinchi bo'lib kelsa, shu 
birinchi kovlaydi» tamoyili bo'yicha ish olib borilgan. Amerika 
shaharlarining yer osti xo'jaligini qayta ta ’mirlashni reja asosida 
olib borilishini faqatgina Nyu-York, Chikago, Betroyd va boshqa 
shaharlarda ko'rish mumkin. Amerika shaharlarining har birida yer 
osti injenerlik tarmoqlarini turlicha usulda joylashtirish amalga 
oshirilganligiga qaramasdan ulam i umumiy bir tartibda joylashtirish 
tamoyillari belgilab qo'yilgan. Ushbu m e’yoriy hujjat asosida 20— 
25—30 m eniga ega bo'lgan yangi qurilayotgan shahaming 
hududlaridagi ko'chalarda va ulam ing kelajakdagi rivojlanishini 
inobatga olib yer osti injenerlik tarm oqlarini joylashtirish tartibi
2.19-rasmda ko'rsatilgan.
Shahaming 
qadimdan 
shakllangan 
hududlarida yer osti 
injenerlik tarmoqlarini joylashtirishda muammolarni mukammal 
hal qilishda quyidagi tadbirlarni inobatga olish qattiq talab qilinadi:
1. Yer osti injenerlik tarm oqlarini umumiy kollektor tonel- 
larida birgalikda amalga oshirish (2.20-rasm).
2. U m um shahar miqyosiga ega bo'lgan barcha turdagi yer osti 
injenerlik tarmoqlarini shaham ing asosiy ko'chalari tagidan emas, 
balki mahalliy ko'chalar tagidan o'tkazish.
67

---

3. 
K o'cha ko'ndalang kesimida injenerlik tarm oqlarini joysha- 
tirishda transport harakatiga ta ’sir etishni imkoniyati boricha 
kamaytirish, masalan, bir tarmoqdagi quvum i joylashtirish ishlari 
ko'cha qatnov qismining faqatgina bitta yo'lagi bo'yicha olib 
borilishi talab qilinadi.