1) holatlarning ketma-ket o'zgarishi; biror narsaning rivojlanish jarayoni;
2) natijaga erishish uchun izchil harakatlar majmui
1. Pedagogik jarayon haqida tushuncha
Pedagogik jarayon(PP) - o'qituvchilar va o'quvchilarning rivojlanish, ta'lim va tarbiyaviy vazifalarni hal qilishga qaratilgan maxsus tashkil etilgan, maqsadli o'zaro hamkorligi ( V.A. Slastyonin )
Pedagogik jarayon - bu pedagogik tizim sharoitida ta'lim va tarbiya maqsadlarini amalga oshiradigan kattalar va bolalarning yo'naltirilgan va uyushgan o'zaro ta'siri ( V.V. Voronov )
Pedagogik jarayon - bu pedagogik tizim holatlarining ketma-ket o'zgarishi ( L.P.Krivshenko ) .
1. Pedagogik jarayon haqida tushuncha
"Pedagogik jarayon" atamasining to'liq bo'lmagan sinonimi " ta'lim jarayoni" (UVP) atamasi hisoblanadi. - dars va sinfdan tashqari ishlar majmui
2. Pedagogik jarayonning yaxlitligi
O'qituvchi ta'lim beradi, tarbiyachi esa tarbiyalaydi => o'qitish va tarbiya bir-biriga bog'liq emas
XIX asrning o'rtalariga kelib. ta'lim va tarbiyaning birligi foydasiga dalillar paydo bo'ldi ( I.F.Gerbart , K.D.Ushinskiy , N.F. Bunakov , P.F.Lesgaft ) .
P.F. Kapterev "Pedagogik jarayon" (1905)
2. Pedagogik jarayonning yaxlitligi
Sovet davri :
30-yillarning o'rtalariga qadar. 20-asr - ta'lim va tarbiyaning birligi ( N.K.Krupskaya, A.P.Pinkevich, S.T.Shatskiy, P.P.Blonskiy, A.S.Makarenko )
30-yillarning o'rtalaridan boshlab. 70-yillarning o'rtalariga qadar. 20-asr – ta’lim va tarbiyani nisbatan mustaqil jarayonlar sifatida o‘rganish
70-yillarning o'rtalaridan boshlab. 20-asr ta'lim va tarbiya birlikda ko'rib chiqiladi, yaxlit pedagogik jarayon g'oyasi, pedagogik jarayonni yaxlit tizim sifatida ko'rib chiqish ( Y.K.Babanskiy, M.A.Danilov, V.V.Kraevskiy, Yu.P.Sokolnikov )