Odam anatomiyasi
yoshli bolaning oyoq kaft
Yüklə 10,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
214. 1 yoshli bolaning oyoq kaft
suyaklari (rentgenogramma). 1 – katta boldir suyagi; 2 – kichik boldir suyagi; 3 – oshiq suyagi; 4 – tovon suyagi; 5 – kubcimon suyak; 6 – kichik boldir suyagining distal epifizi; 7 – lateral ponasimon suyak; 8 – kaft suyaklari; 10 - barmoqlarning o’rta falangalari; 11 – barmoqlarning distal falangalari. labirintning ga’lvirsimon katakchalari to’liq rivojlanib bo’ladi. Chakka suyagi, os temporale, tangasimon, nog’ora va toshsimon qismlardagi to’rtta murtakdan rivojlanadi. Suyaklanish nuqtasi tangasimon qismda birinchi hosil bo’ladi, nog’ora qismida esa – homiladorlikning 3 – oyning ohirida, toshsimon qismda – 5 – oylikda, bigizsimon o’simtada esa – hayotning 1 – yili ohirida hosil bo’ladi. Eshitish yo’li chaqaloqlarda to’la shakillanmagan bo’lib, nog’orasimon qism eshitish teshigida to’la halqa hosil qilmaydi (ras, 97). Hayotning birinchi yilida bu halqa osib, tangasimon qism bilan birgalikda tashqi eshitish yo’lini suyakli qismini hosil qiladi. Chakka qismining to’liq suyaklanib bo’lishi 6 yoshda tugallanadi. Pastki burun chig’anog’i, concha nasalis inferior, - tog’ayli suyak. Xomila ichi bosqichining 3 – oyligida hosil bo’luvchi suyaklanish nuqtasidan rivojlanadi. Ko’zyosh suyagi, os lacrimale, yassi, xomila ichi bosqichining 3 – oyligida hosil bo’luvchi suyaklanish nuqtasidan rivojlanadi. Dimoq, vomer, - yassi suayk. Xomiladorliknin 2 – oyligida hosil bo’luvchi ikkita – o’ng va chap suyaklanish nuqtalaridan rivojlanadi. Keyinchalik o’ng va chap plastinkalar qo’shiladi, ular orasida joylashgan burun to’sig’i tog’ayi tug’ulgandan so’ng so’rilib ketadi. Yuqorigi jag’ maxilla , - yassi suyak. U 5 ta suyaklanish nuqtalaridan rivojlanadi: tashqi (yuqorigi va pastki), ichki (oldingi va orqa) va o’rta. Tashqi yuqorigi nuqta ko’z kosasining medial qismini hosil qiladi, tashqi pastkining tashqi tarafidan yanoq o’simatasi, suyakning oldingi tashqi qismi va alveolyar osiqning to’rlari hosil bo’ladi. O’rta nuqtadan peshona o’sig’I va tananing bir qismi shakillanadi. Ichki orqa nuqtadan tanglay oi’simtasining 2/3 qismi va qoziq va molyar tishlarning alveolyar o’simtalari hosil bo’ladi. Ichki oldingi nuqtadan kesuvchi suyak shakillanadi – kesuvchi tishlarning alveolyar o’simtalari va tanglay o’sig’ining oldingi qismi. 5 - Oyda suyaklanish nuqtalari qo’shiladi, lekin yangi tug’ulgan chaqaloqda kesuvchi suyakni yuqorigi jag’ning boshqa suyaklariga qo’shib turuvchi kesuvchi chok saqlangan bo’ladi. Yuqorigi jag’ pazuxalari xomiladorlikning 6 – oylarida hosil bo’lib, 12 14 –yoshda to’liq shakillanib bo’ladi. Tanglay suyagi, os palatum, yassi. Xomiladorlikning 2 – oyida perpendikulyar va gorizontal plastinkalarning qo’shilish joyida hosil bo’luvchi suyaklanish nuqtasidan rivojlanadi. Yanoq suyagi, os zygomaticum, u ham yassi. Xomiladorlikning 2 – pyi ohirida hosil bo’luvchu suyaklanish nuqtasidan rivojlanadi. Pastki jag’, mandibula, rivojlanishi bo’licha aralash. Uning bo’g’im va tojsimon o’siqlari tog’ayli, qolgan qismlari esa plastinkasimon rivojlanishga ega. U ikki suyakning juftlashishidan hosil bo’lgan suyakdir. Uning har bir bo’lagi birinchi jabra ravog’ini tarnov shaklida o’rab turadi. Xomiladorlikning 5 – oylarida bu jabra so’rilib ketib, tarnovning pastki qismidan iyak osti suyakchasi, tog’ay tarnovning yuqorigi uchidan esa echituv suyakchalarining ruvojlanishi uchun asos vazifasini bajaradi. Ikkala bo’laklar tug’ulgandan so’ng 3 – oyda brika boshlab iyak osti simfizini hosil qiladi. Suyaklarning to’liq brikishi ikki yoshda sodir bo’ladi. Tilosti suyagi, os hyoideum, ikkilamchi, 5 ta nuqtadan rivojlanadi: bularni biridan tana, qolgalaridan esa katta va kichik shoxlar rivojlanadi. Tana va katta shoxda suyaklanish xomiladorlikning oxiri, tug’ulishga yaqin vaqtlarda hosil bo’ladi; kichik shoxcha 13 – 15 yoshda suyaklanadi. Katta shoxning tana bilan brikishi bir qancha kech, 30 – 40 yoshlarda, kichik shoxchaniki esa qariyalik paytida sodir bo’ladi. Butun kalla qutusining yoshga xos xususiy farqlari, uning topografik qismlari, bosh va yuz qismlarining o’zaro nisbatiga ko’ra farqlanadi. Bu farq suyaklar qalinligi, kalla qutusi chuqurchalari va bo’shliqlari o’lchami, liqqildoqlar ko’rinishi, kalla choklarining sinostozlanishi bilan ham ajiralib turadi. Kalla qutusining rivojlanishida 5 ta davr farqlanadi. Birinchi davr – tug’ulganadan 7 yoshgacha – kalla qutusining aktiv o’sishi, intensiv tarzda hajmining kattalashishi bilan kechadi. Bu davrda choklar bir qancha torayadi va liqqildoqlar, fonticuli, kattaligi asta sekin kichiklashib boradi. Ko’z kosasi va burun bo’shlig’i to’liq shakillanadi; pastki jag’ning |