Oftware və onun təSNİfati

Utilitlər disk və fayl sisteminə xidmətə əsaslanaraq, verilənlərin emalının köməçki əməliyyatlarını yerinə yetirən kompüterə xidmət proqramlarıdır.

Utilitlər aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirirlər:

 maqnit disk sahəsinin keyfiyyətinin yoxlanılması, diskin sıxılması, disklərin surətinin yaradılması, disklərin formatlaşdırma və defraqmentasiyasının yeri­nə yetirilməsi;

 informasiya mühəfizəsinin təmini, nasazlıq hallarında bərpanın mümkünlüyü və s.;

 arxivlərin yaradılması və yeniləndirilməsi;

 müxtəlif rejim və formatlarda mətn və digər faylların çapı;

 şəbəkəyə xidmət.

Müasir əməliyyat sistemlərində məsələn, Windows 10 ƏS-də bu cür utilitlər standart – Windows Accessories (Стандартные Windows/Windows Aksessuarları), Windows Administrative Tools (Средства администрирования Windows/Windows İdarəetmə Vasitələri) və Windows System xidməti proqramlar qrupunda yerləşir.

Verilənlərin arxivləşdirilməsi (sıxlaşdırılıması) – fayl və ya qovluğun həcminin azaldılması prosesidir. Fayl və ya qovluğun həcminin azaldılması onların disk sahəsindəki saxlama ölçüsünün azalmasına səbəb olur ki, bu da emal sürətini və şəbəkədə ötürülmə sürətini artırır. Ən çox WinZip və WinRar proqramlarıdır. 7-Zip, WinAce, PowerArchiver, IZArc, ZipGenius və PeaZip kimi arxivləşdirmə proqramlarından istifadə olunur.