Oilada shaxslararo munosabatlarning o’ziga xos xususiyatlari nabiyeva Dilbarxon Avazovna
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 2 « Научный импульс » Мая , 2023 1035 Zero, oila farovonligi - milliy farovonlik asosidir. Shu boisdan kishilik jamiyatida oilaning paydo bo‘lishi tarixini, ijtimoiy mohiyatini, ahloqiy - tarbiyaviy rolini va boshqa xususiyatlarini o‘rganish g‘oyat muhimdir. Bu ko‘p qirrali muammo bo‘lib jamiyat taraqqiyotini belgilaydi, barkamol va jismonan sog‘lom avlodni tarbiyalashda jiddiy ahamiyatga ega. Haqiqatdan, inson salomatligi va ma’naviy kamolotining birinchi poydevori oilada qo‘yilar ekan, bu borada o‘zbek xalqining oilada farzand tarbiyasi diqqatga sazovordir. Bu tajribada milliy tarbiya an’analari, inson ma’naviyatini shakllantirish bilan bog‘liq bo‘lgan umuminsoniy qadriyatlar ham o‘z ifodasini topgan. Oila – jamiyatning ajralmas bo‘lagi, qismidir. Har qanday istiqbol oilaning manfaatlaridan ayro tasavvur qilinmaydi. Zero, har bir inson uchun oila bu umrning boshlanishi, barcha narsalaring muqaddimasidir. Qolaversa, har bir inson o‘z baxti va saodatini eng avvalo oilasi bilan bog‘laydi, ya’ni, o‘z uyi, oilasida baxtli bo‘lgan insongina o‘zini to‘laqonli baxtiyor his etadi. Shu bois ham inson manfaatlari oliy qadriyat sifatida e’tirof etilgan mamlakatimizda olib borilayotgan odilona siyosat har tomonlama ushbu muqaddas go‘shani mustahkamlashga qaratilgandir. Inson manfaatlaridan kelib chiqib ,davlatimiz keyingi yillarda oilalar farovonligi va mustahkamligiga e’tiborni yanada kuchaytirmoqda. Insoniy munosabatlar asosida shaxslararo munosabatlar shakllanadi va namoyon bo‘ladi. Bu jarayon dastlab odamlar orasida ro‘y beradigan fikrlar, his-kechinmalar, tashvishu-quvonchlar almashinuvini nazarda tutiladi. Odamlar muloqotda bo‘lishgani sari, ular o‘rtasidagi munosabatlar tajribasi ortgan sari ular o‘rtasida umumiylik, o‘xshashlik va uyg‘unlik kabi sifatlar paydo bo‘lib boradi. Ular bir-birlarini bir qarashda tushunadigan yoki yarimta jumladan ham fikrini bilib oladigan bo‘lib qoladi. Ba’zi xollarda esa bu muloqotning tig‘izligi teskari reaksiyalarni, ya’ni, bir-biridan charchash, gapiradigan gapning qolmasligi kabi vaziyatni yuzaga keltirib chiqaradi. Masalan, oila muhiti va undagi munosabatlar ana shunday tig‘iz munosabatlarga kiradi. Faqat bunday tig‘izlik oilaning barcha a’zolari o‘rtasida bo‘lishi mumkin (ona-bola, qynona-kelin va hokazo). Shaxslararo munosabatlarni o‘rganish oilaviy munosabatlar psixologiyasi fanida eng dolzarb muammolardan hisoblanadi. chunki inson shaxsining eng nufuzli va yetakchi faoliyatlaridan biri bo‘lgan muloqot va u orqali o‘zaro munosabatlar odamlar orasida umumiylik, o‘xshashlik, uyg‘unlik kabi sifatlar paydo bo‘lishiga olib keladi. Ayniqsa, oila muhitida shaxslararo munosabatlarning, chunonchi, ota-ona va farzand orasidagi munosabatlarning o‘ziga xos tomonlari shaxsning hayoti, faoliyatining samarasi va mazmuniga bevosita ta’sir etadi. Oilada sog‘lom psixologik muhitni tarkib toptirish orqali oila barqarorligini ta’minlash, shaxslararo munosabatlarning oilada sog‘lom psixologik muhitdagi o‘rni va ta’sirini o‘rganish, oilada kuzatiladigan shaxslararo munosabatlarning oila a’zolari tomonidan baholanishi darajasini o‘rganish orqali jamiyatdagi barqarorlikni o‘rganish, tahlil qilish mumkin. |