Simvollar va ularni o’rnatish.
Simvollar, ba`zan maxsus simvollar deb ham ataladi, asosiy kodlar jadvali
ASCII da joylashmagan. hammamiz bilamizki, bazali jadval ASCII – dunyoda keng
tarqalgan simvollarni kodlashtirish sistemasidir. Biroq unga ko’pgina muhim
simvollar kiritilmagan: ba`zi evropa tillarining maxsus harflari, mualliflik huquqi
belgisi, savdo markasi belgisi va boshqalar. Frontpage da siz ushbu maxsus
simvollardan ko’pchiligini qo’llashingiz mumkin. Buning uchun quyidagi amallarni
bajaring:
1. Simvol joylashtirilishi kerak bo’lgan joyga kursorni o’rnating.
2. Insert (Vstavka) menyusidan Symbol (Simvol) punktini tanlang.
Tanlovdan so’ng 6 rasmda ko’rsatilgan Symbol muloqot oynasi paydo
bo’ladi.
o`lch varaq
Hujjat №
imzo
sana
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur
yaratish
bet
Bajardi
Bozorova D.
13
Rahbar
Sariyev R.B.
3. Simvolni tanlang va Insert tugmasini bosing. Frontpage simvolni
sahifaga joylashtiradi, lekin muloqot oynasini yopmaydi, chunki ushbu
amalni takrorlab kerakli miqdordagi simvollarni o’rnatishga imkon
beradi.
4. Ishni tugatish uchun Close (Yopish) tugmasini bosing.
6-rasm. Symbol muloqot oynasi.
Ro’yxatlar va ularni yaratish usullari.
Sahifalarga ma`lumotlarni joylashtirayotganda, yodda tuting, ba`zan materialni
abzatclarda emas, balki ro’yxat ko’rinishida ifodalash qulaydir. Ro’yxatlar uzun
abzatclarga qaraganda osonroq o’qiladi, shuning uchun ro’yxatlarni me`yorida
qo’llash sahifani qabul qilishni yaxshilaydi; biroq, ulardan haddan tashqari ko’p
qo’llash ham yaramaydi, bu sahifalarni zerikarli qilishi mumkin.
Barcha tipdagi ro’yxatlarning aniq ko’rinishi sahifalarni ko’rish uchun
ishlatiladigan brauzer tomonidan aniqlanadi. Hozir biz har bir tipga qisqacha
tushuncha berib o’tamiz; ularning barchasi formatlash panelidagi stillarning
ochiladigan ro’yxatida mavjud:
- Bulleted List (Markerlangan ro’yxat). Bunday ro’yxat elementlari markerlar
bilan ta`minlangan. Markerlangan ro’yxatlar odatda ma`lumotning aniq ketma-
ketlikka ega bo’lmagan mantiqan bir-biriga bog’liq birliklarini sanashda ishlatiladi.
- Directory List (Ko’rsatkich). Markerlangan ro’yxatlarning boshqa formati.
Ba`zi brauzerlar uni raqamlangan ro’yxatga qaraganda sal boshqacha qabul qiladi;
Odatda bunday ro’yxatlar ro’yxat punktlari juda qisqa bo’lgan hollarda qo’llaniladi.
- Menu List (Menyu). Markerlangan ro’yxatlarning ko’pgina brauzerlar
tomonidan qo’llab quvvatlanadigan turi.
o`lch varaq
Hujjat №
imzo
sana
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur
yaratish
bet
Bajardi
Bozorova D.
14
Rahbar
Sariyev R.B.
- Numbered List (Raqamlangan ro’yxat). Ushbu ro’yxat tartibga solingan
punktlar ketma-ketligini ifodalaydi. Odatda ular 1 raqamidan boshlab raqamlanadi.
Raqamlangan ro’yxatlar, masalan, harakatlar ketma-ketligini yozishda ideal vositadir.
1. Sahifani Muharrirda ochib, ro’yxat boshlanishi kerak bo’lgan joyga
kursorni o’rnating; uni abzatcning boshiga, o’rtasiga va hatto oxiriga ham
joylashtirish mumkin. Agar kursor turgan satrda biror xil matn mavjud
bo’lsa, unda Frontpage ushbu abzatcni ro’yxatning birinchi punkti qilib
belgilaydi. Agar yangi ro’yxat boshlamoqchi bo’lsangiz, unda kursorni
bo’sh satrga joylashtiring.
2. Stillarning ochiladigan ro’yxatidan Numbered List optciyasini tanlang.
Frontpage yangi ro’yxatning birinchi satrini 1 raqami bilan belgilaydi.
Ro’yxatning birinchi punktiga matn kiriting.
3. Birinchi punktga matn kiritib bo’lgach, tugmasini bosing.
Muharrir yangi satrga keyingi raqamni qo’yadi, shundan so’ng matn
kiritishingiz mumkin. (Ushbu jarayonni ro’yxat tugaguncha davom
ettiring).
4. Ro’yxat kiritishni tugallagandan keyin + tugmalar
birlashmasini bosing. Frontpage Muharriri ro’yxatning ostidan yangi satr
boshlaydi va kursorni uning boshiga joylashtiradi.
Faraz qilaylik, siz sahifadagi bir necha satrlarni ro’yxatga aylantirmoqchisiz.
Buning uchun matnning barcha elementlarini beligilang va Format menyusidan
Bullets and Numbering (Markerlar va Numeratsiya) punktini tanlang. Ekranda 7
rasmda ko’rsatilgan muloqot oynasini paydo bo’ladi.
o`lch varaq
Hujjat №
imzo
sana
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur
yaratish
bet
Bajardi
Bozorova D.
15
Rahbar
Sariyev R.B.
7-rasm. Bullets and Numbering muloqot oynasi.
Bullets and Numbering muloqot oynasi uch ilovadan tashkil topgan. Birinchi
ilova yordamida marker ko’rinishini aniqlashingiz mumkin. Frontpage odatda ushbu
sahifa uchun qo’llayotgan markeringizni taklif qiladi. Lekin siz Browse tugmasi
yordamida boshqa tasvirni ham ko’rsatishingiz mumkin. Ro’yxat jozibador ko’rinishi
uchun marker kichik o’lchamda bo’lishi kerak.
Qolgan ikki ilovalar, Plain Bullets (Oddiy markerlar) va Numbers
(Numeratciya) markerlarni shirftli simvollar va raqamlash ko’rinishida qo’llash
imkonini beradi. Siz muloqot oynasining chap qismda joylashgan oldindan ko’rish
sxemasidan foydalanib, ro’yxatning tashqi ko’rinishiga baho berishingiz mumkin.
Agar siz matnni raqamlangan ro’yxatga aylantirmoqchi bo’lsangiz, unda sizga
Numbers ilovasidagi optciyalar yordam beradi. Agar ro’yxat bir raqamidan ham, «a»
harfidan ham boshlanmasa, "numeratciya" pozitciyasida biror bir stilni tanlang,
so’ngra Start At (Nachat s..) matn maydoniga raqamlash boshlanishi kerak bo’lgan
sonni kiriting va OK tugmasini bosing.
Ro’yxat stilini o’zgartirish uchun kursorni ro’yxatning biror eriga joylashtiring
va sichqoncha o’ng tugmasini bosing. So’ngra kontekst menyudan List Properties
(Ro’yxat xususiyati) punktini tanlang. Ekranda List Properties muloqot oynasi paydo
bo’ladi. Undan siz ro’yxatni grafik tasvirlar yordamida markerlash, ro’yxat-menyu,
ro’yxat ko’rsatkich kabi imkoniyatlarni tanlashingiz mumkin (8 rasm). Stil
o`lch varaq
Hujjat №
imzo
sana
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur
yaratish
bet
Bajardi
Bozorova D.
16
Rahbar
Sariyev R.B.
tanlangandan so’ng OK tugmasini bosing va Frontpage ko’rsatilgan stilni darhol
ro’yxatga qo’llaydi.
8-rasm. List Properties muloqot oynasi.
Gorizontal chiziq o’rnatish uchun, kursorni chiziq o’rnatilishi kerak bo’lgan
joyga o’rnating, so’ngra Insert menyusidan Horizontal Line (Gorizontalnaya liniya)
punktini tanlang. Paydo bo’lgan chiziq Muharrir tomonidan yaratilgan oldingi
gorizontal chiziq parametrlariga ega bo’ladi. Sahifada chiziqlar istalgan o’lchamlarda
va formatlarda qo’llanilishi mumkin. Shuningdek, gorizontal chiziqlar jadval
yacheykasi ichida joylashishi ham mumkin va ushbu yacheyka formatiga mos keladi.
Oldin yaratilgan chiziqni o’zgartirish uchun sichqoncha o’ng tugmasini bosing
va kontekst menyudan Horizontal Line Properties punktini tanlang. 9 rasmda
ko’rsatilgan Horizontal Line Properties muloqot oynasi paydo bo’ladi.
9-rasm. Horizontal Line Properties muloqot oynasi.
o`lch varaq
Hujjat №
imzo
sana
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur
yaratish
bet
Bajardi
Bozorova D.
17
Rahbar
Sariyev R.B.
Width (kengligi) bo’limida chiziqning uzunligini piksellarda yoki brauzer
oynasiga nisbatan foizlarda ko’rsatishingiz mumkin. So’ngra Height (balandligi)
bo’limiga chiziqning kengligini kiriting. Alignment (tekislanish) bo’limida siz
chiziqni chap yoki o’ng yoki markaz bo’yicha joylashtirishingiz mumkin, buning
uchun pereklyuchatelni Left, Bight yoki Center holatida o’rnating. Color (rangi)
ochiladigan ro’yxatidan chiziq uchun rang tanlashingiz mumkin.
Oldin aytib o’tilgandek, dekoratciya sizning Web-sahifalaringizga professional
ko’rinish berishning oddiy usulidir, lekin buning uchun grafik dizayn bo’yicha usta
bo’lish shart emas. Biz saytga dekoratciyani qo’llashni bilamiz, endi esa alohida
sahifaga dekoratciya qo’llashni ko’rib chiqamiz. Aytaylik, siz Yo’lboshchida turib,
o’zingizga yoqqan dekoratciyani tanladingiz, u podlojka sifatida qandaydir maxsus
tasvirni ishlatadi. Lekin, Muharrirda sahifalarni ko’rib chiqib, bunday tasvir aniq bir
sahifaning tarkibiga mos kelishini ko’rdingiz. Bunday holda siz dekoratciyaning
boshqa elementlariga ziyon etkazmasdan podlojkani almashtirishingiz mumkin.
Shunday qilib, Choose Theme (mavzuni tanlash) oynasini ochish uchun
Format menyusidan Theme punktini tanlang. Oyna ushbu sayt uchun ishlatilgan
dekoratciyalar orasidan keraklisini tanlash yoki yangisini yaratish imkonini beradi.
Esda tuting, siz tomoningizdan kiritilayotgan o’zgartirishlar, ayni vaqtda Muharrirda
ochilgan sahifaga ta`sir qiladi.
Siz bilasizki, sahifada katta hajmdagi grafik tasvirlarning bo’lishi
sahifalaringiz foydalanuvchilariga unchalik yoqmaydi. Auto Thumbnails (miniatura)
buyrug’idan foydalanib, Frontpage ni qandaydir tasvirning kichraytirilgan nusxasini
avtomatik tarzda yaratishga va uni sahifaga joylashtirishag majbur qilasiz, bunda
ushbu nusxaga gipermurojaat o’rnatilgan bo’ladi va u orqali originalga etishish
mumkin. Shunday qilib, foydalanuvchi sizning sahifangizni tomosha qilayotganda, u
tasvirning kichraytirilgan nusxasini ko’radi, ushbu tasvir aloqa kanallari bo’yicha tez
beriladi.
Oldindan ko’rish uchun miniatyura yaratishda, kichraytirilgan varianti
yaratilishi kerak bo’lgan rasmni belgilang va Tools (uskunalar) menyusidan Auto
Thumbnails punktini yoki + tugmalar birlashmasini bosing. Frontpage
o`lch varaq
Hujjat №
imzo
sana
“FrontPage” web-muharriri bo’yicha o’rgatuvchi dastur
yaratish
bet
Bajardi
Bozorova D.
18
Rahbar
Sariyev R.B.
avtomatik tarzda ushbu tasvirning kichraytirilgan nusxasini yaratadi va uni sahifaga
joylashtiradi, shuningdek, nusxadan originalga gipermurojaat o’rnatilgan bo’ladi.
Kichraytirilgan tasvirni Options oynasida sozlash mumkin. Miniatyurani yaratish
haqida ko’rsatma berishingiz bilan, kichraytirilgan tasvir kompyuter xotirasida
yaratiladi va sahifani xotirada saqlayotgan paytda, sizga miniatyurani ham xotirada
saqlash taklif qilinadi.[2]
Dostları ilə paylaş: |