Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senatini shakllantirish tartibi

1-jadval. Deputatlikka nomzodlarning partiyaga mansubligi

№	Siyosiy partiyalar va saylovchilarning mustaqil tashabbuskor guruhlari	Ro`yxatga olingan deputatlikka nomzodlarning soni	Umumiy dep. nomzodlar soniga foizlardagi nisbati
1.	O`zbekiston Xalq Demokratik partiyasi	118	22,8
2.	O`zbekiston «Adolat» sotsial-demokratik partiyasi	74	14,3
3.	O`zbekiston Milliy tiklanish demokratik partiyasi	61	11,8
4.	O`zbekiston Fidokorlar milliy demokratik partiyasi	89	17,2
5.	O`zbekiston Liberal-Demokratik partiyasi	119	23
6.	Saylovchilarning mustaqil tashabbuskor guruhlari	56	10,8
	Jami	517	100

Yuqoridan ko`rinib turibdiki, siyosiy partiyalardan ko`rsatilgan nomzodlar barcha deputatlikka nomzodlarning 89,2 % ini tashkil qiladi.
2004 yil 26 dekabr va 2005 yil 9 yanvarda takroriy ovoz berish natijalariga ko`ra, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qonunchilik palatasining barcha 120 deputati saylandi va ro`yxatga olindi. Saylovda 489 deputatlikka nomzod, shu jumladan siyosiy partiyalardan 435 va saylovchilarning tashabbuskor guruhlardan mustaqil nomzodlar 56 kishi ishtirok etdi. 2004 yil 26 dekabrdagi asosiy saylovda 12197159 (85,1%) saylovchi, joriy yil 9 yanvarida esa 5400000 dan ortik, kishi yoki takroriy ovoz berishda ishtirok etish xuquqiga ega saylovchilarning qariyb 80% ishtirok etdi.
Qonunchilik palatasiga nomzod qo`yilgan xotin —qizlar jami 159 kishi kuchli intiluvchanlik va yuksak professionalizmni namoyish etdi, siyosiy yetuklik, aql zakovat raqiblaridan qolishmadi. Natijada qonunchilik palatasiga saylangan deputatlarning qariyb 18 % ni xotin —qizlar tashkil etdi, bu esa 1999 yilda Oliy Majlisga bo`lgan saylovlaridagidan ikki yarim baravar ko`pdir.
Tashabbuskor guruxlardan ko`rsatilgan 56 nomzoddan 14 kishi deputatlikka saylandi, qonunchilik palatasiga saylangan deputatlar orasidan ular 11,6%ni tashkil etdi.
Saylangan deputatlar orasida 18,3% —yuristlar, 21,7% —iqtisodchilar. Deputatlarning 10% sanoat, qurilish, transport va aloqa soxasi vakillari, 7,5% qishloq xo`jaligi vakillari, 12,5% tadbirkorlar, 20% ta'lim, fan, madaniyat va sog`liqni saqlash xodimlari, 16% nodavlat notijorat tashkilotlar vakillari.
Bu o`zgarishlar eng avvalo Qonunchilik palatasining doimiy, professional asosida ish olib borishidir. Bu palataga a'zo bo`lish uchun asosiy da'vogarlar sifatida siyosiy partiyalar va saylovchilarning tashabbus guruhlari maydoniga chiqadi», - deb ko`rsatadi I.A.Karimov.
Bu palataga saylangan deputat siyosiy jarayonda faol ishtirok etib, professional nuqtai-nazardan mana shu qonun chiqaruvchilik, qonun yaratuvchilik va qonun ijod qilish ishigi mukammal yetarli tayyorgarlikka ega bo`lgan shaxslar bo`lishi lozim.
Yuqori-Senatorlar palatasi esa territorial subyektlar - Qoraqalpog`iston Respublikasi, Toshkent shahri va viloyatlarning har biridan 6-tadan, hamda Prezidentning o`zi tomonidan tayinlanadigan o`n olti nafar el-yurt obro`-e'tiborini qozongan, ko`zga ko`ringan kishilardan tarkib topadi.
Prezident I.A.Karimovning Sessiyada so`zlagan nutqida ko`rsatilganidek, «yuqori palata a'zolari joylardagi vaziyatdan yaxshi xabardor, ....ularni saylangan kengashlar bilan uzviy aloqa bog`lib turuvchi», ko`proq minnatdorlar manfaatlarini ifoda etadigan va himoya qiladigan deputatlardan iborat bo`ladi. «Senat qo`yi palata bilan birgalikda bevosita qonun yaratish ishi bilan shug`ullanmasligi lozim», balki unga saylangan har bir Senator Qonunchilik palatasi ishlab chiqqan va taqdim etgan qonunlarni ma'qullashi yoki rad qilish orqali, ham o`z mintaqasi manfaatlarini hisobga olgan holda, hamda butun mamlakatimiz - O`zbekiston taraqqiyoti manfaatlarini hisobga olgan holda qonunlarni yaratishda ishtirok etadi.
O`zbekiston Parlamentidagi Qonunchilik palatasi va Senat o`rtasidagi oqilona muvozanat ana shunday konstitutsiyaviy-huquqiy nazariy, hamda huquq amaliyoti asosiga tayanadi. Bu esa bozor iqtisodiyotiga o`tish, erkinlashtirilgan «Ochiq demokratik jamiyat» qurishning birinchi konstitutsiyaviy huquqiy asosi va kafolati bo`lib xizmat qiladi.

1^[34] Ushbu ma'lumotlar Markaziy Saylov Komissiyasining www. elections.uz rasmiy saytidan olingan.

Aim.uz