Oliy matematika, statistika va ekonometrika

1.1-rasm.
Eng sotiluvchan pechenye MINITAB grafigi 
Manba: 
www.girscouts.org
. 
 
 
 
1.2-misol.“Ko’z diqqati ko’nikmalarini yaxshilash uchun video o’yinlarini o’ynash kerakmi?”
(Nul gipotezani qo’llab-quvvatlash uchun maqolalar to’plami, 2009 yil, 6 j., №1) 
Griffin universiteti (Avstraliya) 
misolchilari video o’yinchilari video o’yinchilari bo’lmaganlarga nisbatan ko’z diqqati ko’nikmalari ustunlikka ega 
ekanligini aniqlash yuzasidan misol o’tkazdi. Tanlanmadagi 65ta erkak psixolog talabalardan har biri video o’yinchisi 
yoki o’yinchi emas sifatida tasniflandi. Keyinchalik, har ikki guruh “Diqqat yonib-o’chmoqda”, “Ko’rish maydoni” va 
“Ko’rlik takrori” kabi sinovlarni o’z ichiga olgan bir qator diqqat ko’z masalariga duchor bo’ldi. “Diqqat yonib-
o’chmoqda”dan tashqari, ikki guruh samaradorligida hech qanday farq aniqlanmadi.
Ushbu tahlil asosida, misolchilar “Ko’z diqqati modifikatsiyasida video o’yinlarining roli cheklangan» degan 
xulosa qilishdi. Shunga ko’ra, ushbu xulosaga kelish uchun analitik statistika qo’llanildi. 
1.3-misol.“Yurak xastaligi bilan kasalxonaga yotqizilgan bemorlar uchun hayvon-terapiyasi”
(Amerika kardiologlar uyushmasi konferentsiyasi, noyabr 2005 yil) 
Keti Koul boshchiligidagi UCLA tibbiyot markazi va hamshiralar maktabining bir jamoasi hayvon-terapiyasi 
yurak xastaligiga chalingan bemorlarda fiziologik reaktsiyalarini yaxshilashi mumkin yoki mumkin emasligini baholash 
uchun misol o’tkazdi. Koul va uning hamkasblari 76 ta yurak xastaligiga chalingan bemorlarni tasodifiy uch guruhga 
bo’lgan holda tekshirib ko’rdi va o’rgandi: birinchi guruhning har bir bemoriga ko’ngilli xodim o’rgatilgan it 
hamrohligida tashrif buyurdi; ikkinchi guruhning har bir bemoriga faqat ko’ngilli xodim tashrif buyurdi va uchinchi 
guruhiga esa hech kim tashrif buyurmadi. Misolchilarning tashriflardan oldin va keyinbemorlarning fiziologik 
reaktsiyalarini (bezovtalik, ruhiy zarba va qon bosimi darajasi) o’lchashdi. Ma’lumotlar tahlili shuni ko’rsatdiki, hayvon-
terapiyasi bilan bo’lgan bemorlarda bezovtalik, qattiq hayajon va qon bosimi darajasi ancha yuqori bo’lgan. Shunday 
qilib, misolchilar “hayvon-terapiyasi yurak xastaligi bilan yotqizilgan bemorlar uchun samarali davolash usuli bo’lish 
salohiyatiga ega” degan xulosaga kelishdi. Mazkur 2-misol analitik statistikadan foydalanish namunasidir. Tibbiy 
misolchilar, hayvon-terapiyasi yurak xastaligiga chalingan barcha bemorlar uchun samarali degan xulosa chiqarish uchun 
76 ta bemorlar to’g’risidagi ma’lumotlardan foydalandi. 

---

98 
Ushbu misollar uchta hayotiy misolda statistikadan foydalanilganligidan dalolat beradi. Shunga e’tibor beringki, 
harbiriyoxud ma’lumotlar to’plamini tasvirlash (1.1-misol) yoxud ma’lumotlar to’plami to’g’risida xulosa olish (1.2 va 
1.3-misollar) maqsadlari uchun ma’lumotlari tahlilini o’z ichiga qamrab oladi.