Oliy matematika, statistika va ekonometrika

5.Mehnat bozorini statistik ko’rsatkichlari tizimi
Ro’yxatdagi aholi soniga qo’shilmaydilar, korxona va tashkilot ro’yxatida turmaydiganlar, o’rindoshlar, ishga jalb 
qilinganlar.
Ishchilarning ro’yxatdagi soni 
 
rs
I
har kuniga quyidagicha aniqlanadi: 
kelma
kel
rs
I
I
I


, 
bu erda:
kel
I
- ishga kelganlar;
kelma
I
– ishga kelmaganlar. 
Statistikada mehnat resurslaridan foydalanish darajasini aniqlash maqsadida quyidagi ko’rsatkichlar tizimidan 
foydalaniladi: 
1. Iqtisodiy faol aholi koeffitsenti: 
A
IFA
K
ifa
100


IFA
– iqtisodiy faol aholi, 
A
- aholini o’rtacha soni. 
2. Mehnat resurslarining bandlik koeffitsenti: 
IFA
B
K
ah
b
100


bunda, 
ah
B
- band bo’lgan aholi soni. 
3. Iqtisodiy faol aholining yuklama koeffitsenti: 
IFA
INFA
K
yuk
100


bunda, 
INFA
– iqtisodiy nofaol aholi. 
4. Ishsizlik koeffitsenti: 
IFA
A
K
ishsiz
ishsiz
100


ishsiz
A
– ishsiz aholi soni. 
5. Ro’yxatdan o’tgan ishsizlar koeffitsenti: 
IFA
A
K
ishsiz
r
ishsiz
r
100
.
.


ishsiz
r
A
.
– ro’yxatdan o’tgan ishsizlar. 
6. Aholi tarkibining samaradorlik koeffitsenti: 


IFA
A
K
yoshgacha
samar
100
16




yoshgacha
A
16
– 16 yoshgacha bo’lgan aholi 
Mehnat bozorini tahlil qilishning statistik ko’rsatkichlar tizimi, qo’yilgan maqsadga ko’ra, bir qancha blok va 
guruhlardan tashkil topishi mumkin. Masalan, ishchi kuchining shakllanishi nuqtai nazaridan, mehnat yuklanishining 
quyidagi ko’rsatkichlari muhim ahamiyatga ega: mehnat o’rnini bosish 


BK
MO
`
, nafaqa yuklanishi 


NYUK
va 
umumiy mehnat yuklanishi koeffitsientlari 


UMYUK
. Ish bilan band xodimlarning amaldagi sonini mehnat 
unumdorligining o’rtacha darajasi va ishlab chiqarishning o’rtacha texnik darajasida ushbu ishlab chiqarish uchun zarur 
bo’lgan xodimlarning soni bilan taqqoslash orqali to’liq bo’lmagan ish bilan bandlikni hisob-kitob usulida aniqlash 
mumkin.