Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi jizzax davlat pedagogika universiteti

3. Ksenonning ishlatilishidan biri ionli harakatlantiruvchi vosita. NASAning Xenon lon Search mexanizmi yuqori tezlikda kichik miqdordagi xenon ionlarini (chuqurlikdagi Space 1 probasi uchun 146000 km/soat) yong'inga olib keladi. Drayv kosmik kemalar chuqur kosmik missiyalarda harakatlantirishi mumkin.

Neon (neo..., lot. Neon), Ne — Mendeleyev davriy sistemasining 0 guruh elementi, inert gazlarga mansub. Tar-tib raqami 10, atom massasi 20,179. 1 m³ havoda16 sm³ ga yaqin Neon boʻladi. Uchta barqa-ror izotopi; 20Ne(90,92%), 2lNe (0,257%), 22Ne (8,82%) bor. Sunʼiy yoʻl bilan juda qisqa muddat (T’/2

Yer yuzidagi Geliyning asosiy qismini 4Ne tashkil etadi. 4He uran, toriy kabi radioaktiv elementlarning parchalanishidan hosil boʻladi. 3He juda oz miqdorda uchraydi. Tarkibida 2 g uran va 10 g toriy tutgan 1 t granit radioaktiv parchalanganda 1 mg Geliy ajralib chiqadi. Atmosferada vodorodning ogʻir izotopi tritiy (T) parchalanganda 3He hosil boʻladi. Geliy normal sharoitda bir atomli gaz. Zichligi 0,17846 g/l, qaynash temperaturasi — 268,9°. Geliy normal bosimda har qancha sovitilganda ham suyuq holatini saqlay oladigan yagona modda. Geliy 2,5 MPa bosim ostida kristallanadi. Issiqlik oʻtkazuvchanligi 0,1437 Vt/(m. K.). Geliy atomining radiusi 0,85 dan 1,33 Ye gacha. 20° da 1 l suvda 8,61 {\displaystyle sm^{3}}{\displaystyle sm^{3}}/l, etanodda 3 {\displaystyle sm^{3}}{\displaystyle sm^{3}}/l Geliy eriydi. 4He izotoplaridan iborat suyuq Geliyning ajoyib xossalari bor. U tarkibida Geliy boʻlgan tabiiy gazlardan olinadi. Geliyning inertlik xossasidan metallarni qirqishda, payvandlash va oziq-ovqat mahsulotlarini konservalashda foydalaniladi. Geliyning yonmasligi va zichligining kichikligi stratostatlarni toʻldirishda qoʻl keladi. Geliy yuqori issiqlik oʻtkazuvchanligi, kimyoviy inertligi, yadro reaksiyasidagi neytronlar bilan deyarli reaksiyaga kirishmasligi tufayli atom reaktorlarini sovitishda qoʻllaniladi. Suyuq holdagi Geliy yer yuzidagi eng sovuq suyuqlikdir, u turli ilmiy tekshirishlarda sovutkich sifatida ishlatiladi.