Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
NAMANGAN MUHANDISLIK-QURILISH INSTITUTI

"TASDIQLAYMAN" Namangan muhandislik – qurilish instituti O‘quv ishlari bo‘yicha prorektori _________ Q.Inoyatov 2023 yil «___» ______________

INTELEKTUAL AXBOROT TIZIMLARI FAN
SILLABUSI

Bilim sohasi:	600000	–Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
Ta’lim sohasi:	6100000	–Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
Mutaxassisligi:	60610200	– Kompyutеr tizimlari va ularning dasturiy ta’minoti (tarmoqlar va sohalar bo‘yicha)

Namangan - 2023 y.

INTELEKTUAL AXBOROT TIZIMLARI FAN SILLABUSI SANOATNI AXBOROTLASHTIRISH FAKULTETI 60610200- AXBOROT TIZIMLARI VA TEXNOLOGIYALARI

AXBOROT TIZIMLARI VA TEXNOLOGIYALARI

Fan nomi:	Intelektual axborot tizimlari
Fan turi:	Tanlov
Fan kodi:	IAT3705
Bosqich:	3
Semestr:	6
Ta’lim shakli:	Kundizgi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:	120
Ma’ruza	30
Amaliy mashg‘ulotlar	30
Laboratoriya mashg‘ulotlari	-
Seminar	-
Mustaqil ta’lim	60
Kridit miqdori:	4
Baholash shakli:	Imtihon
Fan tili:	O‘zbek

Fan maqsadi (FM)
FM1	Fanning maqsadi – talabalarni intelektual axborot tizimlari va texnologiyalarining asosiy yo’nalish va vazifalari, soxaga tegishli bilimlarni mukammal o’rgatish maqsad qilingan.

Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang’ich bilimlar
1.	Ma’lumotlar bazasini boshqarish va dasturlash texnologiyalari.(MBBDT1309)
2.	Axborotlarda ishlov berishning matemaik asoslari va algoritmlari.(AIBMAA2508)

Ta’lim natijalari (TN)
	Bilim jixatidan:
TN1	Intelektual axborot tizimlari haqida ummumiy ma’lumotlarga ega bo‘lish.
TN2	Ijodiy jarayonlarni simulyatsiya qiluvchi axborot tizimlari haqida bilimga ega bo‘lishi.
TN3	Axborot tizimlari uchun intellektual interfeys tizimlari haqida bilimga eha bo‘ishi.
TN4	Intellektual axborot qidirish tizimlari bo‘yicha tushunchalrga ega bo‘lishi.
TN5	Bkspert tizimlar haqida bilimlarga ega bo‘lishi.
TN6	Bilimlarning axborot modellari, mantiqiy-lingvistik va funksional semantik tarmoqlarini bilishi.
TN7	Semantik to'r ma'lumotlarni integratsiyalashgan tasvirlash, ma'lumotlar turlari toifalari, toifalar xususiyatlari va ma'lumotlar va toifalar bo'yicha operatsiyalarni amalga oshirish sifatida haqida bilimlarga ega bo‘lishi.
TN8	Axborot tizimlarining ma'lumotlar bazalarida bilimlarni aks ettirish usullari haqida bilimga ega bo‘lishi.
TN9	Bilim muhandisligi usullari haqida bilimga ega bo‘lishi.
	Ko ‘nikmalar jixatidan:
TN10	Intellektual axborot tizimlarini ishlab chiqish ko‘nikmalariga ega bo ‘lishi.
TN11	Expert tizimlarda foydalanish ko‘nikmakartga ega bo ‘lishi.
TN12	Intelektual axborot tizimlari dasturiy ta'minotni amalga oshirish usullari va vositalaridan foydalanish bo'yicha amaliy ko'nikmalarga ega bo'lishi.

	Mashg‘ulotlar shakli: Amaliyot (A)
А1	Ko'p tabaqali semantik model yaratish.
A2	Ko'p tabaqali freymli modellar yaratish.
A3	Bilimlarni takdim etishda freymlardan foydalanish.
A4	To'g'ri zanjirli maxsuliy model yaratish.
A5	Teskari zanjirli maxsuliy model yaratish.
A6	Bayes teoremasini to'la bo'lmagan bilimlarni ishlash uchun qo'llash.
A7	Ehtimollik nazariyasini qat’iy bilimlarni ishlash uchun qo'llash.
A8	Soxa tavsifi. Intellektual tizimlar uchun faktlar bazasi va qoidalarni ishlab chiqish.
A9	Bilimlarni taqdim etishda maxsuliy qoidalardan foydalanish.
A10	Fikrlashni to'g'ri zanjiri.
A11	Bilimlarni takdim etishda maxsuliy qoidalardan foydalanish.
A12	Fikrlashni teskari zanjiri.
A13	Intellektual tizimlarni loyixalashda Bayes nazariyasini qo'llash.
A14	Aniq bo'lmagan mantiqli intellektual tizimlarni loyixalashdaishonchlilik koeffisientini qo'llash.
A15	Intelektual o'zini o'rganadigan tizimlarni yaratish .

Mashg‘ulotlar shakli: mustaqil ta’lim (MT)		60 soat
	Obyektlarni klassifikasiya kilish uchun semantik tarmoqlarni qo'llash.	10 soat
	Ishlab chiqarish ABTlarida freym modellarini qo'llash.	10 soat
	Bashorat qilish masalalarida freym modellarini qo'llash.	10 soat
	Texnik tizimni diagnostika qilishda maxsuliy qoidalarni qo'llash.	10 soat
	Byudjetni rejalash masalasida maxsuliy tizimlarni qo'llash.	10 soat
	Moliyaviy masalalarni rejalashda maxsuliy tizimlarni qo'llash.	5 soat
	Medisina masalalarida mantiqiy modellarni qo'llash.	5 soat

Asosiy adabiyotlar
1.	Гаврилов А.В. Системы искусственного интеллекта. Ч.1. - Учебное пособие, Новосибирск: НГТУ, 2000.
2.	Лабораторный практикум по нейронным сетям. Ч.1. - Методическое пособие. / Гаврилов А.В., НГТУ, 1999. 18. Дюк В., Самойленко А. Data Mining. Учебный курс. – С-Пб: «Питер», 2001.
3.	Хачатурова Е.М., Каримова В.А. Методические указания к практическим и лабораторным работам по курсу «Интеллектуальные системы». ТУИТ, 2008, 29 с.
4.	Круглов В.В., Борисов В.В.. Искусственные нейронные сети. Теория и практика. - М.: Горячая линия-Телеком, 2001.
5.	Бекмурадов Қ.А., Нишонов А.Х., Мамарауфов О.А. Интеллектуал тизимлар: маърузалар матни. Самарқанд. СамДУ нашриёти. 2012. 157 б.
6.	Бекмурадов К.А., Ишанкулов А., Ганиева Н. Методическое указания к практическим занятиям по курсу «Интеллектуальных систем». Самарканд. 2009.
7.	Бекмурадов К.А., Мамарауфов О.А., Ганиева Н., Муртазаева У. Методическое указания к практическим и лабораторным занятиям по курсу «Интеллектуальных систем». Самраканд. 2013.
Tavsiya qilinadigan qo‘shimcha adabiyotlar
	Корнеев В.В., Гарев А.Ф. и др. Базы данных. Интеллектуальная обработка информации. – М.: «Нолидж», 2000.
	Гаврилова Т.А., Хорошевский В.Ф. Базы знаний интеллектуальных систем. – С-Пб: Питер, 2001.Джексон П. Введение в экспертные системы. - М.: «Вильямс», 2001.
	Ходиев Б.Ю. и др. Введение в базы данных и знаний. Ташкент. Изд.ТГЭУ. 2003. – 133 с.
	Зaйнутдинова M.Б. Интеллектуал тизимлар. Электрон масофавий таълим курси. http://etuit.uz/dl/course/view.php?id=552