Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-qurilishi instituti iqtisodiyot va boshqaruv fakulteti shaxarsozlik va kommunal infratzulmani boshqarish kafedrasi
Qurilish yuklarini ortish va tushirish
Yüklə 230,28 Kb.
|
|
3.
Qurilish yuklarini ortish va tushirish Qurilish yuklarini obhektga ko’chirishda jo’natiladigan yerda ularni ortish va kelgan yerda ularni tushirish ehtiyji bo’ladi. Bu operatsiyalar to’liq mexanizatsiyalashtirilgan bo’lib, bu ishlarni bajarishda umumqurilish va maxsus mashinalar va mexanizmlar qo’llaniladi. Bu mexanizmlar mustaqil ishlashi mumkin yki transport vositalarini konstruktiv qismining bo’lagi bulishi mumkin. Birinchi guruhga maxsus ortuvchi – tushiruvchi va odatdagi montaj kranlari, tsiklik va uzluksiz ishlovchi yuk ortuvchilar, ko’chuvchi lentali konveyrlar, mexanik bellar, pnevmatik yuk to’shiruvchilar va boshqalar kiradi. Ikkinchi guruhga avtomobilg’- samosvallar, o’zi yuk tushiruvchi platformali transport vositalari va avtonom yuk tushiruvchi vositalar va boshqalar kiradi. Qurilishda kichik o’lchamdagi donabay material va mahsulotlarni paket va konteynerda tashish keng qo’llanilmoqda. Paket – maxsus poddonga joylashtirilgan yuk to’pi. Paketlar shunday shakllantirilgan bo’lishi kerakki, uni ko’chirish bosqichlarida shakli o’zgarmasin. Konteyner – ko’p marta qo’llaniladigan inventarg’ qurilma yki idish. Universal konteynerlar ypiq, ortish va tushirishni tahminlaydigan moslamalar bilan jihozlangan turli kategoriyali yuklarni tashishga mo’ljallangan. Maxsus konteynerlar konstruktsiyasi mahlum aniq turdagi yuklarni– rulonli materiallar, pardozlash plitkalari, linoleum, bino sektsiyasi uchun elektromontaj armaturasi va boshqalarni tashish uchun yaratiladi. 4. Material elementlarini joylashtirish Qurilish maydoniga keltirilgan material elementlar vaqtinchalik asrashga − zaxira yaratishga mo’ljallangan obhekt qoshidagi omborlarda joylashtiriladi. Ishlab chiqarishga taalluqli zahirani ikki asosiy turi bory – joriy va ehtiyt tariqasidagi. Biri-biriga bog’liq ikki tahminot orasida yetkazilgan material resurslar joriy zaxirani tashkil etadi. Ideal holatda joriy zaxira ishlab chiqarishni uzluksizligini tahminlash uchun yetarli bo’lishi kerak. Ammo, material va konstruktsiyalarni yetkazishdagi bo’lishi mumkin bo’lgan o’zilishlarni ehtiborga olgan holda va joriy zahirani bir maromda to’lmasligini kompensatsiya qilish uchun ehtiyt tariqasidagi zaxira yaratiladi. Odatda, ombordagi yig’ma konstruktsiyalarning minimal zaxirasi 5 ish kuniga yetarli qilib qabul qilinadi. Ishlab chiqarishga taaluqli zaxira darajasi qabul qilingan ishni tashkil etishga − montaj ―transport vositalaridan‖mi yki ombordanmi, obhektni markaziy tahminot bazalaridan uzoqligi, transport turi va boshqa faktorlarga (omillar) bog’liq. Konstruktsiya va material zaxirasi miqdori ko’p bo’lgan omborlar mavjudligi, bir tomondan ishlab chiqarishni uzluksiz tahminlasa, ikkinchi tomondan qurilishga bo’lgan investitsiyalarni ―muzlashiga‖ yahni qurilishni qimmatlashuviga olib keladi. SHuning uchun bosh pudratchi obhekt qoshidagi omborlarni ma’qul hajmlarini topishi 22
Yopiq omborlar qimmatbaho yki ochiq havoda buziladigan materiallar – tsement, ohak, gips, fanera, mixlar va boshqalarni asrashga mo’ljallangan. Ular yer ostida va yer ustida, bir qavatli va ko’pqavatli, isitiladigan va isitilmaydigan bo’lishi mumkin. Ayvonlar – yarim ypiq omborlar harorat o’zgarishi va havoni namligidan o’z xususiyatlarini o’zgartirmaydigan materiallarni, ammo quysh nuri va atmosfera yg’inlaridan himoyalanishi kerak bo’lgan – yg’och mahsulotlari, asbestotsement, ruberoid, va boshqa tusuvchi va pardozlovchi materiallarni asrash uchun quriladi . Ochiq omborlar atmosfera tahsiridan himoya talab qilmaydigan materiallar − g’isht, beton va temirbeton elementlar, keramik quvurlar va boshqa materiallarni asrash uchun mo’ljallangan. Odatda omborlar, obhektda xizmat qilaytgan montaj kranining harakat zonasida joylashtiriladi. Bu asosan bush vaqtda yki montaj bo’lmaytgan smenada obhektga kelaytgan yuklarni tushirish imkonini beradi. Montaj jaraynlarida ortish-tushirish ishlari uchun yengil o’ziyurar kranlarni ishlatish ma’quldir. Ochiq omborlarni bir qismi, jumladan konstruktsiyalarni yiriklashtirib yig’ish maydonida maxsus kranlar – gusenitsali va pnevmog’ildirakli , chorpoyali va minorali kran-yukortgichlar bilan xizmat ko’rsatilishi mumkin. Bu mexanizmlardan yiriklashtirilgan konstruktsiyalarni o’rnatiladigan yki montaj qilinadigan joyga yetkazishlan oldin transport vositalariga ortish uchun foydalaniladi. Odatda, omborda og’ir yuklar kranga yaqin masofaga joylashtiriladi, yengil yuklar o’zoqroq , chunki ular kranni katta qo’lochida ham ko’tarilishi mumkin Joylashtirish maydonlari yg’in va muzdan erigan suvlarni oqishini tahminlash uchun tekis , 2...5% oraligidagi nishablik bilan bo’lishi kerak. Suvni yaxshi o’tkazmaydigan gruntlarda tekislash bilan birga 5...10 sm li shebeng’ va qum qatlami hosil qilinadi.Kerak bo’lgan holatda yuza zichlanadi. Har bir konstruktsiya va yig’ma mahsulotlar turlari uchun alohida taxlash joylari ajratiladi. Ular bir-biridan kengligi 1 m dan kam bo’lmagan yo’lkalar bilan ajratiladi. Har turli material uchun joylashtirishning o’zini qoidalari bor. G’isht sorti, markasi va yuzasini rangiga qarab taxlanadi. Betartib olib kelingan g’isht balandligi 1.6 m uzaro bog’langan shtabel shaklida, noto’liq kavakli g’ishtlar esa bushlig’i pastga qaratilgan holda taxlanadi. G’isht joylashtirilgan paket yki poddonlar omborda bir-ikki yarus qilib taxlanishi mumkin. Yig’ma temirbeton konstruktsiyalar inventarg’ taglik va qistirmalar ustiga taxlanadi, ularni urnatish joylari yig’ma elementlarda chizilgan chiziqlarga mos kelishi kerak. Elementlar shtabel qilib taxlanganda ular orasidagi qistirmalar bir- biriga nisbatan vertikal bo’lishi kerak.Taglik va qistirmalar odatda tomonlarining o’lchovlari 6...8 sm bo’lgan kvadrat yuzali bo’ladi. O’lchovlar shunday tanlanishi kerakkim yuqorida joylashgan yig’ma elementlar pastdagi montaj ilintirish halqasiga yki pastdagi elementlarni chiqib turuvchi qismlariga tayanmasligi kerak (3.4-rasm). Joylashtirish usullari 3.1-jadvalda keltirilgan Yüklə 230,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|