Odam tashqi muhitdagi turli-tuman narsa
va hodisalarni idrok qilar
ekan, hech vaqt bu narsalarga batamom befarq bo‘lmaydi. Odamning
aks ettirish jarayoni doimo faol xarakterga egadir. Aks ettirish jarayoni
quyidagilarni qamrab oladi:
a) shaxsning ehtiyojni qondirish imkoniyatiga egaligini;
b) qondirishga yordam beradigan yoki qarshilik ko‘rsatadigan ob’ektlarga
sub’ekt sifatida
qatnashishi
;
v) uni harakat qildiruvchi bilimga intiltiruvchi munosabatlar va hokazo.
Chunki odam atrofidagi har turli narsalarni idrok qilib aks ettirar
ekan, bu narsalarga nisbatan ma’lum munosabatda bo‘ladi. Masalan,
bizga ayrim narsalar yoqsa, ya’ni kayfiyatimizni ko‘tarib yuborsa, boshqa
bir narsalar yoqmaydi va kayfiyatimizni buzib, dilimizni xira qiladi. Ba’zi
bir ovqatni odam juda ham yoqtiradi, boshqa bir ovqatni esa mutlaqo
ko‘rgisi kelmaydi yoki ayrim odamlar bizga xush keladi yoki boshqa bir
odamlar esa noxush keladi. Umuman
odam atrofidagi hamma
narsalarga nisbatan munosabatda bo‘ladi va uning munosabatlari ha
m
aks ettiriladi.
Kishilar idrok qilayotgan, ko‘rayotgan, eshitayotgan, bajarayotgan,
o‘ylayotgan, orzu qiladigan narsalarga befarq bo‘lmaydilar. Bir xil
predmetlar, shaxslar, xarakterlar, voqealar bizni quvontiradi, boshqalari
xafa
qiladi yana
boshqalari g‘azab, nafratimizni uyg‘otadi. Biz xavf ostida
qolganimizda qo‘rquvni his qilamiz, dushman ustidan g‘alaba qozonish
yoki qiyinchilikni engish zavq uyg‘otadi.
H