ning talaffuziga va yozilishiga e’tibor bering. Qavs ichidagi so‘zlardan to‘g‘risini tanlang. * * * Tarix darsida o‘qituvchi bir o‘quvchiga (sovol, savol) berdi:
– Fransiya – Prussiya urushi haqida nima bilasan?
O‘quvchi o‘rnidan turdi, lekin undan sado chiqmadi.
– Nega gapirmayapsan?
– Dadam (urush, urish), janjalga aralashma, deganlar.
* * * Botanika darsida ustoz so‘rayapti:
– Aytgin-chi, Ali, olmani daraxtdan qachon uzamiz?
Bola javob berdi:
– Bog‘bon uxlaganida va iti (bog‘lik, bog‘liq) bo‘lganida!..
Aytilgani kabi yoziladigan tovush almashishi hodisalari.
–
k tovushi bilan tugagan so‘zlarga egalik qo‘shimcha-
si qo‘shilganda so‘z oxiridagi
k tovushi
g ga aylanadi:
tirgak + -
i →
tirgagi ;
–
q tovushi bilan tugagan so‘zlarga egalik qo‘shimcha-
si qo‘shilganda so‘z oxiridagi
q tovushi
g‘ ga aylanadi:
tomoq + -
i →
tomog‘i .
Ammo ba’zi so‘zlar bu qoidaga bo‘ysunmaydi, ya’ni o‘zga-
rishga uchramaydi:
idrok, ishtirok, axloq, ravnaq, huquq, itti- foq va hokazo.
–
ga , - gach , - gan , - gina kabi
g tovushi bilan boshlanuv chi
qo‘shimchalar uch xil aytiladi va yoziladi:
yurakkinam, oqqan, quloqqa, bug‘ga. Eslatma: b va
m tovushlaridan oldin kelgan
n tovushi
m shak-
lida aytilsa ham,
n yoziladi:
shamba-shanba, ko‘rimmas-ko‘rin- mas .
http://eduportal.uz
