O’quv jarayonida texnologiyalarning asosiy yo’nalishlari va uni tadbiq qilish

Yo`l boshlovchida arxiv ochish va tuzish
Zip dasturini qulayliklaridan biri shundan iboratki, dastur operatsion sistemaga o`rnatilayotganda yaxshi o`rnashadi, bu uni samarali qo`llash imkonini beradi, masalan, Yo`l boshlovchi bilan ishlaganda. Yo`l boshlovchida arxiv ochishni ko`rib chiqamiz: Windows Yo`l boshlovchisini ishga tushiring: oynani chap tomonidan Zip - arxiv saqlanayotgan jildni oching, oynani o`ng tomonida sichqonni o`ng tugmasini arxiv fayl belgisinn kursatib bossangiz, kontekstli menyu ochiladi:
Extract to - ga ochish - bu buyruq arxivlarni erkin jildlarga joylashni nazarda tutadi. Belgilab bossangiz Zip dasturi ishga tushib, jild tanlash muloqot oynasi ochiladi. Dastur shu jilga arxivni ochishni taklif etadi.
Extract to folder - Jildga ochish - bu buyruq esa oldingisiga nisbatan ancha qulayroq bo`lib, so`rovsiz tartibda ma`lum jildga arxivni ochish imkoni beradi.
Winzip ni ro`yxatdan o`tgan yo`nalishiga zga foydalanuvchilar esa - O`zi ochiladigan arxiv tuzish buyrug’idan foydalanishlari ham mumkin. Uning yordamida tayyor Zip arxivi asosida o`zi ochiladigan arxiv tayyorlanadi.
Arxivlarni yo`l boshlovchida tuzishni ko`rib chiqamiz:
Windows Yo`l boshlovchisini ishga tushiring.
Oynani chap tomonidan arxivlash uchun saqlanayotgan fayllar bor jildni oching.
Oynani o`ng tomonida arxivlash kerak bo`lgan fayllar(jildlar)ni belgilab ajrating. Guruhli belgilab ajratish kerak bo`lsa tugmalaridan foydalanishingiz mumkin.
Kompyuter texnologiyalar rivojlanishi bilan ma’lumotlar xajmi kupayishi boshlangan. Shu sababli yoki kompyuter xotirasini kupaytirish yoki ma’lumotlar xajmini kamaytirish extiyoji paydo bulgan.
Arxivator dasturlar - bu kompyuterdagi ma’lumotlar xajmini uzgartirib maxsus fayllarga ularni joylashtiradigan dasturlar. Ular xajmni uzgartirish tezligi va sikish xolatlari bilan ajratiladi. Eng tanikli arxivator dasturlar bu ARJ, RAR va ZIP - UNZIP. Xajmi uzgargan ma’lumotlar saklovchi fayl - arxiv deb nomlanadi. Arxiv faylning nomi asosan 8 xarfdan iborat buladi. Uning turi esa asosan 3 xarfdan iborat bulib, ukaysi dasturda yaratilganligini kursadi. Masalan: kitob.arj yoki dastur.rar.
Arxiv fayldagi ma’lumotlarni kurish va ishga tushirish uchun biz shu arxivni arxivator dasturi yordamida ochishimiz zarur. Ammo shunday arxivator dasturlar xam mavjud, ular arxivlardagi ma’lumotlar bilan arxivni ochmasdan ishlash imkoniyatini yarata oladilar (ZIPMAGIC dasturi).
Birinchi bulib eng tanikli ARJ arxivator dasturi bilan tanishamiz. Ush bu arxivator bita fayldan iborat - ARJ.EXE . ARJ arxivatorni umumiy kurinishi:
ARJ komanda -rejim arxiv fayl nomi fayl nomi
Bu yerda arxiv fayl nomi - ma’lumotlar xajmi uzgartirilib joylanishi kerak bulgan arxiv faylgacha tulik yul yoki agar fayl shu papkada bulsa u xolda arxiv fayl nomi. Fayl nomi esa - xajmi uzgarishi kerak bulgan fayl yoki fayllar nomlari. Agar kursatilgan nomli arxiv fayl topilmasa, u xolda yangi arxiv fayl yaratiladi. Komanda va rejim - bu lotin xarflar, ular ma’nosi kuyidagi jadvalda kursatilgan:
Komandalar:
A - arxivlash (arxivga fayl nusxasini kushish).
YE -arxivdan tiklash
L -arxivdagi fayllar xakida ma’lumot kursatish
T -arxivni tekshirish
D - arxiv ichida uchirish
X -arxivdan tulik yul bilan tiklash
Rejimlar:
D - arxivga (nusxasini emas) kuchirib olish
JYO - xamma fayllarni arxivdan tiklash
R - katalog va podkataloglar bilan arxivlash.
N - fakat yangi fayllarni arxivga kushish
VV(xajm) - kup kismli arxiv yaratish
V - kup kismli arxivni tiklash
G parol - parol bilan arxivlash
U - fakat uzgarilgan fayllarni arxivlash
Buyruqlar satrida * va ? belgilar bilan foydalanishiz mumkin. Shunda * - bir nechta no’malum xarf va belgilar uchun, ? - esa bita no’malum xarf yoki belgi uchun kuyilishi mumkin.
Misol : ARJ A -R MYGAME.ARJ *.*
Shu katalogdagi barcha fayl va pakalarni MYGAME.ARJ arxivga kushish
Misol : ARJ E -R MYGAME.ARJ
Shu MYGAME.ARJ arxivdagi barcha fayl va pakalarni shu arxiv fayl papkaga ochib chikarish.
Endi boshka tanikli arxivator dasturi ZIP bilan tanishamiz. Ush bu arxivator ikkita fayldan iborat bulib ulardan biri ZIP - arxivlarni yaratadi, ikkinchisi esa UNZIP - arxiv fayllarni ochadi. ZIP arxivatorni umumiy kurinishi:
ZIP – rejim
UNZIP – rejim