O'quv qo'llanma

Sub Bytes
- algoritm da ja d v a l asosida baytlam i alm ashtiradi. y a ’ni S-blok 
akslantirishlarini am alga oshiradi;
- 
ShiftRows -
algoritm da berilgan ja d v a lg a k o ‘ra holat baytlarini siklik surish;
- 
MixColumns
- ustun elem entlarini aralashtiradi, y a ’ni algoritm da berilgan 
m atritsa b o ‘yicha akslantirishni am alga oshiradi;
- 
AddRoundKey -
raund kalitlarini qo‘shish. y a ’ni bloklar m os bitlarini 
XOR
am ali bilan q o ‘shish.
D eshifrlash 
jaray o n id a 
shifrlash 
jaray o n id ag i 
Sub 
Bytes, 
ShiftRows,
MixColumns
va 
AddRoundKey
funksiyalari o ‘rniga m os ravishda 
invSub Bytes,
invShiftRows, invMixColumns
va 
AddRoundKey
teskari alm ashtirish funksiyalari 
q o 'lla n ila d i (6.6-rasm ).
6.6-rasm . D eshifrlash jarayoni 
R o s siy a n in g
a x b o r o tn i 
s h ifr la sh
s ta n d a r ti. 
R osssiya 
Federasiyasida 
hisoblash 
m ashinalari, 
kom plekslari 
va tarm oqlarida 
axborotni 
kriptografik 
o ‘zgartirish algoritm lariga davlat standarti (G O ST 2814-89) jo riy etilgan. Bu
46

---

algoritm lar m axfiylik darajasi ixtiyoriy boMgan axborotni hech qanday cheklovsiz 
shifrlash im konini beradi. A lgoritm lar apparat va dasturiy usullarida am alga 
oshirilishi m um kin.
Standartda axborotni 
kriptografik o 'zg artirish n in g quyidagi algoritm lari 
m avjud:
- oddiy alm ashtirish;
- gam m alash;
- teskari bogManishli gam m alash;
- im itovstavka.
Bu algoritm lar uchun 8 ta 32 xonali ikkili so ‘zlarga ajratilgan 256 bit 
oMchamli kalitning ishlatilishi ham da dastlabki shifrlanuvchi ikkili ketm a- 
ketlikning 64 bitli bloklarga ajratilishi um um iy hisoblanadi.