O‘quv uslubiy majmua Jizzax politexnika instituti kengashining 2020 yil 20

 
2- amaliy mashg'ulot 
Mavzu; LOK -BO'YOQ MATERIALLARI ISHLAB CHIQARISHNING 
TEXNOLOGIK JARAYONLARI 
Bino va inshootlarni pardozlashda ishlatiladigan lok-bo‘yoqlar maxsus zavodlarda 
ishlab chiqariladi (6.1-rasm) va u qurilish ashyolarining chidamliligini oshirishda, 
tasviriy chiroy berishda, sanitariya-gigienasiga doir sharoit yaratishda, 
changlanish, ifloslanish, namlanishdan va tashki shovkindan saklashda katta 
ahamiyat kasb etadi. Pardozbob ashyolar kuyosh nurida o‘z jilosini, rangini 
yo‘qotmasligi, nam, kor va yomg‘ir ta'sirida ko‘chib ketmasligi kerak. Uzok 
muddatga chidamliligini ta'minlashda pardozbob lok-bo‘yoqlarni asos bilan 
mustahkam yopishish choralarini ko‘rish kerak. Bo‘yoq kompozitsiya ko‘p yoki 
bir tarkibli bo‘ladi. Asosga (yog‘och, beton, qorishma, tosh va h.k.) surtilgan 
bo‘yoq mustahkam yopishgan parda katlami sifatida qotadi. Bo‘yoqlar, asosan 
bog‘lovchi, erituvchi, pigment va kukun to‘ldirgichlardan tashqil topgan. 
Pardozbob lok-bo‘yoq turlari va rang hillari hozirgi kunda 350 dan oshib ketdi. 
Bo‘yoqlar, asosan bog‘lovchi, erituvchi, pigment va kukun to‘ldirgichlardan 

---

[Vvedite tekst] 147 tashqil topgan.Bo‘yoqlar kuyidagi guruhlarga bo‘linadi: moyli, 
emal, suv emulsiyasi va boshka elimli bo‘yoqlar, hamda silikat va tarkibli 
bo‘yoqlar. Badiiy bo‘yoqlar (moy, elim va b. asosida) alohida guruhni tashqil 
etiladi. Maxsus bo‘yoqlar (yorug‘lik tarkatuvchi, haroratni sezadigan va b.) ning 
ahamiyati oshib bormokda. Alkidlar olish texnologiyasi 
Ilgari kurganimizdek, alkid polimerlarini kup sonli dastlabki moddalardan 
olish mumkin, bu uz navbatida, texnologik jarayonni olib borish usulini tanlashga 
katta ta'sir kiladi. 
Modifitsirlash uchun ozod birasosli kislotalardan foydalanishda jarayon ikki 
asosiy 
boskichdan 
iborat 
buladi: 
polieterifikatsiya 
va 
belgilangan 
konsentratsiyadagi eritmani tayyorlash . Parchalanmagan usimlik moylari bilan 
modifitsirlashda yana bir boskich – usimlik moyi pereeterifikatsiyasi (kayta 
efirlanish) kushiladi. 
Polieterifikatsiya reaksiyasini ikki xil usulda utkazish mumkin: blok va 
azeotrop, Blok usulida jarayon erituvchisiz boradi va reaksion suvni xaydash 
yukori xaroratda reaksion massani intensiv aralashtirish xisobiga boradi. Azeotrop 
usulda polieterifikatsiya 2-3% ksilol ishtirokida olib boriladi. Ksilol suv bilan 
kaynash xarorati 95
o
S-li azeotrop aralashma xosil kiladi. SHunday kilib, reaksion 
suv ksilol bilan azeotrop aralashma kurinishida blok usulidan kura pastrok 
xaroratda massadan xaydab chikariladi. 
Rasm 2. Induksion kizdirgichli va ichki zmeevikli reaktor: 
1-induksion galtaklar; 2-kojux; 3-lopast aralashtiruvchi; 4-ichki zmeevik. 

---