O‘quv uslubiy majmua Jizzax politexnika instituti kengashining 2020 yil 20

Akril bo'yoqni turli shakllarda sotib olish mumkin
- quvurlar, bankalarda, 
plastik siqish idishlarida va kichik siyoh shishalarda. Bundan tashqari, turli xil 
qalinliklar, quvurlar, eng viskoz va eng ko'p yog'li bo'yoq bo'lganlar keladi. 
Foydalanadigan har qanday shakli, ayniqsa, katta bankalar va naychalar uchun 
bo'yoqning qurib qolmasligi uchun bo'yoqning to'g'ri yopilganligiga ishonch hosil 
qilish kerak. 
Akril bo'yoq suv va boshqa muhitlar bilan inceltilebilir va akvarel kabi 
ishlatiladi
. Biroq, agar siz juda ko'p suv ishlatayotgan bo'lsangiz, akril bo'yoq 
sizning bo'yoqdagi ranglar kamligini qoldirib, tarqalib ketadi. Juda suyuq muhitni 
talab qilsangiz, suyuq akrilni siyoh shaklida sinab ko'ring. Bundan tashqari 
siz 
shisha va siyish uchun
 maxsus 
vositalarni
 qo'shishingiz mumkin. Bu bo'yoqqa 
qo'shib qo'yish, uni yupqalashga yordam beradi. Siz bu vositadan ko'proq 
foydalanasiz, chunki u bo'yoq kabi bir xil plastik polimer bilan ishlab chiqariladi. 
Akril bo'yoq yog 'bo'yog'i kabi ko'p jihatdan ishlatilishi mumkin
. Akrillar 
yorqin ranglari bilan mashhur bo'lishiga qaramasdan, ranglarning aksariyati yog 
'bilan bir xil bo'ladi va yog' bo'yoqlaridan ajratib bo'lmaydigan tarzda ishlatilishi 
mumkin. 
Bundan 
tashqari 
, 
bo'yoqni 
qalinlash
 va 
sekinlashuv 
vaqtini 
kamaytiradigan 
vositalar ham mavjud, bunda bo'yoq
 yog'li bo'yoq bilan bir xil 
tarzda ishlov berilishi mumkin. 
 
6- Labaratoriya mashg'uloti Mavzu;
PIGMENTNING MAYDALIK 
DARAJASINI ANIQLASH. 
Pigmentlarni o'zaro aralashtirib , yangi rang hosil qilish uchun ularning bir - biriga 
nisbatan kimyoviy turg'unligini bilib olish shart . Pigmentlar tuyilish mayinligi ( 
maydaligi ) , yorug'likka chidam liligi , bo'yash va berkitish qobiliyatlari bilan 
xarakterlanadi . Tuyilish mayinligi . Bo'yalgan sirtlarning rangi bir tusli bo'lishi 
uchun pigmentlar zarralari 0.01-0,035 mm o`lchamda maydalanadi . Bundan 
tashqari , mayin tuyilgan pigment bilan bo'lgan yuzada pigmentning bog'lovchi 
modda bilan qo'shilgan joyda sirtqi taranglanish kuchlari paydo bo'lib , bo`yoq 

---

zarrachalarining bog'lovchi material bilan ishlashi yaxshilanadi . Pigmentlarning 
dispersligi (moddaning maydalik darajasi) – mikrogeterogen 
sistemalarning asosiy tavsiflaridan biridir. Pigment zarrachasining xajmi qanchalik 
kichik bo’lsa , uning dispersligi shunchalik yuqori bo’ladi. Bu ko’rsatkich 
pigmentlar uchun eng muhim sanaladi va ularning ko’pgina xossalariga 
qoplamalarining hossalariga katta ta’sir ko’rsatadi. 
shuningdek Bu ko’rsatkichga berkituvchanlik , rang, pigmentlar va materiallarning 
bo’yash qobilyati , pigmentlangan kompozitsiyalarning reologik xossalari , 
dekorativ va qoplamalarning ximiyaviy xossalariga bog’liqdir. Pigmentlar texnik 
mahsulot bo’lganligi sababli ular har xil o’lchamdagi zarrachalardan iborat. Odatda 
ularning polidisperslik darajasi λ – bilan belgilanadi va quyidagicha aniqlanadi: 
λ = rmax / rmin ; 
bu yerda rmax va rmin – zarrachalarning maksimal va minimal radiusi. 
Noorganik pigmentlarning zarracha xajmi 0,02 – 0,2 mkm ni tashkil etadi,biroq 
ularning ba’zilari masalan – TiO2 – 0,6 gacha xajmdagi zarrachalarga ega bo’lishi 
mumkin.