O‘quv uslubiy majmua Jizzax politexnika instituti kengashining 2020 yil 20

 
7- Labaratoriya mashg'uloti
Mavzu; LOK-BO‘YOQ 
MATERIALLARINING FIZIK-MEXANIK XOSSALARINI O‘RGANISH
 
1 ish;
Bo‘yoq materiallarining elastikligini aniqlash. 
Bo‘yoq pardaning egilishga mustahkamligi, uning elastikligi bilan asosga 
yopishqoqligini ifodalaydi. 
Asbob-uskunalar:
«E
sh
» egiluvchanlik shkalasi, qalinligi 0,2 mm, yuzasi 
20x100 mm bo‘lgan tunuka list, lupa, uayt-spirt eritmasi, bo‘yoq. 
Ishlash tartibi.
«E
sh
» egiluvchanlik shkalasi (2-rasm) po‘lat listdan iborat 
bo‘lib, uning yuqori qatoriga diametri 20, 15 va 10 mm li po‘lat tayoqchalar 
payvand qilingan, quyi qatoriga esa to‘rtburchak kesimli tayoqcha, yuqori qismi 
qirrasiz, yarim doira shaklli po‘lat tayoqcha (kesimining o‘lchami: balandligi 10 
mm, eni 5,3 va 1 mm dan) lar payvandlangan. 
Uayt-spirt eritmasi bilan yaxshilab yuvib tozalangan quruq tunuka listga 
normal quyuqlikdagi tayyor bo‘yoq bilan surkaladi. 
Tunuka yuzasidagi bo‘yoq parda to‘la qurigandan keyin uni avval 20 mm 
so‘ng 15 mm li po‘lat tayoqchaga o‘raladi. Agar bo‘yoq pardada darz paydo 
bo‘lmasa, 10 mm li yumaloq po‘lat tayoqchalarga o‘raladi. Bunda ham bo‘yoqda 
2-rasm. Egiluvchanlik shkalasi. 

---

darz bo‘lmasa bo‘yalgan tunuka list quyi qatordagi po‘lat tayoqchalarga birin-ketin 
o‘raladi. Tayoqchalarga tunuka list o‘ralganda uning bo‘yalgan yuzasi tashqari 
tomonda bo‘lishi kerak. Sinash vaqtida tunuka list yuzasidagi bo‘yoqda darz paydo 
bo‘lsa (masalan, 5 mm li po‘lat tayoqchaga o‘raganda), bo‘yoq pardaning egilishga 
bo‘lgan mustahkamligi oldingi darz paydo bo‘lmagan po‘lat tayoqcha diametri 
bilan ifodalanadi, ya’ni bo‘yoq pardaning egilishga mustahkamligi 10 mm deb 
hisoblanadi.