O‗quv-uslubiy qo‗llanma


Topshiriq . Berilgan matndagi otlarni tahlil qiling.  1. Uning qahqahasi bir lahzada arazga aylanar, qanday bo`lmasin, bir bahona topib



Yüklə 0,9 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/60
tarix31.08.2023
ölçüsü0,9 Mb.
#141179
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   60
Ling tahlil kitob lotin 2019

Topshiriq
. Berilgan matndagi otlarni tahlil qiling. 
1. Uning qahqahasi bir lahzada arazga aylanar, qanday bo`lmasin, bir bahona topib
kelinoyilari va hatto akasi bilan ham tez-tez aytishib olar edi.(O.) 2. O`shanday tepki hali 
es-hushini o`nglab ololmagan Hamroqulning ham ko`kragiga tushdi. (A.Q.) 3. Oqshom 
lampalarning xira nurida ishchilar to`shaklariga cho`zilib, dam ola boshladilar.(O.)



23 
Sifat turkumi
Otga bog‗lanib uning belgisini bildirgan va qanday? qanaqa? qaysi? so‗roqlariga 
javob bo‗luvchi so‗zlar 
sifat
deyiladi: 
chiroyli, baland, xayoliy
… 
Asliy sifat
—belgini to‗g‗ridan-to‗g‗ri ifodalaydigan va uni darajalab ko‗rsata 
oladigan sifatlardir: 
go‗zal, shirin, oq
...(asliy sifatlarga –roq qo‗shimchasini 
qo‗shish mumkin)
 
 
Nisbiy sifat
—belgini to‗g‗ridan-to‗g‗ri emas, balki boshqa bir tushunchaga nisbatan
ifodalaydigan va daraja ko‗rsata olmaydigan sifatlardir: 
derazali, devoriy
(nisbiy 
sifatlarga –roq qo‗shimchasini qo‗shib bo‗lmaydi) 
Belgining ortiq yoki kamlik jihatidan farqlanishi 
sifat darajalari
deyiladi. 
Sifatlarning 4 xil darajasi bor:
1. Oddiy daraja. 2. Qiyosiy daraja. 3. Orttirma daraja. 4 Ozaytirma daraja
 
 
Oddiy daraja
—me‘yoriy belgini bildiruvchi sifatlardir: 
qizil, qo‗pol, mazali

 
 
Orttirma daraja
—me‘yordan ortiq belgi. Orttirma daraja eng, g‗oyat, juda, 
nihoyatda, bag‗oyatda so‗zlari bilan yoki fonetik usulda hosil qilinadi: 
juda
semiz, sap-sariq
... 
Sifatlarning orttirma darajasi 3 xil usulda hosil qilinadi: 
A) fonetik usul – bunda sifatning birinchi bo‗g‗ini olinib, unga ―p‖ yoki ―m‖
tovushlaridan mosi qo‗shiladi: 
qop-qora
… 
B) leksik usul – bunda sifatlar oldidan ―juda‖, ―eng‖, ―nihoyatda‖, ―bag‗oyat‖,
―g‗oyat‖ kabi so‗zlar orttiriladi):
juda qora
… 
D) analitik usul –bunda juft yoki takroriy sifatlar orasida chiqish kelishigi
keltiriladi) 
kattadan-katta


Yüklə 0,9 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   60




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin