O‗quv-uslubiy qo‗llanma



Yüklə 0,9 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə26/60
tarix31.08.2023
ölçüsü0,9 Mb.
#141179
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   60
Ling tahlil kitob lotin 2019

 
 
1.Shaxs otlari
—kim? so‗rog‗iga javob bo‗luvchi otlardir: 
chol, ishchi, qiz
... 
 
2.Narsa otlari
—nima? so‗rog‗iga javob bo‗lib, jonli va jonsiz narsalarning
nomlarini bildiruvchi otlardir: 
arslon, sho‗rva...
 
3.O‗rin-jon otlari
—qaer? so‗rog‗iga javob bo‗luvchi otlardir: 
shahar guzar
... 
 
4.Faoliyat-jarayon otlari
—shaxs va narsalarning faoliyatni nomlovchi otlardir: 
 
chorvachilik, tanlov
Otning eng asosiy sintaktik vazifasi: ega—
Anvar keldi

Ammo otlar gapda kesim, to‗ldiruvchi, aniqlovchi, hol va undalma bo‗lib kela oladi:
 
 
Mening do‗stim—
Anvar
. Ko‗chada 
Anvarni
ko‗rdim.
Anvarning
ruchkasi yo‘q. 
Men
Qo„qondan
 keldim.
 Anvar,
 eshikni yop

Tahlil tartibi
1.So`rog`i, ma‘nosiga ko‗ra turi (atoqli, turdosh, ma‘no turi, aniq, mavhum, yakka, 
jamlovchi ot ekanligi) 
2.Kelishigi. Kelishikning ma‘nosi 
3.Grammatik son. Ko‗plik qaysi usul bilan hosil qilingan 
4.Egalik olgan-olmaganligi 
5.Tuzilishiga ko‗ra turi 
6.Qaysi so‗z bilan bog‗langanligi 
7.Gapdagi vazifasi 
Ot turkumi tahlil namunasi
Uyda ko„klam chechagining hidi anqib ketdi. 
Uyda – ot, qaerda? so‗rog‗iga javob bo‗ladi, turdosh ot, o‗rin-joy oti, aniq ot, yakka 
ot, o‗rin-payt kelishigida, o‗rin ma‘nosini bildirgan, birlik, egalik qo‗shimchasi olmagan, 
sodda, tub, anqib ketdi so‗ziga bog‗langan, gapda o‗rin holi vazifasida kelgan. 
Ko‗klam – ot, nima? so‗rog‗iga javob bo‗ladi, turdosh ot, aniq ot, yakka ot, belgisiz 
qaratqich kelishigida, birlik sonda, egalik qo‗shimchasi olmagan, sodda, tub, chechagi 
so‗ziga bog‗langan, gapdagi vazifasi qaratqich aniqlovchi. 
Chechagining – nimaning? so‗rog‗iga javob bo‗ladi, ot, turdosh ot, aniq ot, yakka ot, 
qaratqich kelishigida, qarashlilik ma‘nosini bildiryapti, birlik sonda, uchinchi shaxs, sodda, 
tub, hidi so‗ziga bog‗langan, gapdagi vazifasi qaratqich-aniqlovchi. 
Hidi-ot, nimasi? so‗rog‗iga javob bo‗ladi, turdosh ot, yakka ot, bosh kelishikda
birlik sonda, uchinchi shaxs, sodda, tub, anqib turibdi so‗ziga bog‗langan, gapdagi vazifasi 
- ega. 

Yüklə 0,9 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   60




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin