Academic Research in Educational Sciences
Volume 3 | Issue 2 | 2022
ISSN: 2181-1385
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-653-659
SJIF: 5,7 | UIF: 6,1
655
February, 2022
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal
jamg‘armasi tashkil qilinganligi ham kelgusida sog‘lom va barkamol avlodni
tarbiyalab yetkazishga xizmat qiladi. Abu Ubayd
Abdal-Vohid ibn Muhammad al
Juzjoniy yozib qoldirgan manbalardan ma’lum bo‘lishicha, O’rta Osiyoning mashhur
olimi, o‘rta asr yuksalish g‘oyasining kurashchisi Abu Ali ibn Sino 1002—1011
yillarda Xorazmshoh saroyida xizmat qilganida Xorazmshohning vaziri Abul Hasan
Ahmad ibn Muhammad as-Sahlidan «Tozalik haqida risola» nomli kitob yozishga
buyurtma olgan. U hozir Abu Ali ibn Sinoning butun dunyoga mashhur «Tib
qonunlari»ga asos bo‘ldi. Olim risolasini quyidagi beshta mustaqil boblarga bo‘lgan:
1. Toza havo.
2. Hammom.
3. Taom.
4. Jismoniy harakat.
5. Uyqu va tetiklik.
Ibn Sino o‘z risolasining to‘rtinchi bobida: «Jismoniy tarbiya mashqlari saviya
va son jihatdan juda uzoq va kishini charchatadigan bo‘lmasligi kerak. Ular juda tez
ham bo‘lmasligi kerak, aks holda ular qisqa davom etishiga
qaramay kishiga uzoq
bo‘lib tuyuladi, shuningdek, bu mashqlar o‘ta bo‘sh bo‘lmasligi ham kerak, aks holda
ular uzoq davom etadigan mashqlar, kishiga juda qisqa bo‘lib tuyulmasin»,- deydi.
Bundan ko‘rinadiki, Abu Ali ibn Sino o‘rta asrlardayoq jismoniy tarbiya
mashg‘ulotlariniig inson hayotida tutgan o‘rni va mohiyatini nazariy asoslab bergan.
O’zbekistonda
jismoniy
tarbiyaga
qadim
zamonlardan
salomatlikni
mustahkamlashning asosiy vositasi deb qaralgan. Zardushtiylik
dinining muqaddas
kitobi bo‘lmish “Avesto”da inson tozalikka, sog‘lomlikka da’vat qilinib, ularga
badantarbiya bilan shug‘ullanish, kunda yuzni bir necha marotaba yuvish, sochni toza
tutib,
tirnoqlarni olib, tozalab turish tavsiya etiladi. Inson me’yori bilan ovqatlanib,
doimo to‘q yurishi lozimligi uqtiriladi.
Mahmud Qoshg‘ariyning “Devonu lug‘otit turk” asarida 100 dan ziyod xalq
o‘yinlari to‘g‘risida ma’lumot berilgan.
“Alpomish” o‘zbek xalq qahramonlik dostoni, Alisher Navoiyning “Farhod va
Shirin”, Zayniddin Vosifiyning “Nodir voqealar”, Boburning “Boburnoma” asari va
boshqalarda jismoniy, jangovar mashqlar, kuchlilik bahs-munozaralarining xilma-xil
namunalaridan hikoya qilinadi. Bu olimlarning fikrlaridan ham ko’rinib
turibdiki
sog’lom turmush tarzini shakillantirish uchun albatta jismoniy mashqlar bilan
shug’ullanishimiz lozim.
Dostları ilə paylaş: