Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 2 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
623 
w
www.oriens.uz
February
2022
 
tomonidan rollarga bо‘lib ijro etiladi. Bu о‘yinlar bolalarda iroda, intizom va о‘z 
xatti-harakatlarini boshqara olish, boshqalarning harakatlari bilan hisoblashish kabi 
ijobiy ma’naviy xislatlarni shakllantiradi. Shu bilan birga bola idrokini rivojlantiradi. 
Sahna о‘yinida rol ijro etayotgan bola о‘z qahramonining ijobiy va salbiy 
xususiyatlarini tushunadi, о‘zlashtiradi. Sahnalashtirish о‘yinlarida bolalar о‘yin 
jarayoniga kirib boradilar, voqea va ertak kahramonlarining ichki hayotiga bevosita 
aloqador bо‘lgan qahramonlik, jasurlik, mehribonlik, jonbozlik, jonkuyarlik kabi 
ijobiy fazilatlarni о‘zlarida yaqqol namoyon qiladilar. Bu jarayonda bolalarning 
voqeliklarni idrok etishi va tushunchalar hosil qilishi, nutq faolligi, lug‘at boyligi, 
dunyoqarashi kengayib boradi. Sahnalashtirish uchun badiiy asar, ertaqlar tanlash 
katta yoshdagilardan bolalarning yosh xususiyatlari, kizikishlari, istaklarini hisobga 
olishni talab etadi. Sahnalashtirish о‘yinlari qizikarli о‘tishi va uzok vakt davom 
etishi uchun kerakli jihozlar tayyorlanishi ham muhim hisoblanadi. Kattalar о‘yin 
rejissyori rolini amalga oshira borib, bolalarning xatti-harakatlari, kobiliyatlari, 
intilishlarini hisobga olib boradilar. О‘yinda faol ishtirok etgan bolalarni alohida 
rag‘batlantirilib, kelgusida kaysi asarlarni sahnalashtirish kerakligini aniqlaydilar. 
Tayyorgarlik jarayoni ham bolalarda barcha ishtirokchilarni idrok etish, barchani 
tanib olish, jamoa bо‘lib kо‘maklashish, topshiriqlarni birgalikda bajarish, о‘z 
qahramonidan tashqari boshqa qahramonlarni ham о‘rganish imkrnini beradi. 
Bolalarni ijodiy kobiliyatlarini yanada takomillashtirishda qurilish materiallari 
bilan о‘tkaziladigan о‘yinlarning о‘rni katta. Bunday о‘yinlar bolalarda murakkab 
idrokni shakllantiradi. Murakkab idrokda fazo tushunchasi mavjud. Fazoni idrok 
qilish voqelikdagi narsa va hodisalarning fazoda egallagan o’rnini, shaklini, 
miqdorini, bir-biriga nisbatan munosabatlar bilish jarayonidir. Idrok etishning bu turi 
bolalarda maktabgacha yoshning oxiriga kelib shakllana boshlaydi. 
Qurish–yasash о‘yinlari bolada buyum obrazini fazoviy ifodada tasvirlashni 
talab qiladi. О‘yin jarayonida biror bir material yoki buyumning xajmi, katta-
kichikligi, bir-biriga mosligi, fazoviy mо‘ljallay olish kо‘nikmasi rivojlanadi. 
Bolalarning sevimli mashg‘uloti qum bilan uynash. Qum bolalarning uynashlari 
uchun eng kulay о‘yin vositasi bо‘lib hisoblanadi. Qumlar maxsus yashiklarda nam 
holatda saqlanadi. Bolalarni qum bilan о‘ynashlari uchun bayroqchalar, о‘yinchoklar 
tayyorlab kuyilishi kerak. Qum о‘yinlari ham boshqa о‘yinlar kabi bolalarning har 
tomonlama rivojlanishini ta’minlaydi. Jumladan, bola psixologiyasini tinchlantirish 
xususiyatiga ega, qо‘l motorikasini rivojlantiradi, ijodiy hayol va tasavvurlarini 
boyitadi, ijodkorligini shakllantiradi. Suv bilan uynaladigan о‘yinlar ham bolaning 
sevimli о‘yinlaridan biri. Barcha bolalar deyarli erta davlardanoq suv о‘ynashni 

---